Morgunblaðið - 27.02.1986, Síða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 27. FEBRÚAR1986
Ástandið á Filippseyjum
AP/Símamynd.
Corazon Aquino átti í gær fund með ráðherrum í ríkisstjórn Marcosar og fór ekki illa á með þeim. Nokkru síðar kynnti Corazon ráðherra
sinnar eigin ríkisstjórnar.
Hún var kjörín forseti af
því að hún er Cory Aquino
Manila, 26. febrúar. Frá Önnu Bjarnadóttur, fréttaritara Morgunbladsins.
Flokksþingið í Moskvu:
Umræðurnar
bergmál af
opnunarræðu
Gorbachevs
Moskvu, 26. febrúar. AP.
SOVÉSKIR leiðtogar sigldu í
kjölfar Mikhails Gorbachevs,
aðalritara stjórnmálaráðsins, í
ræðum sínum á 27. þingi komm-
únistaflokksins i Moskvu. Stefna
Bandaríkjastjórnar í afvopnun-
armálum var gagnrýnd og einnig
rætt um óstjórn í stjómartíð
Leonids Brezhnevs.
Vladimir Shcherbitsky, leiðtogi
kommúnistaflokksins í Ukraínu og
félagi í stjómmálaráðinu, gagn-
rýndi Reagan, Bandaríkjaforseta,
fyrir svar hans við tillögum Gorbac-
hevs frá 15. janúar um að öll kjam-
orkuvopn verði komin á haugana
árið 2000. Shcherbitsky er einn
þriggja manna frá valdatíð Brez-
hnevs, sem enn sitja í stjómmála-
ráðinu.
Tass-fréttastofan vitnar í
Shcherbitsky: „Svar Reagans, sem
barst sovéska utanríkisráðuneytinu
á sunnudag, hefur hleypt af stað
öldu vonbrigða og áhyggja meðal
sovésku þjóðarinnar. Sem ekki er
nema von vegna þess að Banda-
ríkjamenn koma í raun og veru i
veg fyrir að unnt sé að leysa kjam-
orkuvopnavandann með ótölulegum
fyrirvörum og skilyrðum,“ sagði
Shcherbitsky í ræðu sinni.
í opnunarræðu sinni á þinginu í
gær hafnaði Gorbachev tillögum
Reagans og sagði að það væri háð
„samkomulagi" um að banna annað
hvort kjamorkuvopnatiiraunir eða
meðaldrægar kjamorkuflaugar í
Evrópu hvenær næsti fundur leið-
toga austurs og vesturs verður
haldinn.
Gorbachev sagði einnig að fyrir
hendi væru forsendur fyrir sam-
vinnu milli Sovétmanna og Kín-
veija, þrátt fyrir þann ágreining,
sem verið hefur milli ríkjanna.
„Ég get með ánægju haldið því
fram að samskipti Sovétmanna við
hið mikla grannríki sitt, Kína, hafa
batnað," sagði leiðtoginn.
Vitaly I. Vorotnikov, meðlimur
stjómmálaráðsins, tók undir gagn-
rýni Gorbachevs á stjómarháttu í
Sovétríkjunum í valdatíð Breznevs
eins og aðrir sovéskir fulltrúar, sem
tóku til máls.
Fidel Castro, varð fyrsti erlendi
fulltrúinn til að ávarpa þingið. í
fréttum Tass sagði að Castro hefði
veist að Bandaríkjamönnum og
fordæmt „ágenga stefnu í her-
búðum heimsvaldasinna".
Vestrænum fréttamönnum er
meinaður aðgangur að þinginu og
verða þeir því að reiða sig á Tass-
fréttastofuna um allar fregnir. Að
sögn Tass ávörpuðu fjórir erlendir
leiðtogar þingið auk Castros, þeir
Wojciek Jamzelski, leiðtogi Pól-
lands, Le Duan, leiðtogi Víetnam,
Ehich Honecker, forseti Austur-
Þýskalands, og Gustav Husak, leið-
togi Kommúnistaflokksins í Tékkó-
slóvakíu. Ræður þeirra liggja ekki
fyrir utan hvað Jaruzelsky sagði
að samskipti Pólveija og Banda-
ríkjamanna hefðu aldrei verið minni
og yrðu aðeins bætt með bættri
sambúð við öll önnur Varsjárbanda-
lagsríki.
