Alþýðublaðið - 27.03.1957, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 27. marz 1957
Alþý&ubfaiff
Bœkur 02 höfundar:
s
s
s
s
Davíð Síefánsson frá Fagra-
skógi: Ljóð frá liðnu sumri.
Helgafell. Prentverk Odds
Björnssonar. 1956. t
NÝ LJÓÐABÓK frá hendi
Davíðs Stefánssonar hefur þótt
stórtíðindum sæta um áratugi.
Ekkert íslenzkt skáld mun al-
þýðu hjartfólgnara, ef Jónas
Hallgrímsson er undanskilinn.
Davíð gerðist ungur málsv'ari
nýs tíma og framandlegra við-
horfa, uppreisnarmaður og
brautryðjandi. En hann kom,
sá og sigraði. Allir hljóta að
viðurkenna hann sem snjalian
meistara. Eigi að síður eru
kvæði hans harla misjöfn. List
hans skilst því aðeins, að til-
finningarnar séu látnar ráða
úrslitum, þrátt fyrir glæsibrag-
ínn og fjölhæfnina. Davíð er
skáld hjartans og sigurvegari
augnabliksins. Fegurstu svip-
mynda hans og' næmustu hug-
hrifa bíður mikið framhaldslíf.
Hitt gleymist og fyrirgefst,
nema langrækin illgirni komi
til sögunnar.
,,Ljóð frá liðnu sumri“ telst
merkilegt rannsóknarefni. —
Skáldið er breytt. Vor æsku-1
gáskans er liðið, og sumri lífs- j
reynslunnar hallar að hausti
uppgjörs við heiminn og tilver
una. Samt ómar í Ijóðunum nýr
tónn, sem túlkar ógleymanlega
kennd og skoðun. Hér gætir
hvorki elli né þreytu, en jafn-
vægis og íhygli. Veröld kvæð-
anna minnir á síðsumarslandið
að kvöldlagi, þegar sólskin og
sunnanblær víkur fyrir kyrrð
og friði, lindir hjala stillt og
hljótt, húm nemur fjall og heiði
og lauf byrjar að falla í skógi.
Davíð hefur tekizt að endur-
nýja list sína. Slíkt er skáldi
úrslitasigur. Fyrri aðdáendur
hans kunna raunar að verða
fyrir vonbrigðum, en sú afstaða
væri ósanngjörn. Beztu kvæðin
í „Ljóðum frá liðnu sumri“ eiga
að dæmast höfundi sínum til
frægðar. Enn gerist hann nýr
og slær hörpuna af snilli eins
og nafni hans íorðum.
Þó má sitthvað að kvæðunum
finna. Sum þeirra, sem geðþekk
virðast og áhrifarík í fyrstu
kynningu, þola naumast harð-
neskjulega athugun. Tvö dæmi
skulu nefnd, þótt ólík séu: Seg-
ið það móður minni og Gaman-
kvæði um Grýlu. Fyrra ljóðið
hnígur ekki til heiidar og renn-
ur út í sandinn, þrátt fyrir per-
sónulegan yndisleik. Aðeins
eitt erindi samræmist túlkun
I /KzZ.
Davíð Stefánsson.
þess, sem Davíð býr í huga. og
iögmáli skáldskaparins, en þar
er líka ógleymanlega kveðið:
Segið það móður minni,
að mörg eigi ég sporin
þangað, sem engin anga
iðgræn á vorin.
Sé ég drjúpandi daggir
dalablómunum. svala
og heyri uppsprettur allar
um útsæinn hjala.
Önnur erindi eru brotabrot,
sitt úr hverri áttinni, tónninn,
sem vera á lífsþráður ljóðsins,
hleypur í hnökra eða jafnvel,
slitnar, myndin kemst aldrei til,
skila, lesandann grunar ekki,
hvað skáldið vill hafa lifað,
nema hann fari sjálfur að
yrkja, og það er til mikils j
mælzt. Gamankvæði um Giýluj
er heilsteyptara, en samt bregzt j
Davíð bogalistin. Tvíleikurinn j
fer forgörðum, en ádeilan miss-!
ir þar með rnarks og kemur
meira að segja ankannalega fyr
ir sjónir. Hér virðist fremur
um að ræða uppkast en fullunn
ið kvæði. Samt er þessi mis-
heppnaða viðleitni sýnu nær
lagi en ýmis vitsmunakvæði
bókarinnar. Davið er gjarnt að
vilja vera spámaður. og þsss
gætir iðulega í ..Ljóðum frá
liðnu sumri“. Slíkt er heimtu- !
f:ek tilætlunarsemi við sjálfan
sig af skáldi tilfinninganna og
hughrifanna, því að hailinn
kemur ekki í stað hjartans
fremur en hjartað í stað heil-1
ans. Þátta spekimál getur ekki
kallazt skáldskapur. enda verð- j
ur Davíð eins og miður sín í
úmbrotum átakanna.. Rímið
tekur upp á þvi að yrkja, hend- ;
inga.nar klessast hver að ann-
arri. og erindin mynda enga
haild — þau eru ferð án fvrir-
heits. lEftirminnilegasta dæmi
þessa er kvæðið Til hvers? j
Þjóðskáld má ekki láta slíkt og j
þvílíkt frá sér fara.
