Morgunblaðið - 10.03.1987, Blaðsíða 38

'
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. MARZ 1987
Erlent fjármagn í íslenskum sjávarútvegi:
Islendingar sitji einir að fisk-
veiðunum og nýtingu aflans
- sagði Guðmundur H. Garðarsson
VIÐ UMRÆÐUR á Alþingi í
siðustu viku um frumvarp til laga
um uppboðsmarkað fyrir sjávar-
afla gerði Guðmundur H. Garð-
arsson, varaþingmaður Sjálf-
stæðisflokksins, að umtalsefni
hugmyndir Karls Steinars
Guðnasonar, þingmanns Alþýðu-
flokksins, um erlendar fjárfest-
ingar í íslenskum sjávarútvegi.
Guðmundur kvaðst fylgjandi
frumvarpinu um uppboðsmarkað, en
lagði áherslu á að hér væri fyrst og
fremst um tilraun að ræða. Hann
sagði, að ekki væri til þess ætlast
að erlendir aðilar kæmu inn í þessa
framkvæmd með einum eða öðrum
hætti. Það gæti gereyðilagt hana.
Orðrétt sagði þingmaðurinn síðan:
„Það er grundvallaratriði og hefur
verið frá upphafí að íslendingar sætu
einir að þeim auðlindum sem máli
skiptir sem eru sérstaklega eins og
hv. þm. veit fískveiðar og nýting
þess afla sem kemur úr sjó.
Hv. 5. þm. Austurlands vitnaði hér
í frétt í einu dagblaðanna, Alþýðu-
blaðinu frá 3. mars, þar sem hv. þm.
með leyfi forseta, ég leyfí mér að
vitna í það aftur eins og hv. 5. þm.
Austuriands gerði, þar sem einn af
forystumönnum Alþýðuflokks á þingi
lýsir yfír sérstökum fögnuði yfír því
sem nefnt er nýju framtaki í atvinnu-
málum. Það framtak sem fognuður-
inn felst yfír er það að það munu
einhverjir erlendir aðilar vera orðnir
eignaraðilar að tveim litlum fyrir-
tækjum suður á Suðumesjum. Sem
' sagt, það var fagnaðarefni fyrir þing-
mann og forystumann Alþýðuflokks-
ins að nú væru erlendir aðilar kpmnir
inn í íslenskan sjávarútveg. Ég vil
leyfa mér, með leyfí forseta, að rifja
nokkuð upp að erlendir aðilar voru
hér áður fyrr eignaraðilar að tak-
mörkuðu leyti í fyrirtælgum sem
rekin voru hér og er þess að minnast
að á áratugnum 1920— 1930 eru
reknar breskar útgerðarstöðvar í
Hafnkrfirði. Það er núna í kjördæmi
þessa þingmanns, Karls Steinars
Guðnasonar. Þessi útgerð var rekin
með töluverðum blóma fyrst til að
byija með, en síðan gerðist það að
hinum erlendu aðilum fannst Islend-
ingar vera of aðgangsharðir, bæði í
kröfum um það að fá eðlilega hlut-
deild af þeim telg'um sem útgerðin
gaf af sér sem og að íslendingar
sættu sig ekki við þann aðbúnað sem
þeir urðu að búa við um borð í bresku
togurunum sem gerðir voru út frá
Hafnarfírði á þeim tíma. Þetta var
áður en vökulögin voru sett árið
1924. Þá tíðkaðist það að menn voru
látnir standa á meðan þeir gátu og
hvildir voru aðeins teknar þegar
menn voru svo aðframkomnir að
menn gátu ekki staðið lengur við
verkum aflans um borð í skipunum.
Þau átök sem urðu milli íslenskra
aðila og hinna erlendu í Hafnarfírði
á áratugnum 1920—1930 höfðu það
í för með sér að breska togaraútgerð-
in gafst upp og hvarf skyndilega frá
Hafnarfirði árið 1927—28, með þeim
afleiðingum að Hafnfírðingar stóðu
uppi án nokkurrar útgerðar sem hei-
tið gat og blasti þar við mikið
atvinnuleysi og mikið vandamál fyrir
meginþorra fóiks. Þá er það sem
Alþýðuflokksmenn þeirra tíma bund-
ust samtökum um það að stofna
Bæjarútgerð Hafnaifyarðar til þess
að hlaupa í skarðið fyrir þann er-
lenda aðila sem hafði hlaupist á brott
með svo skyndilegum hætti. Þetta
er kannske saga sem Alþýðuflokks-
menn þekkja ekki nú til dags, og þó.
