Helgarpósturinn - 10.12.1987, Síða 12

.Hún hefur ætíð litið á sig sem kon-
una við hlið eiginmannsins og velur
sér hagnýtt óakademískt nám í um-
önnun sjúkra og aldraðra. Hún gift-
ist manni með háskólapróf í sálar-
fræði en hjónabandið uppfyllir ekki
væntingarnar. Þau byrja að rífast út
af smáatriðum og hún sér í gegnum
akademískan þankagang hans.
„Viðhorf hennar til sjálfrar sín hafði
lengi verið eins og viðhorf þess sem
sér sig í skugga annars." Hún trúir
ekki lengur á mátt mannsins og
byrjar að hugleiða eigin getu. Eftir
skilnaðinn freistar hún gæfunnar
með öðrum mönnum. Hún kynnist
þeim svartklædda eða sjóaranum,
tónlistarkennaranum, leðurjakka-
gæjanum og Sigurjóni frá hælinu,
þar sem hún hefur unnið. En hún
kemst fljótlega að raun um að lausn-
ina á vandamálum hennar er ekki
að finna í hinum útvalda. Vinna
hennar á hælinu gerir hana meðvit-
aðri um stöðu sína en beinir jafn-
framt uppgjöri hennar inn á brautir
sálsýkinnar. Hún hrífst af draum-
heimi sjúklinganna og hverfur sjálf
á vald annars veruleika. Sigurjón
hefur mest áhrif á hana. Þau eiga
margt sameiginlegt, meðal annars
eru þau bæði óánægð með ósýni-
legar reglur þjóðfélagsins. En gagn-
stætt henni stígur hann skrefið til
fulls og segir sig úr þjóðfélaginu,
eða eins og sagt er í bókinni „neitar
að borga í hringekjuna". Konan
hafði byrjað að glugga í heimspeki
til að koma til móts við eiginmann-
inn og til að átta sig á tilverunni. „En
það fór á annan veg. Það sem átti að
leiða hana á braut sannleikans og
akademískrar hugsunar vísaði rak-
leitt á hengiflug, rétt einn gjábarm-
inn. Kenningar þeirra sem vissu
öðrum betur um lífið reyndust
ósamræmanlegar, ósættanlegar og
leiddu hana í villu. Eins og þær
væru þústir í þoku, hún rammvilltur
göngumaður sem héldi þær vörð-
ur.“ Hún hafði tekist á við þetta verk-
efni af fullri alvöru. Henni veitti ekki
af fannst henni og hélt að úr sann-
leika þessara bóka gæti hún „lagt
grundvöll að öryggi, brúað hyldýp-
ið“.
Hvergi er nokkur fótfesta, hún
leitar skjóls í fylgsnum hugans eins
og þeir sem eiga sér tilveru í
draumnum. Óneitanlega er
skemmtilegra að leika sér að lög-
málum tilverunnar en lúta þeim, en
slíku fylgir sársauki og ótti við að
hrapa.
Ómar túlkar tilfinningar konunn-
ar á næman og fallegan hátt með
því að nota söng Led Zeppelin,
Stairway to Heaven, sem fjallar ein-
mitt um konu, er stendur frammi
fyrir vali á vegamótum lífsins. Kon-
urnar eiga það sammerkt að hafna
flóttanum og finna út úr að einnig sé
hægt að breyta eigin farvegi. Svo
virðist sem konur hafi meiri hæfi-
leika til að þróast og breyta sjálfum
sér en karlmenn: „Hann var fyrir
löngu orðinn hann sjálfur, mótaður
og óbreytanlegur, ekki móttækileg-
ur fyrir áhrifum." „Hún lét kyrrt
liggja. Ákvað að sækja um skólavist
að ári, koma til móts við hann,
verða eitthvað."
Þó konan fái taugaáfall er ekki
hægt að segja að hún sé óheil á
geðsmunum. Munurinn á tauga-
veiklun og geðveiki hefur veriö skil-
greindur á þann hátt, að taugaveikl-
unarsjúklingurinn byggi loftkastala,
en geðsjúklingurinn flytji inn í þá.
Og bætt við að sálgreinirinn hirði
húsaleiguna.
Konan er taugaveikluð á sama
hátt og við hin, þegar við hverfum
stöku sinnum á vit annars veruleika,
veruleika draumsins, en hún er ekki
geðveik enda flytur hún ekki inn í
loftkastalann fyrir fullt og allt.
Sú ferð er hún tekur sér á hendur
verður ekki kortlögð með sálfræði-
legri mælistiku. Hvorki er um að
ræða sálræn átök úr barnæskunni
né aðrar sálrænar flækjur, heldur að
sú mynd sem hún hefur af sér og
manni sínum hrynur og hún verður
Bókin sem lengi hefur vantað

