Morgunblaðið - 20.11.1988, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIR/YFIRLIT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20. NÓVEMBER 1988
ERLENT
INNLENT
Sextán á-
kærðir í Haf-
skipsmáli
Jónatan Þórmundsson, sér-
stakur ríkissaksóknari, hefur
ákært sextán menn fyrir ætluð
iögbrot í tengslum við gjaldþrot
Hafskips hf. Ejórir þeirra sátu í
bankaráði Útvegsbanka íslands.
Jónatan hefur einnig óskað eftir
leyfi efri deildar Alþingis til máls-
höfðunar gegn fimmta banka-
ráðsmanninum, ■ Jóhanni Ein-
varðssyni.
Linda ung-
frúheimur
Átján ára
Vopnfírðingur,
Linda Péturs-
dóttir, var kjörin
ungfrú heimur á
fimmtudag.
Linda var valin
úr hópi 84 þátt-
takenda.
Rekstrarvandi
firystingar
Kröfur um tafarlausar aðgerðir
komu fram á aukafélagsfundi sem
Stjóm Sölumiðstöðvar hraðfrysti-
húsanna boðaði á miðvikudag til
að ræða rekstrarvanda frystihús-
anna og á fundi framkvæmda-
stjóra innan Félags Sambands-
fískframieiðenda. Steingrímur
Hermannsson, forsætisráðherra
sagði í ávarpi sínu að ísland væri
iíklega nær þjóðargjaldþroti en
nokkru sinni.
Vigdís hitti
Englandsdrottningu
Forseti ísiands, frú Vigdís
Finnbogadóttir, þáði hádegis-
verðarboð Elísabetar Englands-
drottningar í Buckingham Palace
á fímmtudag og tók á móti borg-
arstjóra Lundúna.
Stunginn
tilbana
Maður á sjötugsaldri fannst
látinn á heimili sínu í Vesturbæn-
um á fimmtudagsmorgun. Hafði
hann orðið fyrir hrottalegri árás
með eggvopni og talið að hann
hafí verið látinn í tvo sólarhringa
þegar hann fannst. Lögreglan
handtók tæplega fertugan mann
og hefur hann gengist við verkn-
aðinum. Á þriðjudag var maður á
þrítugsaldri úrskurðaður í mánað-
ar gæsluvarðhald fyrir að stinga
fertugan mann með hnífi á sunnu-
dagsmorgun.
Álnefhdum
mótmælt
Alþýðubandalagið hefur mót-
mælt skipan Jóns Sigurðssonar,
iðnaðarráðherra á tveim nefndum
til að vinna við hagkvæmniathug-
anir á byggingu nýs álvers í
Straumsvík.
Jafht hjá Jóhanni og Kasparov
íslenska skák-
sveitin, sem tefl-
ír á Ólympíu-
skákmótinú í
Grikklandi, er
meðal efstu
sveita þrátt fyrir
tap gegn Sovét-
mönnum á föstu-
dag. Jóhann
Hjartarson
gerði jafntefli við
Kasparov
heimsmeistara á
fyrsta borði.
ERLENT
AndófEist-
lendinga
Þing Eistiands lýsti yfír full-
veldi lýðveldisins innan Sovétríkj-
anna á miðvikudag. Að auki var
fyrirhuguðum brejdingum á
stjómarskrá Sovétríkjanna hafn-
að.
Dubcek á
Ítalíu
Athygli vakti
að Álexander
Dubcek .fyrrum
leiðtogi Tékkó-
slóvakíu, breytti'
ræðu sinni er
hann var sæmd-
ur heiðursdokt-
orsnafnbót í Bo-
logna á Ítalíu á
sunnudag. Ræð-
unni hafði áður
verið dreift í ítalskri þýðingu en
Dubcek sleppti þeim kafia hennar
þar sem hann gagnrýndi ráða-
menn f heimalandi sínu.
