Haukur - 01.03.1902, Blaðsíða 11

Gesturinn á Ingjaldshóli.
Frásaga eftir Sophus Bauditz, með myndum eftir Knud Gamborg.

(Framh.)
Það voru liðnar nokkrar vikur frá þvi er enska
skipið kom, og höfðu þeir presturinn og Þorbjörn fyllstu
ástæðu til þess, að vera ánægðir með gest þann,
er þeir hýstu. Hann var kurteis og lítillátur, og hafði
auðsæilega gaman af því, að spjalla við þá, gömlu
mennina. Hann hlustaði á sögu þein a um það, hvernig
„svarti dauði“ hafði geisað á íslandi (1402—1403),
gereytt suma bæi að fólki og drepið tvo þriðju hluta
af íbúum landsins,—skeggræddi við þá um það, hverjar
afleiðingarnar gætu ef til vili orðið af suðurför
Kristjerns lconungs, og sagði, þegar á hann var skorað,
fúslega og skemmtiiega frá ferðum sínum í fjarlægum
löndum. Sira Jón og Jr’orbjörn hlustuðu báðir með
athygli á sögur hans, en hvor á sinn hátt. Síra Jón
svelgdi í sig hveit orð af vörum ókunna mannsins, og
greip hvað eftir annað fram í fyrir honum, til þess
að bera sögusögn hans saman við hrærigrautsfróðleik
þann, ej- hann hafði áður aflað sjer. En Þorbjörn
hlustaði venjulega þegjandi á hann, og kinkaði bara
kollinum við og við, til þess að samsinna sögu-
manninura, þegar hann sagði frá einhverju því, er
Þorbjörn hafði sjeð með eigin augum.
Kvöld eitt, er þeir sátu allir þrír saman, barst
talið að landafundum Portugalsmanna síðasta manns-
aldur. Dove skýrði gömlu mönnunum frá starfsemi
Hemiks prins, og fundi A-Zoreyjanna og Kanarisku
eyjanna, og var auðheyrt, að hann var gagnkunnugur
því öllu.
„En þessi Cypangó eða Antilia?“ spurði prestur-
inn. „Er sú eyja nú í raun og veru eins stór og sagt
hefir verið, og hvað er hún margar dagleiðir frá
Evrópu?“
Dove hristi höfuðið, og svaraði:
„Jeg hefi aldrei getað fengið neiua vitneskju um
eyjuna þá, og það er sannfæring mín, að sagan um
hana sje einber tilbúningur, eins og svo margt annað“.
„Tilbúningur!" endurtók síra Jón, og styggðist
við. „Jeg hefl sjálfur sjeð landið dregið upp á landa-
brjef, sem Durley skipstjóri sýndi mjer hjerna um árið“.
Ókunni maðurinn gat ekki varizt þess að brosa
að rökleiðslu preslsins, og sagði, að það eitt, að lönd
væru dregin upp á landabrjef, væri mjög ófullnægjandi
sönnun fyrir þvi, að þau væru til, og væri því varlega
treystandi á slik sönnunargögn.
„Haidið þjer þá að St. Brandonsey sje lika ein-
tómur tilbúningur?“ spurði presturinn. „Við höfum þó
frásögn hins virðulega ábóta sjálfs um það, að hann
hafi fyrst stigið á land á Ima, og því næst komizt til
Kynjaeyjanna langt úti í hafi, og sjeð þar marga
stórfurðulega hluti “.
„Jeg get ekki borið á móti því, að jeg trúi ekki
heldur sögusögninni um St. Brandonsey", svaraði Dove.
„Hún er vissulega ekki annað, en meinlaus skröksaga,
smellið æfintýri, á sinn hátt eins og sagan um borg-
irnar sjö lengst í vestri — —“
„Borgirnar sjö? Jeg hofi ekki heyrt neitt um
þær“, svaraði presturinn forvitinn.
— 165 —'
Ókunni maðurinn skýrði þeim nú frá því, að árið
711, þegar Serkir (Márar eða Arabar) lögðu Pýrena-
skagánn undir sig, hafi erkibiskupinn í Porto, ásamt
sex biskupum og fjölda karla og kvenna, átt að hafa
farið um borð í skip, er hlaðin voru alls konar auð-
æfum, og stýrt þeim beint í vestur, unz þeir eftir
marga daga ferð, hefðu komið að yndisfögrum og
frjósömum eyjum. í*ar hefðu þeir brennt skip sín, og
komið mjög blómlegum nýlendum á stofn. „Síðan
hafa margir skipstjórar svarið og sárt við lagt, að þeir
hafi sjeð eyjarnar", mælti Dove enn fremur. „Já,
einn þeirra hefir meira að segja gefið Don Enrico,
sem nú er í drottni dáinn, greinilega skýrslu um eyjar
þessar og borgirnar sjö, en samt sem áður trúi jeg
því ekki, að þær sjeu til, með því að enginn hefir
getað sagt með vissu, hvar þeirra er að leita“.
„En er það samt sem áður ekki sennilegt, að
land eitt mikið sje til einhvers staðar langt úti í
hafi?“ spurði síra Jón. „Talar Plato ekki um hið
ágæta, horfna Atlantis, og hefir Seneca ekki spáð um
það í Medea, þar sem hann segir:
„ Venient annis saecula seris
Quibus Oceanus vincula rerum
Laxat et ingens pateat tellus
Tetliysque novos detegat orbes
Nec sit terris ultima Thule“.’
„Víst er það sannfæring mín, að land eitt mikið
sje hins vegar við hafið“, svaraði Dove, „nokkur
hluti Indlands, sem enginn Evrópumaður hefir enn
þá stigið fæti sínum á —■ hjeldi jeg það ekki, þá
væri jeg ekki hingað kominn", bætti hann við 1 hljóði.
„Ekki vil jeg heldur meta spádóma að engu, jafnvel
þótt úr heiðingja munni sjeu, en meiri sönnun tel jeg
fólgna í tilkynningum þeim, sem þetta ókunna land
sendir oss sjálft. öðru hvoru yfir hafið. Slíkar send-
ingar styrkja trúna á tilveru þess, og halda henni
vakandi". Og nú skýrði hann þeim frá því með
fjöri og eldlegum áhuga, að reyrpípur, furustofna með
rótum, og ýmislegt fleira, væri sí og æ að reka á
land í Azoreyjunum, og að við eyjuna Flóres hefði
fundist mjór og rennilegur bátur með tveim látnum
mönnum í, er auðsæilega hefðu heyrt til einhverjum
óþekktum kynflokki.
Síra Jón hlusta.ði á ræðu gestsins, eins og barn
á æfintýri. En Porbjörn, er allt til þessa hafði setið
hljóður, mælti nú rólega:
„Hingað til íslands rekur einnig mikið af furu-
trjám handan yfir hafið“.
„Hingað?" spurði Dove ákafur. „En hjer sjest
þó varla nokkurstaðar spýta. Þið byggið hús ykkar
úr eintómu torfi og grjóti".
*) Það kemur ár, er aldir líða,
að útsærinn völdin má leggja niður:
Afar-stór fold mun úr ægi rísa,
aflijúpa Tethys mun voldugt ríki.
Þá verður Thulc’ ekki takmark jarðar.
— 166 —