Vísir - 05.11.1956, Blaðsíða 6

iv
.1
VtSIB
Mánudaginn 5. nóyember 195ö
WlSXXl
DAGBLAÐ
Ritstjóri: Hersteínn Pálsson.
Auglýsingastjóri: Kristján Jónsson.
Skrifstofur: Ingólfsstræti 3.
Y AfgreiSsla: Ingólfsstræti 3. Simi 1660 (fimm Hnur)
* t Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Lausasala 1 króna.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Þiísundir í kröfugöngu til
sendiráðs Rússa.
Ólíkt höfumst vér að.
fslendingar hafa vafalaust -—
eins og flestar aðrar þjóðir
— fylgzt af athygli með
þeim atburðum, sem að und-
j anförnu hafa verið að gerast
! í ríkjum kommúnista fyrir
i austán járntjaldið — eink-
' um Póllandi og Ungverja-
! iandi. Þar hefur það gerzt,
að þjóðirnar eru orðnar svo
lang-þréyttar á blessunum
’ kommúnismans, að þær
] hrista hlekkina og reyna að
; rísa gegn mesta herveldi
I heims, ef það gæti fært þeim
J frelsi og þau bættu lífskjör,
' sem kommúnisminn getur
ekki veitt þeim.
Þessir atburðir eru í beinu
framhaldi af óeirðunum,
sem urðu í Austur-Þýzka-
landi 1953 og síðan. í Poznan
í Póllandi í sumar. Stjórn-
arvöldin — kommúnistar —
heimtuðu meiri afköst af
verkalýðnum, án þess að
bjóðast til að bæta kjörin
um leið. Mælirinn var fullur,
þegar þessar kröfur voru
gerðar — verkalýðurinn reis
upp og heimtaði meira brauð’
og betri kjör. Þessu var
j svarað með skothríð, eins
og ævinlega, þegar komm-
1 únistar eru annars vegar, og
í báðum tilfellunum tókst
kommúnistum að halda
völdunum með aðstoð
. rússneskra morðtóla.
En óánægjan hefur vaxið jafnt
og þétt, svo að' þjóðirnar
stan.la loks sameinaðar
gegn valdhöfunum. eins og
dæmið frá Ungverjalandi
! sýnii'. Þegar óánægjan er
| orðin eins alrnenn og hún e'r
; í Ungverjalandi, svo að
landið logar allt í uppreist
og mótspyrnu gegn komm-
■ únistum og Rússum,, er ekki
hægt að halda því fram og
! taka það gott qgggilt, .að ein-,
hverjum flugumönnum sé
um að kenna. Það þarf
mc-ira en nokkra flúgumenn,
sem kostaðir eru af útlendu
fé til að koma af stað' þjóð-
aruppreist, eins og nú á sér
stað í Ungverjalandi. Slíkri
skýringu trúa engir, sem
reyna að hugsa málin. Það,
sem hér ér að gerast er
ekkert annað en það, að
þjóðin er loks búin að fá
nóg af svo góðu. Hún er
loks búin að gera það upp
við sig, að hún verður að
berjast, ef hún á að hafa ein-
hverja von um að hljóta
réttarbætur og kjarabætur
og frelsi.
Og enn er það ein sönnunin
fyrir þvi, að Ungverjar eru
búnir að fá nóg af hinni
soyétrússnesku blessun, að
stjórnarvöldin sjálf leita á
náðir Sameinuðu þjóðanna
og' biðja þær að veita ung-
versku þjóðinni vernd gegn
yfirgangi af Rússa hálfu.
Það eru kommúnistar sjálf-
ir, sem fara fram á þessa
aðstoð Sameinuðu þjóðanna,
því að þótt Nagy hai'i veriS
sakaður um glæpinn mikla,
— titoisma — er hann
kommúnisti eftir sem áður,
rétt eins og Tito er komm-
únisti nú sem fyrr.
