Tíminn - 23.12.1940, Qupperneq 17

T f M I N N
17
verðum við nú aftur saman, Guðrún mín“.
Nú var lagt á fjallið og haldið vestur
Skaptártunguheiðar, eins og leið liggur, yfir
Hólmsá hjá Brytalækjum og vestur á Mæli-
fellssand. Þegar kom fram á daginn, gekk
vindur til útsuðurs með hríðaréljum, er
gerðust því harðari, sem ofar dró.
Austanvert á Mælifellssandi fellur lítil
kvísl norður úr jöklinum, en síðan austur
í Hólmsá, og heitir hún Brennivínskvísl.
Við kvíslina var farið af baki, og tók Þor-
lákur upp lítinn pela með brennivíni, sum-
ir segja hálfpela, og sagði: „Þið sjáið það,
piltar, að ekki drepur vínið okkur á fjall-
inu“. Drukku þeir svo allir úr pelanum.
Taldi Sæmundur fullvíst, að meira vín hefði
ekki verið í förinni, fyrst Þorlákur hafði
þessi orð við, er hann tók upp pelann, og
sýnir þetta litla atvik að minnsta kosti,
hvert álit Sæmundur hafi haft á orðvendni
Þorláks.
Skammt vestur frá Brennivínskvísl verður
ávöl hæð á sandinum, allmikil. Nær hún allt
upp að hlíðum Torfajökuls og veitir vötnum
vestur og austur til Hólmsár og Markar-
fljóts. Hún nefnist Skiptingaralda, því að
Rangvellingar skipta þar í leitir í fjallgöng-
um. Af öldunni eru um 12 km. — eða rösk-
lega tveggja stunda lestaferð — vestur í
Hvanngil og um tvær leiðir að velja. Liggur
önnur beint vestur sandinn, og er stefnt á
einstakt fell, er Stóra-Súla heitir, unz kom-
ið er á móts við Hvanngil. Þá er beygt
norður yfir Emstruá, upp að sælukofanum.
Hin leiðin liggur norðan við sandinn, með-
fram hlíðum Torfajökuls, yfir Kaldaklof
og hæðirnar vestur þaðan, unz komið er í
Hvanngilsbotn, og er þá skammt að fara
suður að kofanum. Þessi leið er lengri en
hin og mislendari, en þó er hún tíðast farin
nú. Hin var aftur fjölfamari áður fyrr,
þegar ferðazt var með þungar klyfjar, því
að hún er skemmri og miklum mun greið-
færari, ef sandurinn er þurr. En villugjarnt
er þar í dimmviðrum, því að kennileiti eru
engin á auðri sandsléttunni.
Þegar komið var á Skiptingaröldu, sneri
Sæmundur við, og skildu þa leiðir að þessu
sinni, eins og oft áður og síðan. Veður var
nú tekið að vaxa og harðna, og gekk að
með dimmum éljum, en þó ratljóst vel á
milli. Þeir Þorlákur og félagar hans héldu
áfram vestur af, og er eigi kunnugt, hvora
leiðina þeir tóku, þá syðri eða hina nyrðri,
en haft var það eftir Þorláki, „að honum
væru báðar jafnkunnar". Og þarna hverfa
þeir sýnum út í sortann og hina miklu
óvissu.
En það er frá Sæmundi að segja, að hann
hélt til baka með hestana og kom heim
um kvöldið í aldimmu. Átti hann undan að
sækja, enda ffekk hann sæmilegt verður,
og eigi datt honum annað í hug, en að þeir
Þorlákur hefðu komizt heilu og höldnu í
Hvanngil um kvöldið.
Næsta dag var sæmilegt veður í byggð
þar eystra, en hríðarkólga á fjöllum. Á
þriðjudaginn hélzt enn svipað veður, en
birti þó upp um miðjan daginn, svo að um
stund sást nokkuð norður á Skaptártungu-
heiðar, en ískyggilegt útlit vestur til Rang-
árvallaafréttar. Nóttina eftir gerði grimmd-
arveður af landnorðri, og stóð það nokkur
dægur.
í Skaptártungu var það ekki talið efunar-
mál, að þeir Þorlákur hefðu náð í Hvánn-
gil á sunnudagskvöldið, og líklegt þótti, að
þeir hefðu komizt vestur af á mánudag eða
þriðjudag, því að þá daga var veður sæmi-
legt austur þar. En jafnvel þó að þeir hefðu
ekki haft sig áfram, átti þeim að vera óhætt
í sæluhúsinu. Enginn var því uggandi að
marki um ferðir þeirra, enda vissu menn
Þorlák misjöfnu vanan í ferðalögum, úr-
ræðagóðan og kunnugan öllum leiðum.
Vestanfjalls, á Rangárvöllum og Landi,
var útsynningsveður á sunnudaginn með