Fidel Castro
„ÉG VAR líklega kosin forseti
Filippseyja af því að ég er ekkja
Ninoy Aquino en einnig af því
að ég er Cory Aquino," sagði
Corazon Aquino forseti og brosti
sínu vingjamlega brosi á sínum
fyrsta fundi með fréttamönnum
eftir að hún sór embættiseið.
Hún sagðist trúa að þjóðin
kæmist yfir aðsteðjandi erfið-
leika eftir að hún hefði séð
hugrekki og dug fólksins undan-
fama daga. Filippseyingar hefðu
sannað viljafestu sína, „og mér
kæmi ekki á óvart þótt við ættum
eftir að koma umheiminum aftur
á óvart, “sagði forsetinn.
Fundurinn var haldinn í skrif-
stofubyggingu í Makati, viðskipta-
setri Manila. „Ég ætlaði að halda
fundinn í Malacanang," sagði hún,
„en það er enn ekki búið að fjar-
lægja sprengjur sem voru skildar
eftir þar.“
Ferdinand Marcos fv. forseti og
fjölskylda hans fóru úr höllinni á
þriðjudagskvöld. Mikill mannfjöldi
hélt þá inn í hallargarðinn og ein-
hveijir komust inn í höllina og
nokkrar skemmdir urðu á húsmun-
um. „Þjóðin fagnaði sigrinum í
gærkvöldi en hafði enga ákveðna
ieið til að gefa gleðinni útrás," sagði
forsetinn og afsakaði þar með fram-
komu fólksins í Malacanang-höll.
Hún sagðist ekki ætla að búa í
höllinni. „Skrifstofur mínar verða
þar en ég tel ekki rétt að leiðtogi
fátækrar þjóðar lifi í lystisemdum."
Marcos flaug til Clark-herstöðvar
Bandarfkjamanna. Hann fór fram
á að vera tvo daga í fæðingarbæ
sínum nyrst á Filippseyjum en var
Manila, 26. febrúar. AP.
SÉRFRÆÐINGAR filippíska
hersins rannsökuðu í dag for-
setahöllina i Manila vegna ótta
við, að þar leyndust sprengju-
gildrur.
Sprengjusérfræðingar hersins
hófu í dag að leita í Malacanang-
höllinni, forsetahöllinni í Manila,
eftir að þær fréttir birtust í einu
dagblaðanna, að hermenn trúir
Marcosi hefðu komið slíkum
sprengjum fyrir áður en þeir yfir-
gáfu höllina. Við leitina fannst
sprengiefni falið í bók en annað
synjað um það. „Við vildum ekki
standa uppi með okkar eigin Muss-
olini,“ sagði einn talsmanna Aquino
en vildi ekki segja hver neitaði bón
Marcosar. „Ég sagðist geta verið
stórhuga ef ég sigraði í kosninga-
baráttunni," sagði Aquino þegar
hún var spurð hvort hún ætlaði að
reyna að fá Marcosi hegnt fyrir
morðið á manni hennar. „Ég ætla
að gefa gott fordæmi svo þjóðin
geti gleymt sárindum sínum og við
getum hafist handa við að reisa
hana úr rústum." Hún sagði að hún
og maður hennar hefðu oft haft
heimþrá þegar þau voru í fjögur ár
í útlegð í Bandaríkjunum. „Við vild-
um deyja í okkar föðurlandi. Marcos
mun kannski vilja snúa aftur heim,“
sagði Aquino og útilokaði ekki að
hann fengi að gera það.
Hún kynnti ráðherrana í hinni
nýju ríkisstjóm: Salvador Laurel
varaforseti hlaut utanríkisráðherra-
embættið til viðbótar embætti for-
sætisráðherra. „Varaforsetinn mun
aðeins taka til máls þegar forsetinn
er fjarverandi," sagði hann. Kona
var skipuð menntamálaráðherra en
annars urðu kunnir karlar fyrir
valinu í stjómina. Formaður Nam-
frel, samtaka fólks sem berst fyrir
heiðarlegum kosningum, sem átti
stóran þátt í að Aquino var viður-
kenndur sigurvegari kosninganna
var skipaður viðskipta- og iðnaðar-
ráðherra. Seðlabankastjóri Marcos-
ar mun halda embætti sínu áfram.
Ráðherrar ríkisstjómar Marcosar
gengu á fund nýja forsetans í dag.