En meðan þessar þjóðir, sem
hafa haft mjög náin kynni
af Rússum, gera allt, sem
þær geta til þess að draga
úr völdum og áhrifum þeirra
í þjóðlííi sinu, gera í'slend-
ingar allt, sem þcim er unnt,
til að auka áhrif þeirra
á efnahagslega þróun hér ó
landi um langan tíma. Þann-
ig eru hyggindi íslendinga,
og má í'ara nærri um, hverju
nafni þjóðirnar fyrir austan
járnljald' murii kalla atferli
manna hér á landi undir
fprustu í'ramsóknarmanna.
dyra; ekki var til hurðar geng-
ið og dyr harðlæstar sem járn-
tjald væri. Varð þess þó vai't að
menn voru í húsinu.
Mælti þá formaður Stúdenta-
félags Reykjavíkur, Barði Frið-
riksson, lögfræðingur, nokkur
orð til mannfjöldans af tröpp-
um hússins. Því næst dreifðist
mannfjöldinn.
En þegar mannf jöldinn var
farinn var ályktuninni
smeygt út um bréfarifuna á
ályktunina út á götu.
Læra fieir af þessu?
í>að er mjög vafasamt, hvort
foringjar framsóknarliðsins
læra af þeim atburðum, sein
j nú eru a'ð gerast fyrir austan
j járntjald. Framsóknarmenn
geta ekki breytt þeirri þró-
j un, sem þeir hafa komið af
j stað síðustu vikur og mán-
J uði nema rneð því að losa
! sig við kommúnista úr rík-
j isstjórninni og öðrum á-
J byrgðarstöðum. Það mundi
j kosta það, að Hermann
Jónasson yrði að leita til
* , annarra um stuðning við
J stjórn sína, ef hann vildi
j ekki hætla öllum afskiptuin
af rt.iórnmálum og draga
[ • sig í hlé og gerast til dæmis
bóndi uppi í Borgarfirði —
ef ekki á Ströndum. Það
þarf manndóm til að viður-
kenna mistök sín, ogr'það ér
mjög vafasamt, hvort for-
sætisráðherrqpp .heíúr þanp
manndóm til að bera, sem
nauðsynlegur er. Manndóm-
urinn hefur ekki verið svo
áberandi hingað til, og.ekki
á því borið, að hann færi í
vöxt. Samvinria háris við
kommúnista ber því ekki
vitni. En hann þykist hafa
unnið mikinn sigur með því
að kornast í forsætisráð-
herrastólinn. Þó gæti svo
farið, að hann sigraði sig
dauðan með því.
JFrá t'nndi stúdenta **ff rit-
höfiinda í ffter.
í gær héldu íslenzkir stúd-
entar og rithöfundar fund til
þess að ræða hina dapurlegu at
burði, sem eru að gerast í Ung-
verjalandi um þessar mundir.
Fundurinn var í Gamla Bíó
og hófst kl. 2. Húsið varð óðara
fullt fram úr dyrum.
Til íundarins höfðu boðað
Stúdentafélag Reykjavíkur,
Stúdentaráð Háskóla íslands og
Félag islenzkra rithöfunda.
Fundarefni var: Síðustu at-
burðir í Ungverjalandi.
’ Fundinum stjórnaði próf. dr.
jphil. Alexander Jóhannesson og
setti hann fundinn með snjallri
1 ræðu, en hann var íulltrúi Há-
jskóla íslands á 300 ára afmæli
Háskólans í Budapest árið 1935.
| Frummælendur voru fjórir.
Fyrir hönd Stúdentafélags
Reykjavíkur talaði Tóm-
Jas Guðmundsson skáld, fyrir
hönd Stúdentaráðs Háskóla ís-
I lands talaði Sigurður Líndal,
. stud. jur. og fyrir hönd Félags
íslenzkra rithöfuncla töluðu
þ^ir rithöfundarnir Þóroddur
! Guðmundsson og Guðmundur
Hagalín. Héldu þeir sína 20
mínútna ræðuna hver og var
þeim ágætlega tekið. Að ræðum
loknum var samþykkt eftirfar-
andi ál.sktún:
„Fundur háldinn að fi'um-
kvæði íslenzkra stúdenta og rit
höfunda, vottar samúð sína og
fylgi öllum þjóðurn, er sæta of-
beldi og kúgun og heyja bar-
áttu fyrir frelsi sínu og tiiveru.