Kosið í Pakistan
Þjóðarflokkur
Benazirs Bhutt-
os vann sigur í
þingkosningum í
Pakistan sem
fram fóru á mið-
vikudag. Bhutto
býst við því að
verða næsti for-
sætisráðherra landsjns og fari svo
verður hún fyrst kvenna tii að
gegna því embætti í íslömsku ríki.
Sjálfstætt ríki
Palestínumanna
Sögulegum fundi Þjóðarráðs
Palestínu lauk í Aisír á þriðjudag
með því að lýst var yfír stofnun
sjálfstæðs ríkis Palestínumanna.
Þá féllust fundarmenn á sam-
þykkt Sameinuðu þjóðanna frá
árinu 1967 sem felur í sér viður-
kenningu á tilverurétti ísraels.
Gorbatsjov á
faraldsfæti
Skýrt var frá því á mánudag
að Míkhaii S. Gorbatsjov myndi
hitta þá Ronald Reagan og Ge-
orge Bush að máli í New York
í byijun næsta mánaðar.
Míkhaíl Gorbatsjov:
Segir ólguna meðal Eist-
lendinga munu lægja á ný
Nýju Deihi. Reuter.
MÍKHAÍL Gorbatsjov, leiðtogi Sovétríkjanna, sagði í gær, að brátt
myndi aftur hægjast um í Eistlandi en eistneska þingið hefur lýst
yfír fullveldi landsins og hafhað fyrirhugðum breytingum á sljórnar-
skrá Sovétríkjanna.
Gorbatsjov, sem er í opinberri
heimsókn í Indlandi, lagði í gær
blómsveig að minnismerki um Indiru
Gandhi, fyrrum forsætisráðherra
Indlands, en ræddi að því búnu við
fréttamenn. Sagði hann, að Eistlend-
Ung
Rúmenar og
veijar
deilahart
Búdapest. Reuter.
MIKIL úlfuð er nú með Rúmenum
og Ungveijum og bera hvorir
aðra þungum sökum. Segja vest-
rænir stjórnarerindrekar, að
ástandið í samskiptum þessara
tveggja kommúnistarikja sé mjög
sérkennilegt og Qandskapurinn
meiri en milli stórveldanna áður
en slökunarstefnan kom til.
Ungverska utanríkisráðuneytið
sakaði í gær rúmensk yfírvöld um
að hafa með ólögmætum hætti kyrr-
sett ungverskan sendiráðsmann,
Karoly Györfí, í sex klukkustundir
á mánudag en Rúmenar saka Gy-
örfí aftur um undirróður í Rúmeníu.
Sagði Ioan Totu, utanríkisráðherra
Rúmeníu, að gripið yrði til viðeig-
andi ráða kölluðu Ungveijar ekki
Györfí heim.
Ungveijar segja um aðgerðir og
ásakanir Rúmena, að þær séu „al-
varleg ögrun" og hafa krafíst rann-
sóknar á atburðinum sl. mánudag.
í júní sl. söfnuðust 50.000 Ungveij-
ar saman fyrir framan rúmenska
sendiráðið í Búdapest og mótmæltu
þeim fyrirætlunum Ceausescus
Rúmeníuforseta að uppræta 8.000
þorp í Rúmeníu, aðallega þau, sem
eru byggð fólki af ungverskum ætt-
um. Síðan hefur mikil spenna ríkt
milli landanna.
ingar hefðu látið tilfínningamar
hlaupa með sig í gönur og lagt fram
tillögur, sem væru „ekki mjög upp-
byggilegar". Sagði hann einnig, að
málefni Eistlands yrðu tekin til
gaumgæfilegrar athugunar. „Ég er
viss um, að brátt muni um hægjast
í Eistlandi," sagði Gorbatsjov.
Á miðvikudag hafnaði eistneska
þingið fyrirhuguðum breytingum á
stjómarskrá Sovétríkjanna og sam-
þykkti, að eistnesk lög væm ofar
sovéskum. Forsætisnefnd Æðsta
ráðsins sovéska hefur lýst yfír, að
með þessu hafi verið brotið gegn
stjómarskránni en Ieiðtogar eist-
neska kommúnistaflokksins svara
því til, að þeir hafí breytt í samræmi
við ályktanir flokksráðstefnunnar í
júní um aukið lýðræði.