Það er kannske eðli Alþýðuflokksins
að líta helst til útlanda um það sem
þeir vilja helst gera í íslenskum
stjómmálum og atvinnumálum.
Ég tel fulla þörf á að rifja þetta
upp og §alla um þetta með þessum
Skattafrumvörpin til síðari þingdeildar:
„Breytingartil-
lögnr á haustþingi
Þijú stjórnarfrumvörp að ráð-
gerðri skattkerfisbreytingu (um
staðgreiðslu opinberra skatta,
um gildistöku staðgreiðslu og um
einföldun tekjuskattsálagningar)
fengu afgreiðslu frá efri deild
Alþingis í gær og ganga nú til
síðari þingdeildar. Þingmenn
stjórnarandstöðu gagnrýndu
m.a. að ónógar upplýsörpin yrðu
samþykkt með nokkrum breyt-
ingum, sem þeir flytja tillögur
um. Breytingartillögur þeirra
fjalla m.a. um að millifærslur
persónuafsláttar á milli hjóna
verði 80% í stað 75%, lagfæringu
(lækkun) skatthlutfalls tekju-
skatts þeirra, sem ekki eru að
fullu skattskyldir hérlendis, að
ákvæði um skattvísitölu haldi
gildi sínu varðandi ýmsar fjár-
hæðir er tengjast skattlagningu
eignatekna o.fl.
I nefndaráliti stjómarliða segir
orðrétt:
„í þessu sambandi [meintar
ónógar upplýsingar] er rétt að vekja
athygli á því að tími gefst til þess
’á næstu mánuðum að fara frekar
í saumana á þeim atriðum sem
nánari athugunar þarfnast og
leggja fram breytingartillögur á
komandi haustþingi, þyki slíkt
nauðsynlegt".
Af atriðum, sem gefa þurfí gaum
í þessu sambandi, eru nefnd: álagn-
ingarkerfið (í ljósi upplýsinga sem
fáist við álagningu 1987), sjó-
mannaafsláttur, húsnæðisbætur og
vaxtaafslátt, húsnæðispamaðar-
reikninga, aðstaða námsmanna sem
eru að ljúka námi. Loks hlutur
þeirra sem flytja til landsins á árinu
1988, en hafa á árinu 1987 greitt
tekjuskatt hérlendis vegna tekna á
árinu 1986, jafnframt því að greiða
staðgreiðsluskatt til erlends ríkis
vegna launatekna þar samfara bú-
setu.
Á kvöldfundi í neðri deild fór
fram atkvæðagreiðsla um stjómar-
fmmvarp að nýjum tollalögum, sem
til stóð að afgreiða til efri deildar.
AIMÍMSI
Guðmundur H. Garðarsson
hætti þegar verið er að tala um það
að koma hér upp uppboðsmarkaði
sem íslendingar ætla sjálfír að reka
og njóta arðs af vegna þess að það
er full ástæða til þess og meira en
ástæða til þess. Það er beinlínis nauð-
synlegt að íslenska þjóðin viti það
hvort þessi yfirlýsing hv. þm., Karls
Steinars Guðnasonar, 6. landsk.,
hvort þessi yfíriýsing sé raunvem-
lega yfirlýsing fyrir hönd forystu
Alþýðuflokksins. Ér þetta raunveru-
leg stefna Alþýðuflokksins árið
1987?
Ég held að meginþorri þeirra sem
fæst við útgerð á íslandi, útgerðar-
menn, sjómenn og aðrir sem eiga
hagsmuna að gæta, ég tala nú ekki
um verkafólk og annað fólk sem
vinnur í vinnslu í landi, eigi tvímæla-
laust að vita það strax, hvort það
sé yfírlýst stefna Alþýðuflokksins að
leiða íslendinga inn í íslenska útgerð
og fískvinnslu. Þetta er mjög alvar-
legt mál, þjóðemislegt og varðar
sjálfstæði þjóðarinnar um ókomna
framtíð og líklegast með alvarlegri
yfírlýsingum sem þingmaður hefur
gefíð á Alþingi í háa herrans tíð.
