Haukur - 10.07.1900, Blaðsíða 14

3»
HAUKUR.
m. 7—io.
er fyndi hjá sjer köllun til þess. Jeg var ókvæntur,
hafði misst foreldra mína, og átti enga nákomna ætt-
ingjal eða vandamenn, sem Ijetu sjer umhugað um
mig þegarj'eg var dáinn.
Það var kyrrð og þögn í herberginu, algerð þögn
— regluleg dauðaþögn. Stóra vegg-klukkan var hætt
að ganga. Hiúkrunarkonan hafði stöðvað hana. Mjer
fannst sem jeg hlyti þá og þegar að heyra rödd al-
heimsdómarans hljóma til mín gegnum þögnina, og
kalla mig fram fyrir hásæti hans, til þess að gera
grein fyrir orðum mínum og verkum. Hugrenningar
mínar voru allar á ringulreið, og ýmist ásökuðu eða
afsökuðu hver aðra, og jeg reyndi að brjóta heilann
um það, hverju jeg ætti nú eiginlega að svara hinum
rjettláta dómara við þessa síðustu yfirheyrslu.
Og allt í einu stóðu öll atriði lífs míns, stór og
smá, fyrir hugskotsaugum mínum. Löngu liðnir atburð-
ir rifjuðust nú upp fyrir mjer, skýrir og greinilegir,
og jeg sá menn, sem farnir voru löngu á undan mjer
inn í hið mikla og ókunna ríki dauðans. Og þegar
jeg tók að ransaka sjálfan mig, einlæglega og hlut-
drægnislaust, þá varð jeg að játa það, að það var
bæði fátt og lítið, sem jeg gat lagt í þá vogarskálina,
er góðverk mín áttu að vegast í. Jeg var ungur,
rfkur, óháður, og sffellt umkringdur af glöðum og
galgopalegum vinum, og — hvar skyldi maður finn-
ast í slfkri stöðu, sem hægt sje að benda á og segja:
»Sjá, þarna er maður rjettlátur!«
Auðvitað hafði jeg gert ýms kristileg góðverk.
Jeg hafði rjett mörgum fátækum hjálparhönd, og aldrei
látið neinn synjandi frá mjer fara. Og kirkjum og
sjúkrahúsum hafði jeg gefið stórar og höfðinglegar
gjaflr. Þetta hlaut allt að verða tekið til greina, og
þegar jeg fór að hugsa betur um öll þessi góðverk,
og bætti svo þar við orsökinni til þess, að jeg ljet
líf mitt, þá virtist mjer sem jeg sæi skálavogina í
hendi alheimsdómarans — sæi þá skálina, sem góð-
verkin voru í, síga æ meira og meira, og mjer fannst
sem jeg gæti ókvíðinn og rólegur beðið hins mikla
dóms.
En svo kom allt í einu, — og mjer fannst sem
jeg væri stunginn f hjartað —, ung stúlka inn til
okkar. Hún var hálf-hikandi, en hún varð að hlýða
bendingu dómarans, þótt hún væri auðsjáaniega treg
til þess. Hún nam staðar frammi fyrir dómaranum,
andvarpaði þungan og horfði til jarðar, og tárin hrundu
ofan eftir vöngunum á henni. En svo benti dómarinn
henni á ný, og þá lagði hún með skjálfandi hendi
hárlokk í vogarskálina, og allt í einu hófst sú skálin,
sem góðverkin mín voru í, hátt í loft upp.
Og þrátt fyrir það, þótt stúlkan fjelli á knje
frammi fyrir hásæti dómarans. fórnaði höndunum og
bæði hann með gráthljóð í kverkunum: »Drottinn
minn og guð minn, dæm þú hann ekki fyrir breytni
hans við mig!« — þrátt fyrir þetta heyrði jeg hann
segja með þrumuröddu: »Þú ert veginn, og reynd-
ist of ljetturU
Reyndist of Ijettur — og það einungis vegna
þessa eina hárlokks! En lokkur þessi gilti mannslíf,
og jeg hafði næstum því farið með þetta mannslíf
með oflFrekju minni og hroka.
