Morgunblaðið - 05.09.1972, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. SKPTEMBER 1972
GRÍMSBÆR var ekki sérlega
sætur er Morgunblaðsmaður
ók árla morguns niður að
höfn með Jóni Olgeirssyni hjá
Boston Deep Sea-útgerðinni
og mikilli hjálparhellu tslend-
inga í þessari heiztu fisk-
veiðiborg Breta. Það er hins
vegar Gimsbæ til afsökunar
að Iítið sást af honum vegna
þoku, og þegar liða tók á
morguninn skreiddist undan
móðimni bara anzi sjarmer-
andi borg. Þetta var á fimmtu
dag sl., morguninn áður en
Frá fislkmarkaði í Grimsby.
Sitt sýnist h ver j um
á f iskmarkaðinum í Grimsby
íslendingar ýttu út landhelgi
sinni i 50 mílur og þar með
henni f jölda brezkra togara af
lífsviðurværi þessarar borg-
ar.
Morgunbtaðsmaður varð þvi
kannski svolítið hræddur um
að borgarbúar yrðu ekki held
ur sérlega sætir. Þetta reynd-
ist svo auðvitað eins og geng-
ur, — sumir tóku þessu ró-
lega, aðrir æstu sig eilítið
upp svona upp á dramatik.
En allflestir litu á málin
raunsæjum augum, þó ekld
sömu augiim og íslendingar,
enda bítast báðir um sömu
kökuna.
FLJtíGA FISKIPRÍSAR
Fiskmarkaðurinn við höfn-
ina í Grimsbæ er skrambi
stoemmtiLegur. Þegar við kom-
uim þar skömmu eftir sjö uim
morgiuninn var uppboðshald
í háu gengi. Þama selja út-
gierðarmenn hvern virkan
morgun fisk til kaupmanna
og þyrpast menn kringuim
þessd sjóvardýr, sem alllar
deilumar standa urn, og
býður hver sem betur má með
tiilheyrandi fraimmíköllum og
handapati. Sumir hafa á orði
að það sé á svipaðan hátt sem
stjórnmálamenn reyni að
Leysa aðrar og meiri fiskideiL-
ur.
Jón OLgeirsson þekkir
þarna svo til hvern krók og
kima og flesta karlana, siem
sýnast kátir í morgunsárið, og
við tökum nokkra þeirra tali
um hjartans málið.
„ENGINN FJANDSKAPUR“
James Nunn, hress mið-
aldra maður og ritari sam-
taka togaraskipstjóra og yfir-
manna í Grímsby. Við innum
hann eftir áliti hans á horfun-
um. „Ég vona aðeins heiLsu
hugar að þetta leysdst fyrir
miðnætti i kvöld,“ segir hann.
Er bainn virkilega bjartsýnn á
það? „Nei, en maður er aliltaf
að remb£ist við að vona.“
Nunn segir að útfærsla lamd
helginnar, ef hún nái tilgangi
sínum, muni hafa víðtækar
afleiðingar fyrir atvinnulífið
á þessum stóðum, sem er yfir-
gnæfandi byggt á fisiki og fisk
iðnaði, og um 53% aiflans
teemur af íslandsmiðum. „Og
þetta mun ekki aðeins hafia
áhrif á fiskiðnaðinn heffidur
mun breiða úr sér yfir í vei'zd-
trn þjóniusbu af ýrnsu tagi við
útgerðina, ag þá fer að syrta
í álinn. Síðan veldur þetta
auðvitað auknium fiskskorti
og hækkandi verðlagi og hef-
ur keðjuverkanir Langt inin í
liand.“
„Friðuniarrök fslendinga
eru vissuillega góð og gild, en
þau ættu líka að ná yfir ykk-
ur. Þið berið þvd Mka við að
lífsafkoma ýkkar sé komin
uindir fiski, en það er sama að
segja um okkur. Og það má
ekki svipta okkur svona aHt í
einu grundveLIi atvinnulífs-
ins hér.“
Bera menn þá iLLan hug
til ísLendiniga? „Nei, ekki
beinlínis, en menn eru gram-
ir yfir þeissu ástandi.“
Eru Líkur á löndunarbanni
á islenzk slkip? „Nei, ekki enn
held ég. Það hefur a.m.k. enig-
inn mér vitanliega gefið ský-
lausa yfirlýsinigu um það.“
Og Jameis Nunin hvarf inn í
markaðsysinn.