En það er kannske ekki nein tilvilj-
un að Alþýðuflokksmaður skuli gefa
yfírlýsingu sem þessa. Það vill svo
einkennilega til að í Morgunblaðinu
27. febrúar birtist grein eftir rit-
stjóra blaðsins, Matthías Johanness-
en, þar sem hann er með hugleiðing-
ar um stöðu og stefnu Alþýðuflokks-
ins. Þessi grein er mjög athyglisverð,
en hún virðist undirstrika það sem
því miður er áhyggjuefni ritstjóra
Morgunblaðsins í umræddri grein,
um hver er raunveruleg afstaða Al-
þýðuflokksmanna til íslensks þjóð-
emis og stefnu þeirra almennt í
islenskum stjómmálum Ég vil með
leyrfl forseta vitna hér í nokkur um-
mæli ritstjórans. Ég tel þau svo
gagnmerk og hafa svo mikla þýðingu
í þeirri umræðu sem hér fer fram
um þetta atriði og einnig um stöðu
íslensks sjávarútvegs og fiskiðnaðar
og yfirleitt eignarstöðu íslendinga í
íslensku atvinnulífí, að það sé nauð-
synlegt að skilgreina með þeim hætti
sem ritstjórinn gerir, hvert er raun-
verulegt eðli Alþýðuflokksmanna í
íslenskum stjómmálum og tilgangur.
í umræddri grein eftir hinn merka
ritstjóra Matthías Johannessen segir
hann m.a., með leyfí forseta:
„Rósin er alþjóðlegt tákn jafnaðar-
manna og ég er ekki viss um að
íslendingar séu ginkeyptir fyrir
slfkum táknum. Krötum væri nær
að fínna sér íslenskara tákn, til að
mynda melgrasskúfinn harða. Al-
þjóðleg tákn eru vafasöm risna fyrir
litlar þjóðir. Það eru stórþjóðir sem
veifa þeim helst, til að mjmda hamri
og sigð.“
Síðan heldur ritstjórinn áfram og
segir með leyfí forseta: „Mér er
minnisstætt þegar ég átti samtal við
Dam lögmann og við töluðum m.a.
um sjálfstæði Færeyinga í stásstofu
danska sendiráðsins við Hverfísgötu.
Ég sagðist vera farinn að efast um
að þeir vildu í raun og veru slíta
tengslin við Dani. Dam var fulltrúi
færeyskra krata. Með rósina í hendi
horfði hann á mig og sagði: „Af
hveiju skyldum við fara yfír lækinn
að sækja vatnið? Tengslin við Dan-
mörku voru lausnarorðið."
Ég vitna áfram til þess að þing-
menn og þjóðin almennt, ef hún
fylgist með þessari umræðu, skilji
betur hugrenningar ritstjóra Morg-
unblaðsins og skáldsins Matthíasar
Johannessen, þar sem það snertir
mjög stöðu þess flokks sem hefur
boðið sig til forystu í íslensku þjóðlífí
með þeim hætti sem við þekkjum af
ræðum formanns flokksins. Ritstjór-
inn segir m.a. í grein sinni að það
sé nokkur von um að kratar hafí
snúið frá villu síns vegar og séu orðn-
ir þjóðlegri en áður fyrr og segir
m.a. að það sjálfstæði Alþýðuflokks-
ins beri að virða. En síðan segir
ritstjórinn, með leyfí forseta:
„En samt er ekki út f hött að
spyija hvort Alþýðuflokkurinn sé nú
loksins að brjótast undan ofríki norr-
ænna bræðraflokka og breytast í
íslenskan flokk sem væri framandi
sá hugsunarháttur sem ég nefndi
áðan og færeyskir jafnaðarmenn
hafa lifað og hrærst í.“
Það væri hægt að umorða þessa
spumingu og færa hana yfír á það
sem Karl Steinar Guðnason alþingis-
maður segir, og er fagnaðarefni hjá
honum, og undirstrika það. Hefur í
raun og veru orðið nokkur breyting
hjá íslenska Alþýðuflokknum eða
jafnaðarmannaflokknum í þá veru
að hann sé ekki lengur háður hinum
dönsku eða norrænu skoðanabræð-
rum sfnum? 5. þingmaður Reyk-
víkinga, Jón Baldvin Hannibalsson,
verður að sannfæra Islendinga um
að jafnaðarstefnan sé orðin alíslenskt
fyrirbrigði án örva og rósa á sama
hátt og sjálfstæðisstefnan sé sprottin
úr íslenskum jarðvegi og hvergi fyrir-
myndir annars staðar og allra síst í
alþýðuflokkum Norðurlandanna.