I Fundurinn lætur í ljós sér-
staka aðdáun á ungversku þjóð-
j inni, sem nú hefur með ein-
stæðum eldmóði og hetjulund,
j risið upp til að hrinda aí sér
, grimmúðgri áþján hins rúss-
j neska stórveldis, er eigi aðeins
; hertók land hennar og hneppti
þjóðina í fangelsi, heldur hef-
j ur einnig leitazt við að hel-
j fjötra sál h^rinar með öílum
þeim ráðuin, sem einræðistækni
kommúnismans á tiltæk.
Rvík, 4. nóvember 1956.
F. h. Stúdentafélags Reykja-
, víkur Barði Friðriksson, form.
F. h. Stúdentaráðs Iláskóla ís-
lands, Bjarni Beinteinsson. for-
maður. F. h. Félags íslenzkra
rithöfunda. Þórocldur Guð-
mundssonV forrriáður.
Því næst gengu allir fund-
I arménn -*-'og fjöldi árinárra —-
i heim til sendiráðs Sovétríkj-
janna að Túngötu 9 en í broddi
j fylkingar gengu tveir ungir
menn með íslenzka fánann og
fána Ungverjalands, en báðir
þessir fánair voru í fundarsaln-
.um.; Voru fleiri þúsund manns
í í þéssari för. Var knúið þar
Menn setti hljóða i gær, er
það fréttist, að Rússar hefðu
hafið árásarstríð gegn nær varn-
arlausum Ungverjum. Ungverjar
hafa orðið að þola áþján rúss-
neskrar hei’setu í meira en ára-
tug, og nú loks héldu menn al-
mcnnt, heima fyrir og annars
staðar a'ð kúgun þeirra væri
lokið. Það hafði orðið deginum
ljósara i byltingunni, að komm-
únistar, sem hafa farið nieð alla
stjórn landsmálanna, eiga þar
engu fylgi að fagna, en aðeins
getað haldið völdunum vegna
þess að þcir gátu treyst á rúss-
neskan her. Fámennur liópur
föðurlandssvikara, kommúnist-
isk öryggislögregla, hafði smám
saman tekið við gæzlustarfinu,
en það kom í ljós, að hún var
Iiurðiimi, en ]pð mun þói ekki þess megnug að bada niður
ekki hafa þótt nóg, því að frelsisþrá fjöldans.
rétt á eftir komu tveir mennj
út úr sendiráðinu og báru Óheyrt ofbeldisverk.
Eden ver ...
Frh. af 12. s.
breiðast út, þegar hættan var
meiri en nokkurn tíma? Það má
deila endalaust um hverjir eigi
þyngri sök. Það var ekki þunga-
miðjan nú, heldur hvernig eldur-
inn yrði stöðvaður. Vér höfum
orðið að bera þungar byrðar. En
vér komumst að raun um, að
vér gætum ekki flúið itndan því,
að grípa til aðgerða - og það
skjótlega. Vér hefðum getað
skotið málinu til öryggisráðsins,
en hversu langt hefði eldurinn
komizt, áður en málsmeðferð
þar hefði leitt til aðgerða?
Ég er þeirrar skoðunar, að
vér höfum gert það sem rétt
var. Það er ekki hægt að sam-
eina það tvennt, að tefja mál-
in með ummræðum endalaiist
og samtímis að fá sk.jótar að-
gerðir.
