Tíminn - 10.06.1964, Blaðsíða 14

101
heilsu og hve sterklegur og ung-
legur hann -er á að sjá. Eg er viss
um, að hann á sín leyndarmál um,
hvemig . . .“
Og ári síðar kom bróf frá Cle-
enentíne lil K.F.U.K. svohljóðandi
„Álfakóngurinn minn, hann
Giraudier sendi mér enn einu
sinni konunglega gjöf . . .“
Það var enn ein ávísun, sem
hljóðaði upp á 500 pund, og hann
hélt áfram að senda sömu upp-
hæð árlcga, unz Castro kom í veg
fyrir, að það væri unnt.
„Lafði Churchill beinir iðulega
peningum til okkar, sem henni
eru boðnir,“ sagði ungfrú Walder
„Mér er cinna minnisstæðast, þeg
ar aðdáandi hennar frá Canada
spurði hana ááð 1949 hvort hún
mundi veita viðtöku minkakápu,
sem hann hugðist gefa henni. Auk
þess sem aðdáandinn átti stórt dag
blað, átli hann einnig hluti í
Btðru minkabúi.
Frú Churchill svaraði honum á
þá leið, að hún vildi frekar fá
peningana sem kápan kostaði til
að gefa til líknarmála, þó að henni
að vísu enundi þykja afar vænt
um kápuna.“
Aðdáandinn, sem ól upp mink-
ana var augsýnilega örlátur ná-
ungí — hann sendi ávísun og Cle-
mentine skrifaði K.F.U.K.:
„Ávísun þessi barst mér fyrir
stuttu fra J. W. McConnel, eiganda
Montreal Star. Eg kynntist hon-
um í stríðslokin, þegar ég fór með
eiginmanni mínum á aðra Quebeck
ráðstefnuna. Þá var ég forseti
áróðursnefndar K.F.U.K. á styrj
aldartímum og af vinsemd sinni
gaf hann mér 1000 pund í sjóð-
inn.
Hann kom í október til Lund-
úna ásamt eiginkonu sinni og
bauðst til að gefa mér minka-
kápu. Hann er afar örlátur og
gefur mörgum kunningjum sín-
um slíkar gjafir. (Meðal margra
fyrirtækja í hans eigu er hið fræga
skinnafirma Holt Renfrew, en þar
er hann stjórnarformaður.) Eg
sagði honum, að ég vildi heldur
fá einhvert fé til þess starfs, sem
éjg var að reyna að inna af hendi
fýrir K.F.U.K. og ég spjallaði við
hann alllengi um gistiheimilin.
Hann lofaði að senda mér ávísun,
en þar sem ekkert þeyrðist frá
honum, hélt ég að honum hefði
leiðzt í mér talið. En nú komu
jólin og þessi dásamlega gjöf frá
honum . . .“
Ávísunin, sem kom í stað minka
kápunnar var upp á .10.000 pund.;
Hampen lávarður veitti gjöf-(
inni opinberlega móttöku á fundi
hjá K.F.U.K. Hann var formað,ur
fjárhagstiefndar, og þegar Cle-:
mentine heyrði hann segja frá!
því, að „aðdáandi hennar hefði \
sent henni peninga í staðinn fyrir;
mink" skríkti hún af hlátri, þar;
sem hún faldi andlitið á bak viðj
pappírana, sem höfðu legið á borði |
hennar.
Og á þennan hátt var Clemen-Í
tine Churchills álman í höfuð ’■
stöðvabyggingu samtakanna við
Baker Street reist fyrir minka
kápu — og samt voru eftir 7000
pund til að greiða til endurreisn
ar annarra gistiheimila.
Auk alhliða starfa hennar í þágu
K.F.U.K. varð hún forseti Styrj
aldarsjóðs samtakanna frá 1941 til
1946, formaður gistihúsanefndar
innar frá 1948 til 1952.
1944 flutti hún fyrsta erindið í
útvarpserindaflokki sínum í út-
varpi til Indlands. Hún mælti: „í
fyrsta sinni í sögunni bíða konurn
ar ekki lengur eftir mönnum s<
um heima. Okkur er ekki lengr ’
ætlað að hlýða á góðar eða illar
fregnir af eiginmönnum okkar eði
sonum, sem berjast fyrir okk
Svo sannarlega erum við höfuð
skotspónn óvinaliðsins.
Þið á Indlandi getið ekki haft
minnstu hugmynd um þá harð
stjórn, sem við mundi taka, ef
Bretar yrðu sigraðir."