Þetta vildi ég láta koma hér fram
við þessa umræður, herra forseti,
vegna þess að fjöregg íslensku þjóð-
arinnar felst í því að Islendingar eigi
sjálfír ráð yfír sínum auðlindum og
á ég þar sérstaklega við sjávarfang,
notkun sjávaraflans og sölu hans.
Þess vegna vil ég undirstrika við
þessa umræðu að ég vænti þess að
forystumenn Alþýðuflokksins á þingi
komi hér með skýlausar og skorin-
orðar yfírlýsingar um að það sé ekki
stefna Alþýðuflokksins að framselja
íslenskan sjávarútveg eða fískvinnslu
í hendur erlendum aðilum."
Lög:
Landkaupasjóður rennur
í Lánasjóð sveitarfélaga
Stjómarfrumvarp um niður-
fellingu laga nr. 54/1981 um
Landkaupasjóð vegna kaupstaða
og kauptúna var samþykkt sem
lög frá Alþingi í gær.
Frumvarpið er flutt að tilmælum
stjómar Sambands íslenzkra sveit-
arfélaga. Það gerir ráð fyrir því að
eignir og skuldir Landkaupasjóðs
gangi til Lánasjóðs sveitarfélaga.
Morgunblaðið/Bjöm Blöndal
Krakkarnir kunnu vel að meta
þessa nýbreytni.
• •
Oskudagurinn 1
Keflavík:
Kötturinn
sleginn úr
tunnunni
í fyrsta
skipti
Keflavfk.
KRAKKARNIR í Keflavík héldu
öskudaginn „hátíðlegan" og
klæddust skrautlegum búningum
og voru í margvíslegu gervi.
„Hátíðarhöldin“ hófust með því
að fólk safnaðist saman við
skátaheimilið og þaðan var geng-
ið að Myllubakkaskóla þar sem
kötturinn var sleginn úr tunn-
unni.
Þessi siður Akureyringa, að safn-
ast saman í furðufötum og slá
köttinn úr tunnunni, hefur ekki
verið viðhafður í Keflavík fyrr.
Krakkamir kunnu greinilega vel að
meta þessa nýbreytni og settu þeir
skemmtilegan svip á bæinn.
Hugmyndina að þessari uppá-
komu átti Konráð Lúðvíksson,
Iæknir, en hann er formaður skóla
foreldrafélagsins. Fjöldi fólks tók
þátt í „hátíðarhöldunum", sem fóru
fram í ágætu veðri, og skemmtu
þeir fullorðnu sér ekki síður en
unga kynslóðin.
- BB
Landlæknir:
Eyðni smitast
við kynmök eða
blóðblöndun
ALLT frá því fyrsta eyðnitilfellið
fannst í Bandaríkjunum árið
1981 og til ársloka 1986 hafa 394
böm yngri en 13 ára verið greind
með eiðni af 28.098 eyðnitilfell-
um, eða 1,4%. Langflest bara-
anna eru 5 ára eða yngri, segir
í frétt frá landlækni.
Af þeim 394 bömum sem sýkt-
ust, vom 311 eða 79%, börn foreldra
sem annað eða bæði vom með eyðni
eða í áhættuhóp, 22 börn vom blæð-
arar eða 6%, 51 eða 13% fengu
blóðgjöf og 10 eða 3%, sýktust eft-
ir óvissri sýkingarleið en jafnframt
var óvíst um „áhættuþætti" for-
eldra.
Einungis 62 eyðnitilfelli hafa
fundist meðal 5 til 15 ára barna
og 61 af þeim falla í áhættuhóp en
ósvíst er um áhættuþætti í einu til-
felli. Athugandi er að í þessum
aldurshóp em 16% af mannfjölda
og þessi böm em líkt og aðrir hóp-
ar í snertingu við fólk smitað af
eyðniveim, skordýr og eða um-
hverfísþætti.
Þessar upplýsingar renna frekari
stoðum undir þá skoðun að eyðni
smitist einungis við kynmök eða
blóðblöndun, segir í frétt frá land-
lækni.