Davíð Stefánsson er meistari;
smáljóðanna. Þar ný.tur hann
sín sem skáld tilfinninganna og j
hughrifanna, túlkar sorgina og !
gleðina eins og opinberun og
gæðir svipstundina unaði og
listgildi til framtíðarinnar.
Kvæði þessa sigurs eru bless-
unarlega mö.g í „Ljóðum frá
liðnu sumri“, og þau gera
haustið í fagraskógi Davíðs að
íslenzku ævintýri. Vísur Fjalla-
Eyvindar láta ekki mikið yí'ir
sér í fljótu bragði og revnast
þó sálarfögnuður. Gestaboð er
svipmeira og hljómdýpra, en
minnir um of á ferhéndur Óm-
ars Kajams, enda þótt þar
kenni fremur skyldleika en á-
hrifa. Undirritaður verður samt
að finna að síðasta erindinu,
þar sem skáldið spyr, hvort
gestunum muni oftar til þess
treyst að tilbiðja goð hússins.
Steingrímur Sigurðsson og
Þorbjöm á Geitaskarði verða
víst ekki í neinum vandræðum
að útskýra boðskapinn, en það
er þeim að þakka, hann fer að
minnsta kosti fyrir ofan og neð
an sunnlenzka garðinn. Þá skal
öllum athugasemdum lokið og
aðeins bætt við, að kvæði eins
og Sorg, Vornótt, Stormahlé,
Leda og svanurinn, Minning og
Við Hreindýravatn eru skáld-
skapur, sem varla mun á færi
annarra samtíðarmánna en Da-
(Frh á 11. síðu.)
NY FRÍMERKI
ÞANN 1. apríl koma út á veg
um póststjórnarinnar ný frí-
merki, eða öllu heldur enuurút-
gáfa íþróttamerkjarina.
Að því ér heyrzt hefur verður
sæmilegt útgáfuprógramm fyrir
árið í ár, m. a. merki frá Bessa-
stöðum.
Rússland hefur nú gefið út
nýtt merki í seríunni „Frægir
rússneskir sæfarendur", „Vtda-
jusjtsjijsja russkij moreplava-
tjelj". Það kann að koma okkur
hálfundarlega fyrir sjónir að á
merkinu er mynd af frænda
oltkar Dananum Vitus Bering og
kort af Beringsháfinu. Undir
mynd hans stendur svo „275 ár
frá fæðingu'h V. Bering. Ekki er
vitað til að Ðanska ríkisstjórnin
hafi enn mótmælt, en búizt er
við að þessi sögufölsun verði
ekki liðin.
Megum við íslendingar nú
bíða í ofvæni þess að nýtt merki
komi út í seríu þeirra „Frægi.r
rithöfundar" með mynd Gunn- I
ars Gunnarssonar, þar sem hann j
verður allt í einu orðinn rúss- ,
neskúr rithöfundur.
Danmörk hefur gefið út merki j
til hjálpar við nauðstadda Ung-
verja. Er þarna um að ræða upp
iag af Friðriks IX. merkjum, 95
aura, sem enn hafa ekki komið
á markaðinn sem slík. Eru þau
yfirprentuð með 30-j-5 aurum.
Það á heldur en ekki að minn
ast þess í Monaco að Carolina
prinséssd ceKur ryrsiu tönnina. í
tannfé á sam sé að gefa út
iianda henni sett frímerkja,
hvorki ineira né minna en tutt-
ugu merkja. Þetta irá nú kalia
að kunna að nota tækifærin til
að græða á söínurunum.
Eins og stundum lxefur heyrzt
í fréttúm, er tíl í Columbiu 168
ára gamall náungi, Xavier Per-
eira að nafni. Nú þykir karlinn
orðinn svo gamall, að út hefur
verið gefið merki með mynd
hans, geri aðrir betur.
Nehru karlinn er nú að gefa
frá sér hið úrelta „system“, sem'
ríkt hefur á Indlandi gagnvart
máli og vog og tekur upp í stað-
inn metrakerfi og nýja mynt í
einingum og hundruðum. Þétta
leiðir vitarilega af sér útgáíu
nýrra frímerkjá núna um næstu.
mánaðamót.
Bréfakassinn:
KVENNAÞAITUR

Ritstjóri Torfhildur Steingrímsdóttir
ÞEGAR grænmetið er farið að
tapa bragði sínu að vorinu, er
hreint ekki úr vegi að láta eplin
koma að einhverju leyti í stað-
ínn, þ. e. a. s. þeir, sem hafa
haft forsjálni til að eiga enn
nokkuð af þeim.
Rétturinn, sem nú verður gef-
ínn upp, samanstedur af:
8 meðalstórum eplum,
cítrónusaft,
8 pylsum,
smjörlíki,
1 dós grænum baunum.
Skerið kjarnahúsið úr eplun-
um og borið í þau það stór göng
að hægt sé að stinga pylsunni í
gegnum þau.