„MIKIÐ I HCFI
FYRIR BÁÐA AÐILA“
„Ég er ekki sérlega ánægð-
ur með ástandið," saigði Alder-
man (borgarstjórnarmaður)
WiLkins, og giLotti við tönn
þegar við trufluðum hann við
störf hans, sem lönduinarfor-
manns hjá Boston Deep Sea-
útgerðinni.
WLllkins er vingj arnLegiuir,
ræðinn lítill maður með gter-
augu. „Um leið og samkomu-
dag hefur náðst, fier mér að
líða betur. Ef það næst innan
fjögurra vikna er ald't i Lagi,
en eftir það fara veður að
versna og þá fiara vandamád
að skapast. En þetta er ekki
mest komið umdir sjómönn-
um, helduir rí'kisstjóminm.
Þetta er orðið of flókið mál.
Það er of mikil pólitík i spiL-
inu. Það var til dæmis til hires
verra að alþjóðadómstóLlinn í
Haag skuli hafia gefið út til-
mæli, sem ekki er svo farið
eftir. Hefði hamn ekki komizt i
þetta væri þegar búið að ná
samkonrvuiLagi. Nú segja menn
við samningaborðið: Þetta er
dómur alþjóðlegs dóms.tóls og
hann hlýtur að vera réttur,
ag þar með er bundinn hnútur
á áframhaldandi viðræður."
Alderman Wiilkins er nokk-
uð einn um þessar skoðanir
símaiT hér, að því er bezt er
séð, og hann heldur áfram:
„Þvi lenigri tími sem líðuir því
erfiðara verðuir að teysa
þetta.“ Treystir hann þá
brezku íhaldsstjórninni fyrir
farsælli lausn? „Ég er að vísiu
sóslaUsti," svarar Wilíkins að
bragði, „en ég held að stjórn-
in reyni að taka skynsamLega
á hlutunum."
Hvemig er huguir marrna til
íslendimga? „Það er elkki mik
ið um óvild, alls ekki um
meina heift að ræða. Andrúms
loftið hér nú er tiilltölu'lega
rólegt. Báðir aðiLair etga mikið
í húfi. Ég skil afstöðu ísiend-
inga og vona bara að þeir
skilji okkar. Ftesitir fjölmiðlar
gera hið sama, og t.d. hefur
Daily Teliegraph gert mikið
gagn með raumsæjum og síkiln
ingsríkum greinum undanfar-
ið. Ég var formaður samtaka
verkamanma í síðasta þorska-
stríði og ég laigði aLitaf
áherzlu á að öld skip yrðu los-
uð. Bönn eru ekki rétta ieiðin.
Viðskiptin við ÍSlendinga
núna eru enn í eðliltegu horfi,
þó þaiu geti auðvitað fárið að
verða erfið.“
Wiikins hiefur mestar
áhyggjur af afleiðinigum fyrir
atvinnuma á staðnium. Um
60% af hinium 130 þúsund
íbúuim svæðisins lifa beint
eða óbeint af fiskveiðum. I
bæmum er 7% atvinnuleysi,
mest af því í fiskiðmaði og
það mun líklaga stóraukast.
„Við erum reyndar affitaf að
reyna að fá fjöllbreyttari iðn-
að hingað, en fiskurinn er enn
aðallifsviðurværið. Og þeir
sem einu sinni hafa verið sjó-
menn allt sitt lif eru eins qg
sikólastrákar í öðrum störf-
ÍSLENDINGAR
GRÁÐUGIR“
Donald Lister er fraim-
kvæmdastjóri Consolidated
Fisheries útgerðarinnar, eitt
sinn skipstjóri í Fieetwood,
og hann var nokkuð harðorð-
ur í garð íslendiraga fyrsf í
stað, sneri svolítið upp á sig
en varð mildari á manninn og
spaugsamur er á rabbið leið.
