Morgunblaðið - 20.10.1977, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. OKTÓBER 1977
Guðmundur H. Garðarsson alþingismaður;
Frumvarp um frjáls-
an útvarpsrekstur
„Heimilt er menntamála
ráðherra að veita sveitar-
félögum, menntastofnunum
og einstaklingum leyfi til út-
varpsrekstrar," enda fullnægi
viðkomendur tilteknum skil
yrðum," segir í frumvarpi um
frjálsan útvarpsrekstur, sem
Guðmundur H. Garðarsson,
alþingismaður, hefur endur-
flutt í neðri deild Alþingis.
„Útvarpsstöð merkir í lögum
þessum fyrirtæki eða stofnun
sem annast útsendingar til
viðtöku almennings á tali,
tónum, myndum eða öðru
efni, hvort sem er þráðlaust,
með þræði eða á annan
hátt." Gert er ráð fyrir að
rikisútvarpið starfi áfram með
svipuðum hætti og verið hef-
ur.
Fyllsta óhlutdrægni. Tjáningarfrelsi
virt.
Þriðja greinin í frumvarpi Guðmund-
ar H Garðarssonar, alþmgismanns,
hljóðar svo
\
„Útvarpsstöðvar skulu stuðla á al-
mennri menningarþróun þjóðarinnar
og efla íslenska tungu Þær skulu m a
flytja efni á sviði lista, bókmennta,
visinda og trúarbragða, efla alþýðu-
menntun og veita fræðslu í einstökum
greinum. þ.á.m umferðar- og slysa
varnarmálum Þær skulu kappkosta að
halda uppi rökræðum um hvers konar
málefni, sem almenning varða, á þann
hátt, að menn geti nert sér nrein fyrir
mismunandí skoður.um um þau Þær
skulu halda uppi fréttaþjónustu og
veita fréttaskýrmgar Þær skulu flytja
fjölbreytt efri við hæfi fólks á öllum
aldri Útvarpsefni skal miða við fjöl-
breytni íslensks þjóðlifs svo og við
þarfir og óskir minni hluta sem meiri
hluta Veita skal alla þá þjónustu sem
unnt er með tækni útvarpsins og al
Fuglafriðun;
Margskota
haglabyssur
bannaðar
— skv. framkomnu
lagafrumvarpi
JÓNAS Árnason (Abl) flytur
frumvarp til laga um breyt-
ingu á lögum um fuglaveið-
ar og fuglafriðun. í greinar-
gerð er vitnað til þess að
íslendingar gerðust aðilar að
Alþjóðasamþykkt um vernd-
un fugla fyrir 20 árum í
lögum nr. 33/1966 sé í
stórum dráttum höfð hlið-
sjón af framangreindri al-
þjóðasamþykkt Þó sé eitt
atriði, sem enn hafi ekki
komizt ínn í fuglafriðunar-
lögin: e-liður 5. gr. sam-
þykktarinnar, þar sem aðilar
skuldbinda sig til að banna
haglabyssur, sem taka fleiri
én tvc skothylki, marghlaðn-
ar eða sjálfhlaðnar byssur
Notkun slíkra vopna hafi far-
ið i vöxt hér. Séu þær m.a í
höndum viðvaninga sem
bæti sér upp takmarkaða
skotfimi með þvi að skjóta
mörgum skotum á rjúpu-
eða gæsahópa. Margur fugl-
inn fljúgi særður frá þeim
leik. Nágrannalönd hafa
bannað þessi skotvopn. Lagt
er til að við gerum slikt hið
sama
menningi má að gagni koma Utvarps-
stöðvar skulu í öllu starfi sínu halda i
heiðri lýðræðislegar grundvallarreglur
Þær skulu virða tjáningarfrelsi og gæta ,
fyllstu óhlutdrægni gagnvart ölfum
flokkum og stefnum i opmberum mál-
um, stofnunum, félögum og emstakl-
ingum
Guðmundur H. Garóarsson,
alþin^ismaður.