Eftir dauðann á engin fegrun sjer stað — enginn
tállitur. Með hörku og miskunnarleysi ræðst dauðinn
á lífið, og höggur hvað sem fyrir verður, og með
sömu hörku og miskunnarleysi afhjúpar hann allan
sannleikann. Þá geta mennirnir ekki lengur komizt
af með útskýringar og undanbrögð. Sannleikurinn
kemur þar í ljós í sinni ægilegu nekt, og vjer stönd-
um þar yfirbugaðir og getum enga vörn oss veitt.
Þann veg fór og fyrir mjer.
Jeg sá allt það, sem ’á daga mína hafði drifið,
allt í sinni rjettu og Bkýru mynd. Jeg sá hina ógur-
legu sekt mína — hið svívirðilega brot mitt gegn
þessari ungu stúlku — þessu blómlega mannslífi, sem
jeg hafði næstum því eyðilagt. — Það hafði verið
kvöld eitt í maímánuði, í blíðu og heiðskíru veðri
þegar jeg var á gangi úti í hallargarðinum, og leiddi
Önnu við hlið mjer. Við hötðum reikað fram og
aftur, og hlustað á kvöidgoluna, er þaut í laufi
trjánna, og okkur fannst einhver kynlegur dularblær
hvíla yfir öllu — nú fremur venju.
Við höfðum þegar þekkt hvort annað um langan
tíma, og okkur hafði ætið komið vel saman. Við
höfðum ætíð verið glöð og ánægð, þegar við vorum
saman, við höfðum gert að gamni okkar, strítt hvort
öðru og kítt hvort við annað, en hvað sem við sögð-
um og hvernig sem við ljetum, hafði hvorugu okkar
tekizt að gera hitt orðlaust. En nú var öðru máli
að gegna. Nú gengum við þegjandi hvort við annars
hlið. Anna hafði tekið í höndina á mjer, ogjegfann
að hún titraði af óstyrk. Svo varpaði tunglið allt í
einu silfurbjörtum geisla niður á milli trjánna, og hann
fjell beint á yndislega andlitið hennar — mjer varð
litið á það, og í sömu svifum hafði jeg vafið hana
örmum og spurt hana: »Anna, viltu verða konan
mín?«
Henni hafði orðið svo mikið um þetta, að hún
mátti ekki mæla. Hún hallaði höfðinu þegjandi að
brjósti mjer, og leyfði mjer að kyssa aítur og aftur
á rauðu varirnar sínar. Tveir unnendur voru þar
einir saman, og nutu ástarsælunnar í fullum mæli, því
að ekkert gat truflað þau. Kyrrð og friður hvíldi
yfir öllu, og golan var nú hætt að þjóta í trjálaufinu.
En svo kom annar dagur, og hans mun jeg ætíð
minnast með skelfingu og gremjn. Jeg hafði verið í
afmælisveizlu einhvers vinar míns, og við höfðum
drukkið meira, en við höfðum gott af. Við vorum
allir orðnir ölvaðir. Vinir mínir voru orðnir ofstopa-
fullir og stríddu mjer si og æ með trúlofun minni.
»Þú ert ljóti þorskurinn«, mælti einn þeirra, »að
vera að binda þig við bláfátækan stelpuhnokka, sem
ekkert hefir sjer til ágætis nema það, að hún er
snoppufríð*.
»Þegiðu«, grenjað jeg. »Það er mitt en ekki þitt,
að hugsa um það«.
»En það lítur svo út, sem þú vitir það ekki«,
sagði annar, »að fyrir þetta tiltæki þitt ert þú hafður
að háði og athlægi um allan bæinn*.
»Það hirði jeg aldrei um. Jeg er sjálfum mjer
ráðandi«.
»Mikið var að hann vissi það!« grenjuðu þeir
allir, og skellihlógu.
»Þú getur þó að minnstakosti ekki borið á móti
því, að þú hefir gert þig sekan um óttalega flónsku,
greyið mitt«, sagði sá, er fyrst hafði tekið til máls.
»Þú ert boðinn og velkominn á öll beztu heimili bæjar-
ins, allar mæður sárlangar til að eignast þig fyrir
tengdason, og beztu og auðugustu ungfrúr bæjarins
vilja fegnar sverja þjer eilífa ást og tryggð. En þú
— ja, þú mátt ekki reiðast — þú hefir gengið eins
og músarungi í gildru þá, sem stúlkan hefir sett
fyrir þig«.