Til viðbótar hreyfingunni um
Rússlandshjálparsjóðinn og allt
annað, sem hún hafði með höndum
varð hún einnig formaður fyrir
stjórn fæðingarsjúkrahúss. Starf
inu sinnti hún af alvöru og kost
gæfni í upphafi, athugaði, hvar
úrbóta var þörf og hvað væri unnt
að gera (il batnaðar. í öllu sýnir
hún sömu nákvæmnina.
En þó að hún leggi yfirleitt á-
herzlu a stranga kurteisissiðu og
formfasta siðu í framkomu, veit
hún hvenær og hvernig leggja ber
slíkt til hliðar.
Hún er alltaf rólynd og tekst
að róa alla, sem í kringum hana
eru.
Eitt sinn, er hún kom í óvænta
heimsókn á gistiheimili fyrir stúlk
ur í '..ergagnaverksmiðju, gekk
hún beint inn á dansleik á vegum
verksmiðjunnar. Það leið ekki á
löngu fyrr en hún var farin að
dansa við einn af verkstjórum
verksmiðjunnar og hafði mikið
gaman af. Annað sinn heimsótti
hún eldhús fyrir Sjálfboðaliðs-
sveitir Kvenna og þar sem hún
sá, að mikið var að gera fór hún
inn fyrir borðið og hjálpaði til
við að hella teinu í bollana. Enn
einu sinni kom hún í könnunar
ferð til herstöðva og kom þá í eld
búsið. Einn yfirmanna þar sagði
svo um heimsókn hennar: „Eg
veitti því athygli, hvernig hún
heilsaði upp á nokkra sjóliðana og
flugmennina. Hún kom fram við
sérhvern þeirra eins og hún hefði
einmitt komið þangað í því eina
skyni að hitta hann.“
Hreinskilni hennar kom glöggt
í ljós í könnunarferð hennar á
gistiheimili í Bristol. Hún var harð
ánægð yfir rekstrinum og sagði:
,,Það væri vel til fundið, að gera
lista yfir kosti þess og fegurð og
senda um allt land til þeirra aðila
sem hafa í hyggju að reisa eða
endurreisa gistiheimili. Farangurs
herbergi eru á hverri hæð, svo að
stúlkurnar þurfa ekki að geyma
töskurnar sínar undir rúmunum og
svo er þar gott þvottahús, ekki
bara örlitið borð og heitt járn.“
Glöggt auga hennar og góð at
hyglisgáfa veldur því að þeir að-
ilar, sem í hlut eiga gleyma aldrei
heimsóknum hennar á gistiheim-
ilin.
Hún taldi rúmin á gistiheimilun
um, þreifaði á dýnunum, rann-
sakaði gæði teppa, ábreiða og laka
opnaði skápana. athugaði fjarlægð
ina á miili rúmanna í svefnsalnum
og horfði í hvern pott í eldhúsinu.
Þegar hún hitti starfsfólkið að
máli, reyndi hún að tala við hvern,
sem á annað borð eitthvað hafði
með gistiheimilið að gera og þá
skiptist hún ekk) bara á örfáum
kurteisisorðum við fólkið, heldur
spurði það út úr — og með spurn
ingum kom í Ijós, að hún kunni
glögg og greinileg skil á verki
starfsmannanna og skyldustörfum.
Allir sem áttu við hana orða-
stað voru steinhissa á, hve vel
hún var öllum hnútum kunnug.
Og meira að segja kunni hún skil
I á persónulegri forlíð þeirra. En
jþá vitneskju fékk hún vegna þess
| hve mikla áherzlu hún lagði á að
jfá fyrirfram nákvæmar upplýsing
, ar um alla, sem hún kynni að
þurfa að hafa einhver afskipti af
við heimsóknina.
Hún var eitt sinn viðstödd garð
i yrkjusýningu á vegum flughers-
I ins. Þá kom hún hálfri stundu fyrr
j en ætlað var, svo að hún gæti í
mæði athugað sýningargripina fyr
, irfram.
Hún setti upp gleraugun við og
t við til að athuga hlutina betur og
jsneri sér að einum liðsforingjanna
jog sagði. ,,Eg hef aldrei á ævi
: minni séð annað eins grænmeti,
; svo þroskamikið og fallegt.“
j Æruverðugur Harold Mcmillan
iþingmaður segir: „Hún er ekki
| aðeins eiginkona þess manns,
er nafn hans verður í heiðri haft
i svo lengi sem ensk tunga er töluð,
, en hún hefur einnig orðið kær
vinur vina sinna. Allt frá því hún
fyrst hóf afskipti af pólitískum
rnálum hefur hún unnið með eigin
manni sinum/
Er hún hafði forsæti fyrir ár-
legu þingi forstöðukvenna konung
legu fríu sjúkrahúsanna í Lundún
8
innan hálftíma. Ertu þreytt?