Vestrænar
lýðræðishefðir
í gremargerð segir m a „Hið alvar-
lega ástand, sem skapazt hefur, við
verkfall opinberra starfsmanna, undir-
strikar enn frekar þörfina fyrir að af-
nema þá einokun og rjúfa þá fjötra,
sem þjóðin býr við i rekstri hljóðvarps
og sjónvarps, ef hérlendis á að ríkja
frjáls og óheft skoðanamyndun
„Með frumvarpi þessu er lagt til að
emkaleyfi ríkisins á útsendingum til
viðtöku almennings á tali, tónum,
myndum og öðru efni, hvort sem er
þráðlaust, með þræði eða á annan
hátt, verði afnumið Jafnframt verði
ráðherra heimilað að veita öðrum leyfi
til útvarpsrekstrar að fullnægðum
ákveðnum skilyrðum, er ráðherra setur
í reglugerð
Eigi þarf að fjölyrða um eðli og
tilgang frumvarpsins Stjórnarskrá ís-
lands felur i sér að fullt tjáningarfrelsi
skuli ríkja í landinu Hefur svo verið að
því er hið prentaða mál varðar Hver
maður á rétt á að láta í Ijós hugsanir
sínar á prenti, en þó verður hann að
ábyrgjast þær fyrir dómi Ritskoðun og
aðrar tálmanir fyrir prentfrelsi má
aldrei i lög leiða
Akvæði islenskra laga um tjáningar-
frelsi eru í samræmi við vestrænar
lýðræðisvenjur En þó hefur ísland
dregist aftur úr á einu sviði og bemlinis
lagt hömlur á tjáningarfrelsið umfram
það, sem þekkist i öðrum lýðræðisríkj-
um. Er það i sambandi við rekstur
hljóðvarps- og útvarpsstöðva í eigu
annarra aðila en ríkisins Enn búa Is-
lendmgar við tæplega hálfrar aldar fyr-
irkomulag í þessum efnum — fyrir-
komulag sem var i sjálfu sér eðlilegt á
bernskuskeiði þessa rekstrarforms hér
á landi, þegar fjármagn var af skornum
skammti og reynsla lítil í framkvæmd
þessara mála Er óhætt að segja, að
Ríkisútvarpið, hljóðvarp og sjónvarp,
hafi gegnt hlutverki sinu af mikilli
prýði, og er frumvarp þetta ekki flutt til
að kasta neinni rýrð á þessa fjölmiðla
né starfsemi þeirra.”
„Óhlutdrægni
gagnvart
flokkum
og stefnum."
Enn segir i greinargerð
„Tímar eru nú hins vegar gjörbreyttir
frá því er einkaleyfi Ríkisútvarpsins var
ákveðið árið 1 930 og kröfur fólks allt
aðrar og meiri í flestum lýðræðisrikj-
um eru nú starfræktar margar útvarps-
og hljóðvarpsstöðvar Eru þær ýmist í
eigu hins opmbera eða félaga og ein-
staklinga Reynslan af þessu fyrir-
komulagi hefur verið góð Notendur
þessara fjölmiðla hafa notið meiri fjöl-
breytni i efnisvali vegna aukinnar sam-
keppni á sama tíma sem fleiri hafa
fengið tækifæri til að verða virkir þátt-
takendur á þessu sviði
Á síðasta áratug hafa orðið ótrúlegar
tækniframfarir i útsendingu á tali, tón-
um og myndum Hið sama gildir um
viðtökutækni þess eðlis er hér um
ræðir Sem dæmi má nefna. að án
mikils tilkostnaðar má koma upp stað-
bundnum útsendingum á sviði hljóð-
varps og sjónvarps, sem mundu auka
mjög á fjölbreytni i efnisvali, auk þess
sem unnt er með fjölgun stöðva að
fullnægja kröfum um aukna fræðslu á
sviði almennra og staðbundinna mála
Áhersla er lögð á að fyllsta hlutleysis
sé gætt í stjórnmálum við útsendingu
efnis með svipuðum hætti og nú tíðk-
ast í útsendingum Rikisútvarpsins
Skulu hinar frjálsu útvarpsstöðvar
stuðla að almennri mennmgarþróun
þjóðarinnar og efla íslenska tungu
Þær skulu m a flytja efni á sviði lista,
bókmennta. vísinda og trúarbragða,
efla alþýðumenntun og veita fræðslu
um hin fjölbreytilegustu efni Þá skal
þeim heimilt að halda uppi fréttaþjón-
ustu Útvarpsstöðvarnar skulu i öllu
starfi sinu halda í heiðri lýðræðislegar
grundvallarreglur Þær skulu virða
tjánmgarfrelsi og gæta fyllstu óhlut-
drægni gagnvart öllum flokkum og
stefnum i opinberum málum Hið
sama gildir gagnvart stofnunum, félög-
um og einstaklingum
Um rekstrarréttindi og skyldur út-
varpsstöðva í eigu emstaklmga og fé-
laga fer að öðru leyti eftir islenskum
lögum Með reglugerð setur ráðherra
nákvæmar reglur um fyrirkomulag og
framkvæmd þessara mála, þ.á.m.
