Morgunblaðið - 09.09.1988, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAiDIÐ, FQSTUPAGUR 9. SEPTEMBER 1988
Minjagripir frá gull-
öld rokksins á upp-
boði hjá Sotheby’s
London. New York Times.
ÞEGAR Sotheby’s í London hélt fyrsta uppboð sitt á minjagripum frá
rokktímabilinu í desember 1981, ráku sumir upp stór augu. En rokkið
hefur ævinlega verið mikil gróðalind, og safnarar hafa löngu gert sér
grein fyrir því, að menn þurfa ekki að vera tónlistarmenn, útgefendur
eða kaupmenn til að hagnast á þvf. Það sem þarf er að lúra á gripum,
sem rokkiðnaðurinn eða rokkstjöraurnar hafa skilið eftir sig — einkum
og sér í lagi ef um er að ræða eiginhandaráritanir, óútgefnar upptök-
ur, handrit að lögum, sviðsbúnað eða hljóðfæri hetjanna.
í þessu tilliti hafa Bítlamir verið
efstir á blaði frá upphafi, og fóru
munir, sem tengdust þeim, að berast
á uppboð þegar árið 1965. Þá komst
árituð hljómleikaskrá á uppboðsskrá
hjá Charles Hamilton — virt á sem
svarar um 2500 krónum. Og áður
en fyrmefnt uppboð hjá Sotheby’s
var haldið 1981, bárust bréf, eigin-
handaráritanir og myndir — allt
tengt Bítlunum — á bókauppboð fyr-
irtækisins.
Á næsta rokkuppboði Sotheby’s,
sem haldið verður í London á mánu-
dagnn kemur, 12. þessa mánaðar,
verða 154 af 287 uppboðsmunum
tengdir Bítlunum. Þar af eru nokkrir
úr eigu Peters Bests, sem var trymb-
ill hljómsveitarinnar á árunum
1960-62. Má nefna merkilega 30
síðna úrklippubók með myndum,
hljómleikaskrám, aðdáendabréfum
og blaðaúrklippum um fyrstu hljóm-
leika hljómsveitarinnar. Er talið, að
bókin verði slegin á 700-1100 þúsund
krónur.
Sá hlutur, sem búist er við, að
fari á hæstu verði, er trommuskinn
— með merki Bltlanna á — sem ba-
rið var heiftarlega á árinu 1965 af
manninum, sem tók við trymbils-
hlutverkinu af Best, Ringo Starr.
Að sögn Hilary Kay, framkvæmda-
stjóra Sotheby’s, var það notað við
hljómleika og æfingar á Englandi
„og er einn mesti lq'örgripur, sem
okkur hefur boðist af munum, sem
tengjast Bítlunum". Er búist við, að
húðin verði slegin á allt að 2,3 millj-
ónir króna. Árið 1984 var svipað
trommuskinn, sem notað var á tón-
leikaferð um Bandaríkin, selt á um
300 þúsund krónur, og í aprflmánuði
síðastliðnum var trommuskinn, sem
talið er, að hafi aðeins verið notað á
æfingum, slegið á um 320 þúsund
krónur, þótt fyrirfram væri aðeins
búist við, að fyrir það fengjust í
kringum 70 þúsund krónur.
Þá virðast hljóðfæri, sem undir-
leikarar á hljómplötum Bítlanna hafa
notað, snarhækka í verði. Á upp-
boðinu á mánudag verður seld ósköp
hversdagsleg fiðla, sem Jack Fallon
lék á einleikskafla í lagi Ringo Starr,
„Don’t Pass Me By“, sem út kom
1968 á hljómplötunni „White Alb-
um“. f ágústmánuði síðastliðnum
seldi Sotheby’s piccolo-trompet, sem
leikið var á 1966 í laginu „Penny
Lane“ og 1967 í laginu „Áll You
Need Is Love“, á ríflega 450.000
krónur.
Bítlaplötur fara því aðeins á háu
verði á uppboðum, að sérstaklega
standi á. Þar er einkum um að ræða
tilraunaþiykk, sem aldrei hafa farið
á markað. Venjulegar plötur hækka
þó í verði, hafi þær verið áritaðar.