Hýðið eplin, en látið hring af
hýði verða eftir um miðju eplis-
ins. Leggið þau síðan í skál með
vatni og setjið cítrónusaft í svo
að þau dökkni ekki.
Stingið pylsunum í gegnum
göngin og látið þetta i eldfasta
skál með smávegis vatni í botn

inum og hellið yfir smjörlíki. I Þegar eplin eru orðin brún og
Setjið skálina í meðalheitan i byrja að falla saman er baun-
ofn og vætið við og við. Ef vatn | unum hellt yfir og bakaðar nieð
ið gufar upp, verður að bæta lít- : í ca. 10 mínútur, þá er réttur-
ils háttar á. ‘ inn tilbúinn til iramreiðslu.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ birti 12.
þ. m. grein um kjör hjúkrun-
arnema. í greininni gætir mis-
skilnings og þekkingarleysis á
því máli, sem fjallað er um,
og vil ég í því tilefni leið-
rétta þær rangfærslur, sem
þar koma frarn, og þá jafn-
framt gefa upnlvsingar um
kjör þau, sem hjúkrunarnem-
ar í Hjúkrunarkvennaskóla ís-
lands búa nú við. svo að al-
menningi gefist kostur á að
dæma um hvo:t illa sé farið
með þetta námsfólk eða ekki.
Þá er fyrst að leiðrétta þá
röngu staðhæfingu, að erfitt
sé að fá stúlkur til að leggja
stund á hjúkrun. Löngu áður
en flutt var inn í hinn nýja
skóla var aðsókn að hjúkrun-
arnáminu svo mikil, að um-
sækjendur voru skráðar á
langan biðlista, enda er nú þeg-
ar fullskipað í skólann fram í
árslok 1958, en 40 stúlkur eru
nú teknar inn árlega til náms-
ins.
Það er einnig misskilning-
ur, að ég hafi gefið blaðinu
þær upplýsingar, að Félag ís-
lenzkra hjúkrunarkvenna
semdi eitt um laun nemend-
anna. Formaður FÍH, sem á
sæti í stjórn Hjúkrunarkvenna-
skóla íslands, stóð að samn-
ingum þessum ásamt skóla-
stjóra Hjúkrunarkvennaskól-
ans, í fullu samráði við skóla-
stjórnina. Samningar gengu í
gildi 1. janúar 1956, en nem-
endum var strax tilkynnt, að
nýtt mat á hásaleigu væri
væntanlegt frá yTií’skatta-
nefnd, þegar flutt yrði í hinn
nýja skóla, en áður hafði húsa
leiga verið nær engin (kr. 45
á mánuði), vegna hins ófull-
nægjandi húsnæðis, sem nem-
endur þá þjuggu við. Nemend-
ur fluttu inn í skólann í haust-
byrjun síðasta árs, en hið nýja
mat var ekki látið ganga í
gildi fvrr en 1. febrúar sd.
Þegar hinir nýju samningar
voru gerðir, þótti sanngjarnt>
að hafa til samanburðar. fyrjr-
komulag það, er ríkir hjá iðn-
nemum. Var því miðaði.við
laun aðstoðarhjúkrunai'konu
með árshækkun, 1. árið 35 c/o
af launum, kr. 1199,25, 2. ár-
ið 40 Sí af launum, kr. 1370,60
og 3. árið 50', af launum, kr.
1713,00 á mánuði. Til frádrátt-
ar kemur síðan húsnæði, Ijós,
hiti, húsgögn og sængurfatn-
aður, sem gerir alls kr. 249,00,
fæðiskostnaður og þvottur, til
samans kr. 645,00 og eru fram-
angreind hlunnindi því sam-
tals kr. 894,00. Útborguð mán-
aðarlaun verða því 1. árið 305,-
00, 2. árið kr. 476,60 og 3. ár-
ið kr. 819.00. Verðlagsuppbæt-
ur greiðast samkvæmt gild-
andi reglum á hverjum tíma
um launagréiðslur til starf's-
manna ríkisins.
í A^þýðublaðsgreininni var
ekki talin þörf á að nefna ým-
is önnur hlunnindi, sem hjúkr-
unarnemarnir njóta, og skulu
þau því nefnd hér: Allar bua
stúlkurnar í sérherbergjurn. ■
með innbyggðum skáp og hand-
laug. Húsbúriaður er allur hinn
smekklegasti. Aðgangur er að
dagstofu, býtibúri, strauher-
-bergi, þvottahúsi., þurrkher-
bergi og . skóhreinsunarher-
bergi. — Skólinn okkar verð-
ur fullgerður með fullkomn-
ustu bvggingum í sinni grein,
og hefi ég hvergi erlendis séð
vandaðri heimavist fyrir hjúkr
-una'rnema.
Nemendur fá frían vinnu-
búning og helztu námsbækur.
Lögboðnar tryggingar, svo
sem iðgjöld til sjúkrasamlags,
almannatrygginga og slysa-
t^ygginga, greiðir skólinn eða
(Frh. á 11. síðu.)