Morgunblaðið - 31.10.1981, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. OKTÓBER 1981
17
RAGNHILDUR Helgadóttir, sem
býður sig fram til varaformennsku í
flokknum, tók til máls vid umræðu
um drög að stjórnmálaályktun á
landsfundinum, og sagði þá að
flokkshagur og þjóðarhagur færu
sjálfsagður hlutur, að þegar flokki
gengur illa, þá er það kannað
hvort ekki sé rétt að skipta um
forystu Formennska í einum
flokki er ekki einhver helgur dóm-
ur sem maðurinn hefur öðlast
ábúðarrétt á meðan honum endist
líf og heilsa og aldur.
Eg held, að eftir þau áföll sem
Sjalfstæðisflokkurinn hefur orðið
fyrir, eftir að háfa misst meiri-
hlutann í Reykjavík, eftir að hafa
misst fimmta hvern þingmann,
eftir að hafa misst af stórum sigri
í þingkosningunum 1979, þá hefði
formaður átt að segja af sér, svo
tekið sé mið af öðrum þingræðis-
löndum, og óska þess sjálfur, að
nýir menn reyndu. Þess eru dæmi,
að formenn hafa verið settir af,
hafi þeir ekki óskað eftir slíku
sjálfir.
Nú er það þannig að kjördæm-
isráð flokksins, fleiri en eitt, hafa
samþykkt að skora á formanninn
að draga sig í hlé. Það er líka öll-
um vitað, að á síðastliðnum vetri
og vori, þá var það skoðun meiri-
hluta þingmanna í Sjálfstæðis-
flokknum, að rétt væri að skipta
um formann. Það má vera að upp
á síðkastið hafi ýmsir þessara
manna gefist upp á þeirri skoðun.
En samt sem áður má ekki ljá
máls á þeirri hugmynd að gefa
nýjum mönnum kost á að spreyta
sig. Og aðal röksemdin fyrir því að
núverandi formaður telur að ekki
sé ástæða til að víkja, er sú, að það
mundi engu breyta þótt nýr maður
komi. Þetta er engin röksemd. Það
er vitað að nýr formaður, mundi
telja það höfuðskyldu sína að leita
að öllum hugsanlegum leiðum til
að leysa vandamál flokksins. Það
hefur núverandi formaður ekki
gert. Endurnýjun á þessum tveim-
ur sætum mundi auðvitað gjör-
breyta stöðunni, að minnsta kosti
yrðu tilraunir gerðar og öll sú við- '
leitni sem hægt væri að beita,"
sagði Gunnar.
Áróður um komnr
únistahræsni
Þessu næst vék Gunnar að orð-
um Geirs Hallgrímssonar, þar
sem hann fjallaði um að kommún-
istar hefðu verið leiddir til önd-
vegis í ríkisstjórn og í stjórn
landsmálanna. I þessu sambandi
sagðist Gunnar ekki minnast þess
að Sjálfstæðisflokkurinn hefði
samþykkt einhvern tíma að úti-
loka samstarf við einhvern annan
flokk. Minntist hann orða Ólafs
Thors fyrrum förmanns Sjálf-
stæðisflokksins þar sem hann
hefði sagt að samstarf við Sósíal-
istaflokkinn gæti í vissum kring-
umstæðum verið æskilegt, og
myndunar Nýsköpunarstjórnar-
innar og vilja hans haustið 1959 er
Viðreisnarstjórnin var mynduð.
„Það á nú að vera höfuðglæpur
að við skyldum hafa farið í stjórn
með Alþýðubandalaginu og hörð-
ust er atlagan gerð af hálfu for-
manns flokksins og málgagni
hans, Morgunblaðinu. Og tölu-
verður kafli í ræðu hans í gær
gekk út á það hvílíkir menn þetta
væru og óaldarlýður, sem aldrei
ætti að hafa neitt samneyti við.
Nú var það þannig að í desem-
bermánuði [1
grímssyni
Hann taldi sig fyrst og fremst eiga
að mynda þjóðstjórn og var mjög
þrár við það og taldi það mögu-
leika, sem við ýmsir aðrir töldum
þó vera fyrirfram gjörsamlega
dauðadæmt, þar sem hinir flokk-
arnir vildu það ekki og einnig þar
sem slík stjórn yrði gjörsamlega
óstarfhæf.
Úr hörðustu átt
En þó að formaður flokksins
hefði þetta nú að yfirvarpi, þá var
það öllum þingmönnum vitanlegt,
að hann var fyrst og fremst að
reyna að mynda stjórn með sósíal-
istaflokknum. Og til þess var
Morgunblaðið sett í gang, að und-
irbúa þann jarðveg. Fyrst reið á
vaðið ágætur maður og sérfræð-
ingur í utanríkismálum, Björn
Bjarnason, sem hefur ekki verið
mjög bendlaður við vináttu við
kommúnista, og mælti með því að
þessi leið yrði könnuð. Og síðan
kemur sjálfur Styrmir Gunnars-
son og skrifar sögulega grein sem
hann kallar Sögulegar sættir. Þar
boðar hann, að nú sé tími til kom-
inn, til að mynda stjórn Sjálfstæð-
isflokks og Alþýðubandalagsins,“
sagði Gunnar, og veifaði ljósriti af
þeirri grein.