Aðeins fáar slíkar verða á uppboðinu
á mánudag. Meðal þeirra eru „With
the Beatles", „Rubber Soul“ og
„Long Tall Sally“ — allar áritaðar
af Bítlunum fjórum.
Á uppboðinu verða einnig nokkrar
áritaðar hljómleikaskrár frá árunum
1963 og 64.
Meðal áhugaverðra uppboðsgripa,
sem ekki tengjast Bítlunum, má
neftia segulbandsspólu með óútgefn-
um lögum hljómsveitarinnar Rolling
Stones; 13 bassagítara, sem John
Entwistle í hljómsveitinni Who not-
aði, og handrit að textum við lög
Bruce Spingsteens.
Safnar greiðslukortum
Reuter
Walter Cavanagh, frá Santa Clara í Kalifomíu, sýnir hluta af greiðslukortasafni sínu sem í era
1.199 kort. Cavanagh er getið í heimsmetabók Guinness fyrir safnið en hann segist ekki ætla að
hætta söfnuninni fyrr en hann eigi eintak af öllum þeim 10.000 greiðslukortum sem talin era hafa
verið gefin út.
Deilur um innflytjendamál í Svíþjóð:
Verður miðflokksmönnum
í Sjöbo vísað úr flokknum?
Stokkhólmi. Frá Claes von Hofsten, fréttaritara Morgunblaðsins.
SVO getur farið, að frammámenn
sænska Miðflokksins í bænum
Sjöbo á Skáni verði reknir úr
flokknum. Hafa þeir beitt sér
gegn þvi, að innflytjendur setjist
að í bænum og er þetta ekki i
fyrsta sinn, sem i odda skerst með
þeim og flokksforystunni um það
mál.
Sjöbo komst í fréttimar í vor er
leið þegar bæjarstjómin snerist önd-
verð gegn stefnu ríkisstjómarinnar
í málefnum innflytjenda og mið-
flokk§mennimir, sem fara með stjóm
bæjarmála, em einnig andvígir
stefnu síns eigins flokks að þessu
■ I urr
h||
Mikil rigning í Flórida
Reuter
Vatn flýtur allt i kringum þetta tveggja hæða hús i Lakeland í
Flórída. Úrkoma þar á miðvikudag mældist um 100 mm og spáð
var meiri rigningu.
leyti. Samþykktu þeir að efna til alls-
heijaratkvæðagreiðslu í bænum um
það hvort innflytjendur fengju að
setjast þar að og verður hún haldin
18. september, samtímis þingkosn-
ingunum.
Nú nýlega sendu miðflokksmenn
í Sjöbo öllum íbúum bæjarfélagsms
bækling með titlinum „Sjöbo — lýð-
ræðisleg fyrirmynd". Þar er farið
hörðum orðum um þá stefnu stjóm-
valda í landinu að opna allar gáttir
fyrir innflytjendum og alvarlega var-
að við afleiðingunum. Nú hefur kom-
ið í ljós, að einn af höfundum bækl-
ingsins er félagi í fasistasamtökum.
Miðflokksmennimir í Sjöbo segjast
harma það en leggja áherslu á, að
bæklingur sé málefnalegur og því
muni þeir standa og falla með hon-
um.
„Miðflokkurinn mun ekki sætta
sig við brúnar slettur á sínum græna
fána,“ sagði Olof Johansson, leiðtogi
Líbýa:
Ihlutun Líbýu-
manna í Tsjad
sögð mistök
Lundúnum. Reuter.
MUAMMAR Gaddafi, leiðtogi
Líbýu, hefur viðurkennt að íhlut-
un Líbýumanna f borgarastyijöld-
ina i nágrannarfldnu Tsjad hafi
verið forkastanleg mistök.
„íhlutun okkar í stríðið skaðaði
okkur sem araba. Reyndar ættum
við að bæta fyrir þessi mistök," sagði
Gaddafi í viðtali við alsírska sjón-
varpið á miðvikudag. „Við sem arab-
ar og Afríkumenn ættum ekki að
blanda okkur í slík átök,“ bætti hann
við.