ákvæði er heimila útvarpsstöðvunum
að selja auglýsingar eða útsendingar-
tíma, m a vegna fræðslu- og kynning-
arefnis sem innlendir aðilar kynnu að
vilja koma á framfæri Þá er nauðsyn-
legt að setja ákvæði er girða fyrir að
erlent fjármagn renni til rekstrar slíkra
útvarpsstöðva
Með frumvarpi þessu eru lögð drög
að því, að á íslandi ríki hliðstætt tján-
mgarfrelsi og þekkist í vestrænum lýð-
ræðisrikjum á sviði hljóðvarps og sjón-
varps Það er spor í áttina að auknu
frelsi fólksins frá miðstýringarvaldi
embættis- og stjórnmálamanna á
þessu sviði '
Tvö gömul, traust hús...
Tvö gömul og traust hús í miðborginni: dómkirkjan og
alþingishúsið. Þau eru órjúfanlega tengd sögu borgar
og þjóðar. Enn gerist sagan að hluta til i þessum
húsum. Einstaklingar eru bornir til skírnar í dóm-
kirkjunni, sækja þangað fermingu, eru þar gefnir
saman í hjónabönd, kveðja þar vini hinzta sinni — eða
eru kvaddir hinzta sinni. — Saga þjóðarinnar er að
hluta til samin innan veggja Alþingis, þó að hver og
einn semji sín æviörlög að nokkru. Höfundar þjóðar-
sögunnar í þinghúsinu eru á stundum ósammála um
forskriftina, eins og gengur. . . En hin öldnu hús
standa af sér skoðanaleg átök innanhúss (hér er átt
við Alþingishúsið að sjálfsögðu) og veðrabrigði utan-
húss.
Tveir þingmenn Sjálfstæðisflokks:
99
Úttekt á skipu-
lagi og aðstöðu út-
flutningsverzlunar”
Stefnan í skatta- og tolJamálum auð-
veldi samkeppni á erlendum mörkuðum
TVEIR þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins, Lárus Jónsson og
Sverrir Hermannsson, flytja
tillögu til þingsályktunar um
samræmingu og eflingu út-
flutningsstarfsemi, svohjóð-
andi:
„Alþmgi ályktar að fela ríkis-
stjóminni að gera úttekt á skipulagi
og aðstöðu útflutningsverslunar
landsmanna og leita leiða til þess að
efla og samræma útflutningsstarf-
semi fyrir islenzkar framleiðsluvörur
og þjónustu. Um úttekt þessa, sam-
ræmingu og eflingu útflutningsstarf-
semi skal hafa samráð við þá aðila
sem nú annast útflutning og mark-
aðsstarfsemi.