Aquino sagði að fundurinn hefði
farið mjög kurteislega fram og var
þakklátur fyrir heimsóknina.
ekki. I dag var handtekinn bæjar-
stjóri á landsbyggðinni, kunnur
stuðningsmaður Marcosar, og átta
lífverðir hans. Höfðu þeir komið að
vamarmálaráðuneytinu og látið í
veðri vaka, að þeir ætluðu að heilsa
upp á Juan Ponce Enrile, vamar-
málaráðherra, en við athugun kom
í ljós, að bfllinn þeirra var hlaðinn
vopnum og skotfæmm. Leikur
mönnum gmnur á, að bæjarstjórinn
og menn hans hafí hugsað Enrile
þegjandi þörfína fyrir að gera
uppreisn gegn Marcosi.
Juan Ponce Enrile, vamarmála-
ráðherra, er eini ráðherrann sem
heldur starfí sínu. Hann sat við
hlið Aquino á fundinum, klæddur í
bláan gallabuxnajakka og rauðköfl-
ótta skyrtu. Hann sagði að Marcos
hefði stungið upp á því við sig á
þriðjudagsmorgun að hann og Fidel
Ramos yfírherforingi stofnuðu her-
stjóm og neituðu Aquino um for-
setaembættið. „Ég sagði að það
kæmi ekki til greina," sagði Enrile.
„Við Ramos höfum lofað stuðningi
við Cory Aquino, réttkjörinn forseta
landsins."
Það hefur verið haft orð á því
að fólkið í kringum Aquino sé lang-
flest úr efri stéttum þjóðfélagsins.
Hún sagðist ráðfæra sig við fólk úr
öllum stéttum. „Atburðir hafa gerst
mjög hratt og fólk verður að sýna
þolinmæði og ekki dæma okkur of
fljótt," sagði hún. „Ég veit að ég á
filippísku þjóðinni að þakka að ég
var kjörin og ég mun aldrei gleyma
því. Eg er hreykin af því að milljón-
ir stofnuðu lífí sínu í hættu til að
endurheimta frelsi í landinu."
Hún sagði að mikilvægasta verk-
efnið nú væri að bæta afkomu hinna
fátæku og atvinnulausu. Mikil fá-
tækt er í landinu og vændi hefur
margfaldast á síðustu áram. „Ég
ætla að gera allt sem ég get til að
hindra vændi," sgaði Aquino þegar
hún var spurð hvort hún ætiaði að
láta loka vændishúsum í borginni.
„Þessi vandi hefur valdið mér mikl-
um sársauka. Konur, ungir piltar
og stúlkur hafa leiðst út í vændi
vegna ástandsins í efnahagsmálun-
um og ég ætla að reyna eftir megni
að skapa atvinnutækifæri fyrir
konur og ungt fólk svo að það þurfí
ekki að afla sér tekna með vændi."
Seðlabankastjórinn sagðist vera
vongóður um bætt efnahagsástand
á næstunni. „Viðbrögð umheimsins
era mjög jákvæð og fjárfesting í
landinu mun vafalaust aukast. Ég
býst við að það verði fyrr en margur
býst við þar sem fólk hefur trú á
nýju leiðtogunum," sagði hann.
Aquino svarði spumingum á
hreinskilinn og hnitmiðaðan hátt.
Hún er sjálfsöragg en laus við yfír-
læti. Hún fór þó hjá sér þegar hún
var beðin að segja nokkur orð á
frönsku fyrir franska sjónvarpið.
Hun sagði nokkur orð en hló svo
vandræðalega og sagði: „Ég er svo
vön að tala tagalog (tungumál
Filippseyinga) að ég held að ég
tali frekar frönsku f einrúmi með
frönskum fréttamönnum." Margir
höfðu vantrú á henni þegar hún
samþykkti að bjóða sig fram á móti
Marcosi. Hún var hljóðlát eiginkona
hetju þjóðarinnar og stuðnings-
menn hans mundu eftir henni sem
konunni sem gaf þeim kaffí þegar
þeir ræddu stjómmál á heimili
Benigno Aquino. Morðið á „Ninoy"
á Manila-flugvelli í ágúst 1983 kom
baráttunni gegn Marcosi af stað og
ýtti konu hans inn í sviðsljósið. Hún
hefur komið mörgum á óvart, sann-
að að hún veit sínu viti og lætur
ekki vaða ofan í sig. Framtíð
Filippseyja virðist í góðum og
traustum höndum.
Ferdinand Marcos, fráfarandi forseti Filippseyja, við komu hans til
eyjarinnar Guam í gærmorgun.
Sprengjuleit í
forsetahöllinni