Eden kvaðst allt sitt líí hafa
Um leið og rússneskar tor-
tímingarsvéitir ráð-ast með skrið
drekum og öðruni morðtólum
gegn varnarlausum ibúunum,
fara brennandi og myrðandi um
landið, handtaka þær ög setja í
f-angelsi sendinefndina ungversku
er var kjörin af þjóð sinni til
þess að semja við „herraþjóð-
ina“ um að fá að lifa i fri'ði, og
að rússneskar hersveitir færu á
brott úr landinu, þar sem tilvist
þeiri'a þar væri frekar til þess a'ð
spilla friðnum en til þess að
stilðla að honum. En Rússar
luihna ekki að taka tapinu, því
þegar þeir sjá að þjóðin er al-
vara að.losa sig algerlega undan
oki kommúnismans, og lýðræðis-
flokkar landsins liafa á fáum
dögum veríð vaktir aftur til
starfa og dáða, láta þeir hai't
mæta hörðu og rá&ast með her
manns gegn þjóðinni, hvatlir af
örfáum ofstækisfullum kömmún-
istum, sem fhiið liöfðu á náðir
Moskvu.
Skildu innrætið.
Það er einniitt þetta innræti,
og þessi óheilindi, scm þjóð-
ernissinnaðii' kommúnistar (ef
það orðasamhand verður nokkru
verið friðarins maður. Harin.sinni notað um kommúnista) í
hefði verið maður Þjóðabanda- BóRandi skildu, þegar ]>eir siök-
lagsins gamla og siðar Sam-
einuðu þjóðanna og hann væri
enn sami maðurinn og gæti
ekki öðru vísi verið.
„Vér mununi ])á tíma, er
slakað var til æ ofan í æ frið-
arins vegna, og' véj' nuinuin
afleiöingarnar, en þeir tímar
get;
hugrekki og grípa til skjótra
korriið, þegar beita þarf'nieir. Pólski
1 inúlka skildi
u'ðu á kröfiim sinum og þorðu
ekki að krefjast álgers brott-
i'lutnings rússnesku hernamsherj
anna. Það er eins og. ]>á hafi órað
fyrir því, -að þá myndi land
þeirra aftiir verða blóðvöllúr, eií
þjóðin Ii'ti'ði. þolað þær blóðtök-
ur, sem aðrar þjóðir undirokaðar
af Rússum, 1 að hún jioldi ekki
kommúnistinn Go-
jietta manria hezt,
aðgerða. Og svo var þessu l)ar sem hann Iv.dði sjaliur béilt
sinni: Þörí sk.jótra, öflugra' ''éssm'skum aðferðun. tii þess að
A .»• ... . v , • , v ,komast til valda áður.
aogreroa til bess að hindra að
til sögunnar kæmi meiri styrj jL;kt llleð skyldum.
öld“.
Getsbverkanir í mat-
vöru athugaöar.
Riissarnir fara að ðins og naz-
isíurnir áður fyrr að þeir ráðast
inn í lönd án nokkurfar stríðs-
tilkynningar, svo andstaðan verði
scni minnst en með þvi verður
fjölda sakhmss fólks fórnað, sem
óviðhúið vcrðiir á vegi innrás-
arlverjanna. Álökin i, Ungverja-
landi geta ekki fari'ð nema' á
einn veg', því ekki getnr vopn-
Osló . nóv.
I Noregi er fylgst með ’hví,
hvort geislaverkanir geri vart iHUS |jjóÖ, þótl hún standi saman-
við sig í mjólkurafurðum —j þjöppuð gegn ofbeldinu veitt
mjólk og osti o. s. frv.
Rannsóknir sýna að
verkanirnar eru aðeins 1/10
hluíi þess, sem talið er að geti
valdið tjóni á mönn.um og dýr-
urn. Þó er þetta mjög' misjafnt,
en hvergi í landinu er um veru-
l legar geislaverkanir að ræð’a.
Þessu eftirliti verður haldið á-
fram og það framkvæmt reglu-
! lega.
ineitt vi'ðnám liarðsnúnuni þjálf-
geisla- uðum herskörum, sem búnir cru
- moi'ðlólum nútimans. Kn frelsis-
harátta Ungverja er ekki unnin
fyrir gýg, því luin verðuf áminn-
! ing lil allra frelsisunnandi manna
um að slaka ekki á árvekninni
gegn rússneskii yfirdrottnunar-
stefnu. I>essi árás Rússa verður
hvarvetna fordiemd sem ein hin
svívirðilegastu griðrof, sem um
getur. — kr.