í þessu sambandi skal áhersla lögð
á eftirfarandi:
1. að kanna hvort rétt sé og hag-
kvæmt að koma á fót samstarfi
allra aðila, sem vinna að út-
flutningsstarfsemi, m.a. í því
skyni að stuðla að á skipulegan
hátt almennri kynningu á íslensk
um vörum og þjónustu erlendis
og þjálfun starfsfólks, sem vinna
mun að hvers konar útflutnings
starfsemi;
2. að marka enn frekar þá stefnu i
skatta- og tollamálum, svo og
annarri opinberri fyrirgreiðslu,
sem auðveldar íslenskum útflytj-
endum samkeppni á erlendum
mörkuðum;
3. að kanna hvort rétt sé og hag-
kvæmt að samræma eða sameina
starf utanrikis- og viðskiptaráðu-
neytis á sviði útflutningsstarf-
semi og efla starf utanrikisþjón-
ustunnar i markaðsmálum."
í greinargerð er höfðað til þess fyrir-
komulags sjálfstæðrar útflutningsstarf-
semi og samstarfs aðila „i skipulegu
formi á sviði almennrar kynningar
framleiðslu viðkomandi landa og opin-
ber fyrirgreiðsla við útflutningsstarf-
semi", sem gefizt hefur vel með öðrum
þjóðum Hér sé ekki kleift að fara
nákvæmlega sömu leiðir í endurskipu-
lagningu og eflingu útflutningsstarf-
semi, vegna sérstæðra aðstæðna og
einhæfni í útflutningsvöru, segja þeir,
en mikið megi af öðrum læra.
Vitnað er til erindis Pétur Thorsteins-
sonar, sendiherra, sem hann flutti á
ráðstefnu um utanrikisþjónustu í utan-
ríkisviðskiptum, þar sem hann bendir
m a á eftirfarandi efnisatriði til athug-
unar:
1 Athuga þarf vandlega hvort ekki
væri rétt að sameina utanríkisráðu-
neytið og viðskiptaráðuneytið á
sama stað Nánari tengsl þessara
ráðuneyta mundu m a skapa
möguleika á meiri kynnum sendi-
ráðsmanna af viðskiptamálum og
meiri starfsemi sendiráðanna á við-
skiptasviðinu
2 Þó að ekki sé ástæða til að stofna af
viðskiptaástæðum fleiri sendiráð í
bili, hvort sem þau yrðu undir
stjórn sendiherra eða viðskiptafull-
trúa. þá getur verið ástæða til að
hafa við núverandi sendiráð okkar
sérstaka viðskiptafulltrúa Og ég
held, eins og fyrir 10 árum, að við
eigum að hafa slíka fulltrúa vestan-
hafs og í Evrópu Við höfum nú
viðskiptafulltrúa i Bandarikunum.
þ e aðalræðismaður okkar í New
York er jafnframt tilkynntur sem
viðskiptafulltrúi við sendiráðið i
Washington En ég held, að áður
en langt um líður ættum við að
hafa annan viðskiptafulltrúa við
sendiráð okkar i Brússel. í höfuð-
borg Efnahagsbandalags Evrópu
Hlutverk slíkra viðskiptafulltrúa
er m a að auðvelda stofnun við-
skiptasambanda. margvíslegar
fyrirgreiðslur í sambandi við við-
skipti, vörusýningar og ráðstefnu-
höld og markaðsrannsóknir og
skýrslugerð En hafa verður í huga,
að kaup og sölur geta fulltrúar
þessir ekki annast Það verða fyir-
tækin sjálf aðframkvæma
3 Ég held að athuga ætti vandlega,
hvort ekki ætti að setja á stofn á
vegum útflutningsyfirvaldanna,
hvort sem það yrði viðskiptaráðu-
neytið eða sameinað utanrikis- og
viðskiptaráðuneyti. sérstaka við-
skiptaskrifstofu. þ e upplýsmga-
skrifstofu fyrir útlfutninginn, eins
óg ég talaði um áðan
4 Mjög er athugandi að koma á fót
útflutningsráði Her á ég ekki við
sams konar stofnun og útflutnings-
ráð Noregs, þ e sérstaka stofnun
með eigin skrifstoum og útsendum
viðskiptafulltrúum, heldur nefnd
skipaða fulltrúum atvinnuveganna
útflutningsyfirvöldum til ráðu-
neytis, sem kæmi saman reglulega
og yrði kölluð til aukafundar þegar
sérstaklega stendur á "