Hann hafði spurt þess sama
einu sinni áður, en honum hug-
kvæmdist ekkert sem hann gæti
talað um. Og með einhverju móti
var hann að rjúfa þögnina í bíln-
um og fá lífsmerki eða mannlegt
hljóð frá stúlkunni, sem hreyfing-
arlaus sat við hlið hans. Síðan
þau lögðu af stað frá London í
bilnum, sem Brett hafði skilið þar
eftir, þegar hann flaug til New
York; hafði Tracy setið eins og
vaxbrúða. Hendurnar lágu mátt-
leysislega í kjöltu hennar og hún
starði beint fram fyrir sig, eins
og hún hefði gleymt að einhver
annar væri hjá henni. Flugvél-
inni hafði seinkað vegna óveðurs
ella hefðu þau komizt heim á Píl-
grims Barn um hádegið, en nú
var síðla dags. Tracy fannst þau
hafa ekið heila eilífð um grænt,
víðáttumikið landslag — og þann-
ig mundi þau halda áfram til ei-
lífðarnóns.
— Nei, ekki vitund.
Þau beygðu við aðalgötuna við
Reading og óku nú á fáfarnari
vegum gegnum lítil kyrrlát sveita-
þorp. Kannski langaði hana að
nema staðar og fá tesopa einhvers
staðar, hugsaði Brett. Það mundi
tefja heimkomuna litla stund. Eða
kannski vildi hún bara komast á
leiðarenda sem fyrst og fá þessu
lokið. Hann gat ekki um það
dæmt, það var ógerningur að lesa
nokkuð úr svipbrigðalausu andliti
hennar — sem enn var nokkuð
framandi. Það var sem gríma
hefði verið dregin yfir hennar
rétta gamla andlit.
— Langar þig í sigarettu?
— Já, takk, það held ég bara.
Hann dró úr ferðinni og tók
fram sígarettur og kveikjara. Nú
var aðeins hálftími sem hann
hafði til stefnu, og áður en hann
væri liðinn yrði hann að segja
henni frá því, Og tíminn var alltof
naumur, þegar hann íhugaði, að
hann hafði ekki minnstu hug-
mynd um, hvernig hún myndi
taka því.
— Ég held ég fái mér sigarettu
þér til samlætis. Við skulum
stanza smástund.
Eftirmiðdagssólin kastaði löng-
um skuggum yfir græn engin þar
sem kýr voru á beit.
— Þú kvíðir vonandi ekki fyr-
ir að koma heim, Tracy? spurði
hann. — Þú þarft engu að kvíða,
skal ég segja þér. Mamma og Nan
— já og allir munu reyna að
að skilja, hvað þetta hlýtur að
vera einkennilegt fyrir þig. Við
munum ekki gera neinar tilraun-
ir til að neyða þig að muna.
— Ég er ekkert hrædd við þær.
Tracy tók af sér græna hattinn
og rpnndi fingrum gegnum hrokk-
ið hárið. — En það er önnur
mannvera, sem ég mun hitta. Og
það er erfiðara?
1 — Áttu við . . . byrjaði hann
vandræðalega, en hún greip fram
í:
— Ég þá við sjálfa mig. Tracy
Sheldon! Hún er mér fullkomlega
ókunnug. Ég hef ekki minnsta
grun um, hvers konar manneskja
hún er. Og ég er tilneydd að
reyna að komast að þyí.
Brett leit hissa á hana. Um
þetta hafði hann ekki hugsað fyrr,
einfaldlega af þeirri ástæðu að
slík hugsun var honum mjög fram
andi og ólík Tracy. Innst inpi hélt
hann enn að það væri möguleiki
að hún vissi, hver hún væri. Flug-
slysið hafði varla eyðilagt og
breytt persónuleika hennar, þótt
andlit hennar hefði breytzt.
— Þú ert indæl stúlka, Tracy.
En það er . . . annar sem ég hef
ekki talað um Það hefur þú ekki
gert heldur og ég get ekki varizt
því að brjóta heilann um, hvers
vegna þú hefur ekki spurt neins.
— Mark? hún sló af sígarett-
unni út um gluggann. — Ef til
vill hef ég brotið heilann um,
hvers vegna þú hefur ekki minnzt
á hann. Hvers vegna hefurðu ekki
gert það? Þú hlýtur þó að skilja
að það er mjög erfitt fyrir mig að
spyrja?