krapahryðjum, en um kvöldið eða næstu
nótt, gekk vindur til norðurs. Næstu 3—4
daga var landnorðanhvassviðri með hreyt-
ingsfjúki og sandbyl, og sá lítt til lofts eða
fjalla, en þó var lengi í minnum haft, hve
ljótur hann var á austurfjöllin þau dægur,
og svo var veðrið mikið, að baggar þeyttust
af skógarlest, sem var á ferð á Rangárvöll-
um.
Einn þessara illviðrisdaga bar það til á
bæ þeim, er Rauðnefsstaðir heitir og næst
liggur Fjallabaksvegi Rangárvallamegin, að
bóndinn þar, Þorgils að nafni, lagði sig fyrir
í rökkrinu, svo sem venja hans var. En er
hann reis upp, mælti hann: „Bágt eiga
mennimir á fjöllunum núna.“ Engar fregn-
ir höfðu gengið vestur um för þeirra Þor-
láks, og vissu menn eigi hans von né neinna
annarra á Fjallabaksvegi, en með því að
Þorgils var allmikið við aldur, hugðu menn
þetta marklausa óra.
Leið svo fram á veturnætur, að engar
ferðir féllu á milli, en þá fór maður einn úr
Skaptártungu austur þangað, og kom það
þá upp, að þeir Þorlákur höfðu hvergi komið
fram á Rangárvöllum. Brá mönnum mjög í
brún, sem vænta má, og var búizt til leitar,
þegar veður leyfði, en Rangvellingum voru
gerð orð og þeir beðnir að leita sín megin.
Var svo til ætlazt, að Skaptfellingar leituðu
vestur um Hvanngil, en Rangvellingar aust-
ur þangað, og skyldu hvorir gefa öðrum
merki um árangur í sæluhúsinu. Eftir því,
sem næst verður komizt nú, gerðu Rangvell-
ingar 3 leitir þá um haustið, en einn leitar-
manna hefir sagt svo frá, að vegna fann-
fergi og illviðra, hafi þeim eigi tekizt að
komast alla leið í Hvanngil fyrri en á jóla-
föstu, er 4 menn brutust þangað, og sáu
þeir þá engin merki þess, að þeir Þorlákur
hefðu þangað komið.
Skaptfellingar héldu leitum áfram fram-
eftir vetri, þegar veður og færi leyfðu, en
ekki er kunnugt, hve langt þeir komust
vestur eða hvort þeir náðu Hvanngili. —
Árangur af allri þessari leit var sá einn, að
Skaptfellingar fundu hryssu eina,er þeir fé-
lagar höfðu haft, dauða og allslausa í
Brennivínskvísl, aðrir segja í smákvísl, sem
í hana fellur. Hafði hrossið fest sig þar í
krapi eða fönn. Þótti nú sýnt um afdrif
mannanna, þó að enginn vissi enn, hvar
þeir hefðu átt sinn síðasta næturstað. Leið
svo af veturinn, að ekki var frekar að gert.
Þennan vetur bar það til tíðinda, að Guð-
rún í Búlandsseli, sú er áður getur, varð úti
á Búlandsheiði. Minntust menn þá kveðju-
orða Þorláks, og kom upp fleira, er benda
þótti til þess, að hann hefði talið sig eiga
skammt eftir ólifað. Jarpskjóttan hest átti
Þorlákur, ágætan,og er hann var að búa sig
að heiman, var hann spurður, hvort hann
ætlaði ekki að fara með hestinn, en hann á
að hafa svarað því, að nóg myndi verða til
á fjöllunum, þó að Skjóni færi ekki líka.
Næsta vor var hafin almenn leit af ofan-
verðum Rangárvöllum. Fannst þá braut á
Mælifellssandi, sem lá að Mýrdalsjökli eða
frá, og var það hald manna, að hún væri
eftir þá félaga, en hún hvarf í sand og varð
ekki rakin.
Úr Skaptártungu var einnig leitað um
vorið og sumarið, þegar ísa leysti, en allt fór
þar á sömu leið. Þó fundust á þessu sumri
eða næsta hausti rytjur af tveim hestum
úr ferðinni. Var annar á Emstrum, afrétti
Hvolhreppinga, en hinn fannst í Markar-
fljóti, hjá Grænafjalli, með beizli bundið í
taglið. Utan um annan þessara hesta, lík-

GLEÐILEG JÓL!
Kolaverzlun
Sigurðar Ólafssonar.
GLEÐILEG JÓL!
Amatörverzlun
Þorleifs Þorleifssonar.
GLEÐILEG JÓL!
Landssmiðfan.
GLEÐILEG JÓL!
Gefjjun.

GLEÐILEG JÓL!
Iðunn.

I

GLEÐILEG JÓL!
Verhsmiðjjuútsalan
Gcfjjun — Iðunn.
GLEÐILEG JÓL!
Kaffibœtis-
verksmiðjjan Freyja.