Helgarpósturinn - 07.05.1987, Blaðsíða 23

Söngurinn er
mitt hjartans mál
Hjálmar H. Ragnarsson kallaði Signýju Sæmundsdótt-
ur sérstaklega heim frá námi í Vín til að takast á við
eitt aðalhlutverkanna í Yermu, harmljóði Lorca, sem
Þjóðleikhúsið frumsýnir í næstu viku með tónlist
Hjálmars.
Það er rétt mánuöur lidinn sídan
Signý Sœmundsdóttir hélt á brott frá
borginni sem hán hefur verid búsett
í undanfarin fjögurár, Vín. Hún var
þó ekki ad flytjast búferlum heim,
enda einn vetur eftir í lokaprófid við
Tónlistarháskólann í Vín þar sem
Signý hefur veriö við nám í fjögur ár.
Ástœdan fyrir heimkomu Signýjar
ad þessu sinni er Yerma, leikritid
sem Þjóöleikhúsiö frumsýnir 15.
þessa mánaðar. Yerma er harmljóð
eftir Garcia Lorca og fjallar um
óbyrju og sálarlegar þjáningar
hennar.
Signý segir að Hjálmar H. Ragn-
arsson tónskáid sem gerir tónlist-
ina við Yermu hafi sent eftir sér:
„Yerma er áhrifamikið og sterkt
verk sem er fyrst og fremst leik-
stykki. Tónlistina semur Hjálmar H.
Ragnarsson og hún er öll frumsam-
in, mjög áhrifamikil tónlist sem er
fléttuð saman við efnið, samin við
ljóð sem aðalleikkonan, Tinna
Gunnlaugsdóttir, fer með. Tónlistin
túlkar sáiarástand Yermu og ég sem
syng á bak við, er nokkurs konar
innri rödd Yermu. Ég hafði unnið
með Hjálmari í hóp sem heitir
„Músikhópurinn" og hann hefur
greinilega treyst mér til að takast á
við tónlistina sína og óskaði eftir
mér í þetta sönghlutverk. Það var
ekki mikið að gera hjá mér í skólan-
um, ég gat tekið mér frí og auðvitað
fannst mér spennandi að takast á
við þetta verkefni, svo hingað er ég
kornin."
Signý segir að söngur hafi alltaf
verið sitt hjartans mál: „Ég hef alltaf
sungið mikið og söngur hefur verið
mitt hjartans mál frá því ég var
stelpa. Ég byrjaði að læra á fiðlu
þegar ég var 8 ára og var í almennu
tónlistarnámi. Síðan lærði ég söng
hjá Elísabetu Erlingsdóttur, við Tón-
listarskólann í Kópavogi og hjá
Ólöfu Kolbrúnu Harðardóttur í
Söngskólanum í Reykjavík. Ég lauk
tónmenntakennaranámi frá Tónlist-
arháskóla Reykjavíkur jafnframt
söngnáminu en kannski má segja að
LISTAP
NN
Signý: „Lokatakmark að geta starfað hér á landi sem óperusöngvari..." Smartmynd.
söngurinn hafi verið afleiðing af
tónlistarnáminu í upphafi."
Þetta er í fyrsta skipti sem Signý
kemur fram í Þjóðleikhúsinu en hún
hafði starfað við íslensku óperuna
þar sem hún kom fram í óperunni
„Búum til óperu“ eftir Benjamin
Britten auk þess sem hún hefur
komið fram sem einsöngvari, bæði
með kórum og ein. „Eg er mikil
kóramanneskja," segir Signý, „söng
í sjö ár með Langholtskirkjukórnum
og einnig söng ég með Pólyfonkórn-
um." Þá hefur Signý einnig komið
fram í tveimur óperum með söng-
hóp í Vín sem heitir „Junge Oper
Vin“ þar sem hún söng aðalhlut-
verkið. „Þetta er óperufélag sem
samanstendur af fyrrverandi og nú-
verandi nemendum við Tónlistarhá-
skólann í Vín. Við höfum farið í
mánaðarlöng ferðalög með þessar
óperur um Mið-Evrópu og þar kom
ég fram í Brúðkaupi Fígarós þar sem
ég söng greifynjuna og í óperu eftir
Strauss, „Aridane auf Naxos,“ en ég
söng Ariadne."
Hún segir frumsýninguna leggjast
vel í sig: „Ég hlakka mikið til að
sýna þetta. Yerma er áhrifamikið
stykki sem á örugglega eftir að
koma við hjartað í áhorfendum. Það
verður örugglega mikil upplifun í
hvert skipti sem við flytjum það.“
Framtíðina segir hún óráðna
nema að því leyti að hún lýkur námi
næsta vor: „Það er erfitt að ákveða
nokkuð í þessum efnum. Námið tek-
ur í rauninni aldrei enda. Mig langar
til að starfa við óperuhús erlendis
og öðlast meiri reynslu. Svo eru
spennandi verkefni í söngmálum
hérna heima og það er eins og loka-
takmark að geta starfað hér á landi
sem óperusöngvari. Það eru mörg
hlutverk draumahlutverk," segir
hún, „en draumurinn er sá að geta
starfað sem óperusöngvari og tak-
ast á við það sem gefst. í rauninni
má segja að draumahlutverkið sé
hvert það hlutverk sem maður tekst
á við hverju sinni.“
-AKM.