„Hvaða ástand? Er nokkurt
ástand? Það er einfaldlega
að við viðurkennum ekki 50
míilurnar og miumiuim ekki
gera. Það er klárt máll svo
framanlaga, sem ég fæ séð.
Skipshiafnirmar og bafmar-
verkamennirnir eru nú komn-
ir í miðpumkt máilsins. Það er
óvenjuleigt, en hér snúa tveir
aðilar bökum saman sem yfir
leitt eru í andstöðu, þ.e. verka
lýðsfélögln og atvinnuveitend
Lister hafði ekki alltof mik-
ið álit á máístað fsiendimga.
„Ég held persómulega að þetta
sé tóm græðgi. Þeir ýta okkur
út af miðunum, og kaupa svo
fjöldann allan af nýjum togiur
um um !eið.“ Hann sér þó
Ijósa pumkta í rökfærsium ís-
tendinga og hanm taldi lög um
þessi mál aigiera nauðsjm.
„Ég giet vel viðurkennt að
firiðunar eða verndunar fisk-
stofnanna sé þörf. En þetta er
ökki aðferðin. Það þarf t.d.
að banna flottröMið alls staðar
við Island, frystiskip og stór-
ir verksmiðjutogarar verða
að fara anmeið o. fö.. þess hátt-
ar. En að öðru leyti mun það
ekki skaða mikið að ieyfa okk
ur að veiða upp að 12 míliurn.
Það má ekki svona fyrirvara-
laust banna mönnum að
veiða þar sem þeir hafia sótt
viðurværi sitt í marga ára-
Uuigi. Við höfiuim söguiegan
rétt. Það hafia hins vegar t.d.
Rússar og Austuir-Þjöðverjiar
eikiki og þá skuluð þið láta
fiaira."
Hvað segir hann um þá að-
íarð suimra brezkra togara að
fiela nöfn sin og einibennis-
stafi? „Ég er alveg á móti
siíku,“ svarar Donald Lister
ákveðið, „og okkar skip igera
þetta ekki. Hví skyldum við
vera að brjóta lög með sMku,
þagar við telljum okkur vera í
algerum rétti?“
Consolidated Fishieries er
með 15 togara og ftestir
þeima veiða við fsiand og við
spurðum Lister hvemig þeir
mundu haga gerðum síraum.
„Við munum leiða 50 mílurm-
ar og isienzbu varðskipin ail-
veg hjá Okkur,“ svaraði hann
stutt og laggott. En ef reynt
verður að taka þá fasta? „fs-
lendimgar verða að vera fyrri
tiil við að sýna ofbeldi, en ég
held þeir geri það ekki. Ef
hins vegar svo iilitega viM til,
að annað hvort íslendingur
eða Breti meiðist ailvarlega
eða deyr vegna ofbeldis, þá er
það mál sem er hörmullegt og
óbætanieigt með öMiu, og um
lteið er allt komið i bál og
brand.
Er Lister þó ekki bjartsýnn?
„Jú, ég hef aJlltaf verið það,
en það hefiur verið mikið af
„bad puibdicity" frá báðum að-
iium“
Gg að lokum sté Lister feti
nær Morgumbiaðsmanmi og
sagði: „En eitt skal ég segýa
þér og ég vil að það komist
inn í þig, að hvað sem British
Trawier Federation (samtölk
útgerðarmanna) hafa i
hyggj'u að giera, þá mumu
briezkir sjómenn aldrei viður-
kenna 50 míina landheigi.“
Þar með lauik þessu samtali
jafn alúðlega og það byrjaði,
og við þökkum pent.
Þegar við fórum af fisik-
markaði GriimSbæimga, vair
þoku létt, sólskin og molilu-
hifi. Jón Oigeirsson tjáði okk-
ur að verðið á markaðnum
hiefði fallið nokkuð þennan
morgiun. En um ieið bentu iik
ur til að llandhelgismálið
kynmi að verða ístendingum
dýrt spaug, og þar var enn
Slæmt skyggni og þoka.
— Á. Þ.
Brezkitr togari í höfn í Grimmbsy bíður eftír að halda á í»-
landsmið.