Sagði Gunnar það taka út yfir
allan þjófabálk og koma úr hörð-
ustu átt, að þeir menn, sem í des-
ember 1979 og janúar 1980 kröfð-
ust þess og beittu sér fyrir því að
mynda stjórn með Alþýðubanda-
laginu væru nú í fararbroddi í
árásum á sjálfstæðismenn í ríkis-
stjórn fyrir að starfa með Alþýðu-
bandalaginu. „Það er ekki hægt að
nota um þetta annað orð en
hræsni," sagði Gunnar og bætti
við: „Eg er sannfærður um það, að
ef þessi stjórn segði af sér, og
formaður Sjálfstæðisflokksins
fengi í fjórða sinn umboð til að
reyna stjórnarmyndun, þá myndi
hann og vinir hans á Morgunblað-
inu ekki hika við að reyna stjórn
með Alþýðubandalaginu, ef þess
væri nokkur kostur."
Sveitarstjórnar-
kosningar
Gunnar sagði, að formaðurinn
hefði sagt að ríkisstjórnin yrði að
segja af sér til þess að Sjálfstæðis-
flokkurinn ætti möguleika á að
vinna Reykjavíkurborg aftur í
sveitarstjórnarkosningunum að
vori. „Mér finnst nú ekki heil brú í
þessari hugsun og vil undirstrika
það, að við stjórnarsinnar munum
vinna að þvi öllum mætti og af
heilum hug með öllum sjálfstæðis-
mönnum að vinna Reykjavíkur-
borg aftur, og munum gera það á
öðrum stöðum einnig. Agreining-
urinn um ríkisstjórn á ekki að ná
til sveitarstjórnarkosninganna.
En ég vil minna á það, að nú
nýverið hefur gerst sá atburður í
Reykjavík, að undirlagi manna
sem standa næst formanni flokks-
ins, sem munu draga verulega úr
vonum okkar og möguleikum á að
vinna Reykjavík aftur. Það var sú
samþykkt að hverfa frá opnu
prófkjöri til lokaðs prófkjörs. Með
þessari ákvörðun er verið að
sparka miklum meirihluta kjós-
enda Sjálfstæðisflokksins burt.
Það getur enginn séð fyrir hversu
skaðvænlegar afleiðingar þetta á
eftir að hafa.“
Gunnar sagði síðar, að í lýðræð-
isflokkum kæmu fyrir þau atvik,
að menn hefðu þá sannfæringu, að
þeir neituðu að beygja sig undir-
vilja meirihlutasamþykkta. Það
væri rangt að ætla að kúga slíka
menn, það væri brot á reglum
Sjálfstæðisflokksins og það væri
brot á stjórnarskrá landsins.
Hann sagðist þeirrar skoðunar að
þegar það væri sannfæring ein-
hvers manns að þjóðarhagur og
hagsmunir flokks rækjust á, þá
ætti þjóðarhagur að ráða. Vitnaði
Gunnar í þessu sambandi í orð
Tómasar Guðmundssonar og sagði
að lokum, að samvizkan ein væri
það vald sem frjálsir menn
hlýddu.
Aðrir, sem þátt tóku í umræð-
um síðdegis í gær, auk þeirra, sem
sérstaklega er getið í Morgunblað-
inu í dag, voru Friðjón Þórðarson,
Sigurður Óskarsson, Jónas Elías-
son, Skjöldur Stefánsson, Styrmir
Gunnarsson, Guðmundur Hanson,
Svanhildur Björgvinsdóttir, Hall-
dór Blöndal og Kári Jónsson.
Ragnhildur sagði, að skilyrði
yrðu til sátta í Sjálfstæðisflokkn-
um ef ráðherrarnir úr Sjálfstæð-
isflokknum drægju sig út úr
stjórninni eftir að stjórnmála-
ályktun fundarins, þar sem lýst
væri vantrausti á ríkisstjórnina,
væri samþykkt með glæsilegum
meirihluta.
Sagði Ragnhildur, að allar
stofnanir Sjálfstæðisflokksins,
sem til þess væru bærar, hefðu
ályktað gegn ríkisstjórninni.
Sagði hún að skýrari flokksreglur
yrðu ekki til að sundra flokknum,
heldur til að sameina sjálfstæð-
ismenn í framtíðinni. Þyrfti
flokkurinn á samheldinni forystu
og heiðarlegum vinnubrögðum að
halda.