FORLAGIÐ með Jóhann Pál
Valdimarsson og Þorvald Kristins-
son í fararbroddi hefur nú fengið
leyfi Guðbergs Bergssonar rithöf-
undar til að endurútgefa þá marg-
slungnu og mögnuðu bók Tómas
Jónsson — metsölubók, sem út kom
1967, og hefur verið ófáanleg æ síð-
an. Bókin vakti óskipta athygli fyrir
efnistök og framsetningu (svo fátt
eitt sé talið) og að mati Guðbergs var
hún svar hans á þessum tíma við
ítökum aldamótakynsióðarinnar í
menningarkima þjóðfélagsins. Guð-
bergur hefur ekki verið tilkippilegur
til endurútgáfu bókarinnar fyrr en
nú, að hún kemur út ljósprentuð
með stuttum eftirmáia höfundar.
HP veit hinsvegar að nokkur útgáfu-
■félög hafa verið á höttunum eftir
endurútgáfu á verkinu á undanförn-
um árum, svo sem Vaka Helgafell
sem hafði hug á skólabókarútgáfu
verksins í umsjá Arnar Ólafssonar
bókmenntafræðings, en ekkert
varð af. Tómas Jónsson — metsölu-
bók, kemur að nýju út á allra næstu
dögum.
DJASS
eftir Vernharð Linnet
Bandankjaher er ekkert djassband
i
Þriðja norræna djassrannsókna-
ráðstefnan var haldin í Osló í
apríllok og sótti hana fríður fiokk-
ur fræðimanna í djasstónlist og
sumir hljóðfæraleikarar að auki.
Frá íslandi komum við Jón Múli,
Kristjan Blak frá Færeyjum, Finn-
ar tveir, Norðmenn margir svo og
Danir og Svíar. Margt var þarna
merkilegt sagt en þó held ég að
best hafi verið svar Jóns Múla við
kenningu er hreyft var á ráðstefnu
þessari fyrir þremur árum í Kaup-
mannahöfn. Skandínavar vildu
álykta sem svo að vegna þess að
bandarískur her sat hér í stríðinu
og allar götur síðan, en Þjóðverjar
réðu lögum og lofum í Skandi-
navíu, ættu Islendingar að leika
bestan djass á Norðurlöndum. Svo
er að sjálfsögðu ekki því einsog
Jón Múli benti fundarmönnum á:
The U.S. Army is not a jazz
orchestra!
Ekki urðu nein eftirmál vegna
þessa heldur kættust menn yfir
orðsnilld The Mule og léttleika í
miðjum pælingum um jazzmusik-
forskning frán kultursociologiska
utgángspunkter.
Þessi ráðstefna varð til þess að
ég tók loks saman drög að hljóðrit-
unarskrá yfir íslenskan djass. Það
er ekki mikið verk að skrá það
sem út hefur verið gefið, en hitt
meira að leita það uppi er óútgefið
er og reyna að komast að því
hverjir leika hér og þar og hvenær
upptökur voru gerðar. Það er brýn
nauðsyn að frá slíku verði gengið
hið fyrsta og allt efnið fært yfir á
hin fullkomnustu segulbönd.
í Noregi, Svíþjóð og Danmörku
eru hin myndarlegustu djasssöfn
og fá þau um tvær milljónir árlega
í ríkisstyrk hvert. Finnar hafa og
komið sér upp djasssafni. Við eig-
um ekkert slíkt hér á landi, en það
er ekki eftir neinu að bíða: upptök-
ur liggja undir skemmdum, ljós-
myndir lenda í glatkistunni og
upplýsingar týnast. Helsta menn-
ingarstofnun landsins — Ríkisút-
varpið — hefur að vísu sýnt mál-
inu skilning og sú stofnun aðstoð-
aði okkur Jón Múla við Noregs-
ferðina en fjárveitingavaldið þarf
að úthluta styrk til þessa verkefn-
is: allt of mikið af íslenskum djassi
hefur þegar lent í glatkistunni og
er mál að linni.
Ég þekki engar djassupptökur
eldri en með hljómsveit Björns R.
Einarssonar frá því um 1948 — ef
einhver þekkir til slíks ætti hann
að hafa samband við mig eða
Hrein Valdimarsson hjá tækni-
deild Ríkisútvarpsins — sem sýnt
hefur þessu máli mikinn áhuga.
Það var uppúr 1951 að Kristján
Magnússon fékk Tandbergtækið
sitt og hóf að hljóðrita íslenskan
djass af krafti. Johs Bergh, stjórn-
arformaður norska djasssafnsins,
eignaðist slíkt tæki um svipað leyti
og Kristján og hafði orð á því í lok
ráðstefnunnar að Tandberg hefði
unnið þarfaverk í norrænum
djassi.