Líbýumenn og Tsjadverjar undir-
rituðu fnðarsamning í september í
fyrra og bundu þar með enda á
þriggja ára stríð í Norður-Tsjad.
Líbýskir hermenn höfðu stutt tsjad-
verska uppreisnarmenn gegn stjóm-
arhemum í Tsjad.
flokksins, þegar honum var sagt frá
flokksbræðrum sínum í Sjöbo og tók
skýrt fram, að hefðu miðflokksmenn
í Sjöbo samstarf við fasista yrðu
þeir umsvifalaust reknir úr flokkn-
um.
Skapa þrengslin í
flugvélum hættu?
ÞRÍR virtir vísindamenn, sem starfs sins vegna ferðast mikið,
hafa hver i sínu lagi orðið varir við krankleika nokkura sem
getur lagst á þá sem að fljúga á almennu farrými.
Mennimir þrír, sem allir eru smávöxnu og eldra fólki, er hætt-
menntaðir í læknisfræði, hittust á
ráðstefnu síðasta vetur. í ljós kom
að til samans vissu þeir um sex
sjúkdómstilfelli, sem rekja mátti
til þess að sjúklingamir höfðu
flogið á almennu farrými flugvéla.
Tveir læknanna höfðu sjálfir lagst
inn á sjúkrahús af þessum orsök-
um.
Krankleika þennan nefndu
læknamir eftir almennu farrý-
munum og kölluðu hann ECS (ec-
onomy-class syndrome). Enginn
veit nákvæmlega hvað veldur ECS
en þó er talið að lítið fótaiými
eigi þar stóran þátt. Á almennum
farrýmum flugvéla er lítið rými á
milli sætaraða svo farþegamir
eiga erfítt með að hrejrfa fæ-
tuma. Bilið frá sætisbrún að
stólnum fyrir framan er oft ekki
nema um 35 sm en á fyrsta far-
rými er plássið um 80 sm. Á al-
mennu farrými má halla sæti aft-
ur um 12,5 sm en á fyrsta far-
rými um 36 sm. Þegar fólk getur
ekki hreyft sig er hætta á að blóð-
streymi truflist og þá getur mynd-
ast blóðtappi sem kemur í veg
fyrir að einstök liffæri fái nóg
súrefni. Nýleg könnun, sem gerð
var á Heathrow-flugvelli og tók
yfir þriggja ára tímabil, leiddi í
ljós að skyndileg dauðsföll vora
61 talsins og 18% þeirra mátti
rekja til blóðtappa í lungum.
Sumum farþegum, t.d. þeim
ara við að fá ECS en öðram. Einn-
ig þeim sem teljast til þess hóps
sem er í mestri hættu á að fá
kransæðasjúkdóma. Líklegustu
fómarlömbin drekka mikið um
borð. Áfengið veldur vökvatapi
sem hefur sín áhrif á blóðrásina.
En jafnvel fullfrískt fólk sem
hugsar vel um heilsuna getur
fengið ECS. Einn læknanna, Dr.
Craickshank, fékk lungnabólgu
af völdum blóðtappa í lungum,
eftir að hafa flogið til Asíu á al-
mennu farrými.
Talsmenn breska flugfélagsins
British Airways gera sér grein
fyrir þeirri áhættu sem fylgir því
að ferðast á almennu farrými
flugvéla en segja að hún sé mjög
lítil. Farþegar era hvattir til að
standa upp og hreyfa sig í löngum
flugferðum og drekka mikið af
svaladrykkjum. Þeir segja að far-
ið sé eftir þessum leiðbeiningum
og meira beðið um óáfenga drykki
en áfenga um borð í vélunum.
Best er þó fyrir fólk sem er hrætt
við að fá ECS að ferðast eingöngu
á fyrsta farrými, þar sem plássið
er meira. Því miður gleymdu
læknamir að nefna það sem far-
þegamir þar eiga á hættu: nefni-
lega það að fá hjartaáfall þegar
þeir komast að því hvað fargjald-
ið er hátt.
Heimild: The Economist.