Frá upphafi^lslarídsbyggdari
hefur hesturinn fylgtmáhmríúímmleðm^^jgB
í bessarrib'bl^^^M^m^^m
við menn\éryfþekktiri\^^

'v-.- •

■

að litast um eftir nýrri lífsmynd.
Ómar er ekki að lýsa einstöku af-
mörkuðu tilviki í sögu sinni en sýnir
fram á víðtækari sálarkreppu sam-
anber að persónur hans eru nafn-
lausar og frekar fulltrúar en ein-
staklingar.
Væntingar konunnar um betra líf
eiga sér lítið haldreipi, fyrst og
fremst vegna þess að hún eins og
,,Ómar túlkar til-
finningar konunnar
á nœman og fal-
legan hátt meö því
aö nota söng Led
Zeppelin, Stairway to
Heaven, sem fjallar
einmitt um konu sem
stendur frammi fyrir
vali á vegamótum
lífsins. /... / sakna
samt einhvers konar
heildarsýnar á til-
veruna sem gœti
gefið bakgrunninn
fyrir sálarkreppu
konunnar.“
Sjá: Draumur um annan veruleika
hinar persónurnar þekkja lítið ann-
að en hráan hversdagsleikann.
í bókinni er notuð myndhverfing
til að lýsa þessum hráleika: „Hún
var barn þá og skildi ekki miskunn-
arleysi fuglanna þegar þeir hrintu
afkvæmum sínum framaf snösinni.
Hún horfði á það daglangt að þeir
ýttu ungunum frammá hengiflugið,
hrintu þeim frammaf svo þeir hröp-
uðu gargandi áleiðis niður í fjöru-
grjótið. Hún horfði á hvernig sumir
þeirra höfnuðu í grjótinu eða öld-
unni sem bar þá uppí klettana. Hún
horfði á hvernig þeir sem ekki rot-
uðust lömdu brotnum vængjunum í
urðina, görguðu og það var óbæri-
legur sársauki í rómnum.
Það var eins og afdrif hinna féllu
í skuggann. Þeirra sem gripu flugið
strax og svifu klunnalega útyfir sjó-
inn. Þeir hurfu úr huganum og voru
einskis virði, bara rétt einn fuglinn
sem hvarf í fjöldann. Það voru hinir,
þeir sem ekki náðu tökum á fluginu,
sem áttu hug hennar. Þeir sem hröp-
uðu.“
Kannski er þetta raunsæ lýsing,
kannski er þetta líf margra, en ég
sakna samt einhvers konar heildar-
sýnar á tilveruna, sem gæti gefið
bakgrunninn fyrir sálarkreppu kon-
unnar. Það er ástæða til örvænting-
ar ef tilveran felur ekki annað í sér
en þessi hlutverk og dægurþras
heima og heiman. En altént hefur
maður trú á að konan lifi af þó að
um nauðlendingu verði að ræða.
Val hennar er sannfærandi, að ger-
ast þátttakandi í leiðöngrum hvers-
dagsins í trú um að einhvers staðar
séu einhvers konar geislar er beini
henni örugglega á ákvörðunarstað.
Keld Gall Jörgensen
VIIMIMUV/ÉLAR
eru óæskilegar á akbrautum,
sérstaklega á álagstímum i
umferðinni.
f sveitum er umferð dráttar-
véla hluti daglegra starfa og
ber vegfarendum að taka tillit
til þess. Engu að siöur eiga
bændur að takmarka slíkan
akstur þegar umferð er mest,
og sjá til þess að vélarnar séu í
lögmætu ástandi, s.s. með
glitmerki og ökuljós þegar ryk
er á vegum, dimmviðri eöa
myrkur.
yUMFERÐAR
RÁÐ
B-12 HELGARPÓSTURINN