Það var ekki bara hlustað á ræð-
ur og fyrirlestra í þessa fjóra daga
í Osló. Á hverju kvöldi var djassað
í borginni og virtist mér djasslíf
þar mun öflugra en í Kaupmanna-
höfn. Á Sardínunni var djassað
gegn kynþáttamisrétti á fimmtu-
dagskvöldi. Þar söng Karin Krog
og John Surman blés í saxafóna.
Surman verður betri með hverju
árinu og sérí lagi er hann kröftug-
ur barýtonisti. Sama kvöld var
stórsveit John Bevans í Oslóar-
djasshúsi. Jón er enskur en bandið
norskt og blæs a la Basie. Það var
ótrúlegur kraftur í brassinu þegar
The Kid from Red Bank var á dag-
skrá, en rýþminn hefði mátt vera
léttari. Það er ekkert grín að reyna
að sveifla a la Basie á rafbassa.
Kvöldið eftir var yndislegur
blásari á sviðinu í djasshúsinu.
Jón Múli skeleggur málsvari Islands-
djassins á skandinavlskri grundu, eins
og Vernharður kemur inn á I pistli
sínum.
Smartmynd
Barne Nerem tenóristi sem var
samskipa Gunnari Ormslev um
tíma í Simon Brehm bandinu
sænska. Hann blæs í þessum
dægilega Lester/Getz stíl einsog
Gunni gerði og helst aldrei hraðar
en medíum. Þá fær líka hin ljóð-
ræna æð að blæða fögrum tónum.
Jón Múli sat með bros á vör allt
kvöldið og smáhló þegar Nerem
hitti naglann á höfuðið í haglega
smiðuðum sólóum. Það er ekki
alveg útí hött þegar Norman
Granz talar um ungu drengina
sem hafi alla tækni á valdi sínu,
kunni allt og geti allt — nema leik-
ið einfalt lag þannig að blæði úr
því. Blóðið þarf þó ekki alltaf að
túlka sársauka — því blóðug steik
vekur flestum nautn og gleði.
Svo voru það lokatónleikarnir í
tónlistarhúsinu þarsem sautján
hljómsveitir komu fram í þremur
sölum og blásið var í tólf tíma. Þar
vakti mesta athygli mína New
Cool Quartet — einskonar nýsköp-
un í anda Mulligan/Bakers kvart-
ettsins með Jón Pál Inderberg
barýtonblásara í forustu; þar lék
einn af fyrirlesurum ráðstefnunn-
ar á bassa: Björn Alterhaug.
Fyrir ofan þetta allt og hápunkt-
ur kvöldsins var frumflutningur á
nýju verki eftir Jan Garbarek er
sérstaklega var samið fyrir þessa
tónleika. Var það flutt af fjórtán
manna hljómsveit sem Christer
Eggen stjórnaði og sat Garbarek í
salnum einsog við hin. Magnað
verk og lagrænt og söng lengi inní
manni eftir að lokið var.
Og lýkur hér að segja frá
Noregsferð okkar Jóns Múla.
GYLFI Gíslason hefur opnað sýn-
ingu á teikningum í Gallerí Borg við
Austurvöll. Gylfi nam teikningu við
Myndlistarskólann í Reykjavík á ár-
unum 1965—1970 og grafík við
Myndlista- og handíðaskóla íslands.
Hann varð félagi í SÍ/M-hópnum
1971 og hefur haldið fjölda einka-
sýninga, nú síðast borgarmyndir í
vatnslit á Gallerí Borg auk þess sem
hann hefur tekið þátt í samsýning-
um hér heima og erlendis. Teikning-
arnar á sýningunni í Gallerí Borg
eru unnar á árinu og myndefnið
sækir Gylfi í umhverfi nútímans og
þjóðsögurnar. Fyrir utan málverk
sín er Gylfi að góðu kunnur sem
leikmyndahönnuður og hefur sem
slíkur verið ötull á síðustu misser-
um, bæði norðan heiða og sunnan,
einnig sem Gylfi hefur verið eftir-
sóttur bókarlýsandi í gegnum tíð-
ina. Sýning Gylfa á Gallerí Borg að
þessu sinni mun vera um margt for-
vitnileg og skrautfjöður í hatt lista-
mannsins.
FRIÐRIK Þór Friðriksson er á
leiðinni til Cannes með kvikmynd
sína um Skytturnar, en frá og með
mánudegi verður hún sýnd þar í
samfloti við valdar myndir frá hin-
um Norðurlöndunum. Friðrik Þór
er um þessar mundir að velta fyrir
sér nokkrum öðrum kvikmyndahá-
tíðum í Evrópu til að sýna mynd sína
á — og veit HP að hann er þegar far-
inn að huga að tveimur festivölum á
Italíu, Rimini-hátíðinni í júli og Fen-
eyjahátiðinni í ágúst.
HELGARPÓSTURINN 23