— Auðvitað skildi ég það. En
ég vildi ekki kvelja þig, þú hefur
orðið að þola miklar raunir. Hann
flýtti sér að bæta við:
— Sannleikurinn er sá, að ég
stöðvaði bílinn til að gefa sjálfum
mér tíma til að segja þér frá hon-
um. Hann er ekki í Pilgrims Barn
til að taka á móti þér.
— Ekki?
Brett horfði á hana til að at-
huga, hvort hann sæi bregða fyrir
vonbrigðasvip — eða kannski von
—í augum hennar, en hann sá
ekkert.
— Nei, því miður ekki. Hann
gat heldur ekki komið til New
York vegna þess . . . f stuttu máli
sagt . . . hann situr í fangelsi.
— Fangelsi! Hann hafði sagt
henni frá þessu svo ruddalega, að
sízt var að undra, þótt hún virtist
ringluð. Hún starði á Brett, eins
og hún skildi ekki orðin.
—■ Já, hann losnar ekki fyrr en
um miðjan næsta mánuð. Nú varð
hann að halda áfram ,fyrst hann
var byrjaður.
— En þú skalt ekki vera ótta-
slegin, það var ekkert glæpsam-
legt sem hann gerði. Það var bíl-
slys . . . mjög alvarlegt, héld ég.
Manstu alls ekkert eftir þvi,
Tracy?
Orðið ,.fangelsi“ hlaut að koma
henni svo mikið á óvart að það
þrengdi sér inn í undirmeðvitund
hennar, liugsaði hann vonleysis-
lega. Hún hefði ekki getað gleymt
hræðslu þeirri sem hún sjálf hafði
verið gripin, þegar þetta gerðist,
og heldur ekki, hvernig hún hafði
neitað að taka á sig ábyrgðina af
gerðum sínum.
— Gerðist það áður en ég fór
til Ameríku? spurði hún hissa og
hann kinkaði stuttlega kolli.
— Nei, ég man ekki eftir því,
I Brett. Hvað kom eiginlega fyrir?
' Ilann gafst ekki tími til annars
j og meira en stuttrar frásagnar.
| Það var ekki hægt að segja henni
allan voðalega sannleikann, eink-
um og sér í lagi óhugsandi eftir
að hún hafði sagt honum, hve
framandi hún var sjálfri sér.
Hann gat ekki tekið á sig áhætt-
una, sem ef til vill var samfara
því að segja henni frá því sem
hún hafði gert á hluta Marks. Það
var ekki fyrr en miklu síðar
að hann fór að brjóta heilann
um, hvers vegna hann hafði álitið
að sannleikurinn myndi skelfa
hana, sem sök hafði átt á ógæf-
unni. Þess vegna sagði hann að-
eins i sem stytztu máli frá slys-
inu, réttarhöldunum og dómnum
og gætti þess að horfa ekki á
hana meðan hahn talaði.
— Ég skil, sagði hún seinlega,
þegar hann lauk máli sínu. — það
er voðalegt, en hann hefur tekið
út refsingu. Þegar hann kemur úr
fangelsinu verður allt grafíð og
gleymt.
Brett fann, hvernig reiðin sauð
í honum. Hvernig dirfðist hún að
koma með svo yfirlætisfulla at-
hugasemd um Mark! Hvemig gat
hún setið og verið skilnings-
rík og umburðarlynd gagnvart
manni sem hún hafði sent í fang-
elsi til að bjarga sjálfri sér.
— Þetta er ekki . . . byrjaði
hann, en þagnaði í tæka tíð. Það
var vissulega ótrúlega erfitt að
koma fram við Tracy eins og hún
væri tvær ólíkar persónur en hann
var tilneyddur. Það sem hann
hafði sagt hlaut að hafa gefið
henni mjög slæma mynd af Mark.
Hún hugsaði sjálfsagt um hann
sem huglausan, tilfinningalausan
og eigingjarnan mann og samt var
hann maðurinn, sem hún varð allt
í einu að sætta sig við sem eigin-
mann sinn.
— Hann átti ekki sök á því sem
gerðist, sagði hann. —- Sannanim-
ar voru svo sterkar að hann hlaut
dóm, en það var óréttlátt. Þú
verður að skilja, að Mark er ekki
slíkur maður, Tracy, hann gæti
ekki gert svona hræðilegt. Þú
kemst sjálf að raun um það þegar
hann losnar út og kemur hcim.
— Þetta er átakanlegt fyrir
hann, hvíslaði hún skjálfrödduð.
Grænu augu hennar stækkuðu og
hún starði út um gluggann. —
Fyrir okkur bæði . . . það er ótrú-
legt ég skuli hafa gleymt að því-
líkt og annað eins kom fyrir.
14
T [ M I N N, miðvikudagur 10. iúní 1964. —