Ennfremur gerði Ragnhildur
ýmsar ábendingar varðandi orða-
lag stjórnmálaályktunarinnar og
ræddi jafnframt hlutverk kvenna
í flokksstarfinu.
Ragnhildur Helgadóttir.
Ragnhildur Helgadóttir sagði í
ræðu sinni, að afstaðan til ríkis-
stjórnarinnar setti flokkinn í
vanda sem væri einstæður á
b.vggðu bóli. Hafi nokkru sinni
verið nauðsyn til að treysta for-
ystuna í flokknum væri það nú.
Ellert B. Schram á landsfundi í gær:
Ekki í framboði
við formannskjör
ELLERT B. Schram, ritstjóri Vísis,
lýsti því yfir í umræðum á lands-
fundi Sjálfstæðisflokksins í gær, að
hann hefði tekið ákvörðun um að
vera ekki í framboði við for
mannskjör í Sjálfstæðisflokknum á
sunnudag, en það hefur nokkuð
verið til umræðu undanfarna daga.
Ellert B. Schram sagði, að hann
kærði sig ekki um að framboð sitt
yrði notað í sundrungarskyni. „Til
þess hef ég ekki stofnað og það
mun ekki verða,“ sagði Ellert
ennfremur.
Ellert B. Schram minnti á það,
að hann hefði fyrir kosningarnar
1979 vikið úr sæti sínu á fram-
boðslistanum „í þeirri barnalegu
trú, að það gæti orðið öðrum '
sjálfstæðismönnum fordæmi til
flokkshollustu. í sakleysi mínu
trúði ég því að gerðir mínar, gætu
orðið öðrum áminning og hvatn-
ing til að standa saman í nafni
flokksins."
Ellert B. Schram kvaðst hafa
Ellert B. Schram.
fengið nóg af bræðravígum og
hann væri ekki einn um það.
Hann kvaðst trúa því, að þess
væri ekki langt að bíða, að
Sjálfstæðisflokkurinn risi upp
aftur, sterkur, voldugur og sam-
einaður.
Skipulagsbreytingum hreyft
ÞKJAK tillögur um breytingar á
skipulagsreglum Sjálfstæðisflokks-
ins komu fram á landsfundi á
fimmludagskvöld.
Geir H. Haarde, formaður Sam-
bands ungra Sjálfstæðismanna,
kynnti svohljóðandi viðbót við 10.
grein skipulagsreglna, er fjallar
um flokksráð og bætist fyrir aftan
orðin „Ekki má taka ákvörðun um
afstöðu flokksins til annarra
stjórnmálaflokka nema með sam-
þykki flokksráðs" þessi setning að
tillögu Geirs H. Haarde og fleiri:
„Þingmenn flokksins, sem taka
sæti í eða lýsa stuðningi við ríkis-
stjórn, sem mynduð er í andstöðu
við ákvörðun flokksráðs, teljast
með því hafa sagt sig úr Sjálf-
stæðis^ok^."^. M | . ,.M6t
Geir H. Ilaarde
OlafurG. Kinarsson
llelena Albertsdóltir
í greinargerð með tillögunni,
sem undirrituð er af 14 mönnum í
stjórn SUS og Sigurði Óskarssyni,
formanni Verkalýðsráðs Sjálf-
stæðisflokksins, og Margréti R.
Einarsdóttur, formanni Lands-
sambands Sjálfstæðiskvenna, seg-
ir að hún^jlöjrð f^mT frjirnha/dr ,
af áskorun sama efnis, sem SUS
þing samþykkti nær einróma í
ágúst. Miði tillagan að því að
koma í veg fyrir, að sama ástand
skapist aftur í flokknum og varð
við myndun núverandi ríkisstjórn-
ar.
. Olifffir G, | Einarsson. ,fprm,aður ,
þingflokks sjálfstæðismanna,
lagði til, að 17. grein skipulags-
reglna Sjálfstæðisflokksins orðist
svo: „Þingflokkurinn kýs sér í upp-
hafi hvers þings formann, vara-
formann og ritara. Að öðru leyti
setur þingflokkurinn sér starfs-
reglur, sem flokksráð staðfestir.“
Helena Albertsdóttir hreyfði
þeirri tillögu munnlega, að við
kjör formanns og varaformanns
yrði viðhöfð svipuð aðferð og við
biskupskjör, þessir aðilar yrðu
kjörnir bréflega af öllum flokks-
bundnum sjálfstæðismönnum.
Öllum tillögum var visað til
skipulagsnefndar landsfundarins,
sem auk þeirra hefur fleiri hug-
myndir um breytingar til með-
i íorðar.l 1 j i ii | 6s f il)' . j. 1is/ i >
Ragnhildur Helgadóttir:
Flokkurinn þarf
á samheldinni
forystu að halda