Búist hafði verið við, að Litháar
færu að dæmi Eistlendinga en þing-
ið þar ákvað í fyrradag að ganga
ekki eins langt og vísaði tillögu um
fullveldisyfirlýsingu til nefndar. Olli
sú afgreiðsla óánægju margra og
flykktist fólk út á götur og sakaði
forystumenina um að hafa svikið
þjóðina.
í Indlandsheimsókninni hefur
Gorbatsjov gert sér far um að full-
vissa Rajiv Gandhi forsætisráðherra
og aðra ráðamenn um, að engin
breyting verði á góðum og nánum
samskiptum Sovétríkjanna og Ind-
lands. Indveijar hafa hins vegar af
því áhyggjur, að bætt samskipti
Sovétmanna og Kínveija kunni að
valda nokkurri breytingu þar á.
114 ára afmæli
Reuter
Oft er um það deilt hver sé elstur jarðarbúa enda erfítt að sannreyna
í aldurinn í sumum tilvikum þegar fæðingarvottorð er týnt og tröll-
um gefið hafi það yfirleitt verið til. Bandaríkjamenn telja að Carrie
White, sem borin var í heiminn 18. nóvember 1874, sé elst allra.
Hér sést hún á afmælisdaginn í Palatka-hjúkrunarheimilinu í Florida.
Tekist á um meginmál í
kauadísku kosniiigunum
Stj órnarandstaðan segir fríverslunar-
samning leiða til innlimunar í Bandaríkin
SNARPRI og óvæginni kosningabaráttu er nú lokið í Kanada en
þar verður kosið til neðri deildar þingsins á morgun. Lengi virt-
ist sem íhaldsflokknum undir forystu Brians Mulroneys forsætis-
ráðherra myndi takast að endurtaka sigurinn frá 1984 er þeir
unnu eftirminnilegan sigur; hlutu 203 af 282 sætum í þinginu
þar sem sætaQöldi verður nú 295. Þá brá svo við að fríverslunar-
samningur, sem þeir Mulroney og Ronald Reagan Bandaríkjafor-
seti undirrituðu i janúar, varð skyndilega helsta bitbeinið í kosn-
ingabaráttunni. Með samningnum er gert ráð fyrir að allar höml-
ur, þ.á m. tollar, í viðskiptum milli ríkjanna fafli niður á tíu ára
tímabili. Stjórnarandstæðingar telja sýnt að sjálfstæði Kanada
muni líða undir lok verði af samningnum vegna styrkleikamunar
bandariskra og kanadískra fyrirtækja.
Dómari á eftirlaunum tók sig
til og kynnti sér samninginn,
snaraði helstu atriðum hans af
stofnanamáli á mannamál og gaf
út ásamt niður-
stöðu sinni sem
var sú að samn-
ingurinn væri til-
ræði við sjálf-
stæði þjóðarinn-
ar. Bókin var rif-
in út.
John Tumer, Ieiðtogi Fijáls-
lynda flokksins, greip tækifærið
í Sjónvarpsþætti stjómmálaleið-
toga í lok október og vændi Mulro-
ney um að hafa með einu penna-
striki gert að engu 120 ára bar
áttu Kanadamanna gegn því að
verða hluti risaveldisins sunnan
landamæranna. Mulroney brást
reiður við, sagði Turner ekki hafa
einkarétt á þjóð-
erniskennd og
benti á að segja
mætti samn-
ingnum upp með
sex mánaða fyr-
irvara. Ljóst er
að Turner hitti
marga kjósendur í hjartastað enda
hefur sambúðin við Bandaríkja-
menn lengi verið viðkvæmt mál í
Kanada. Fijáislyndi flokkurinn,
sem virst hafði dæmdur til pólítí-
skrar eyðimerkurgöngu, hjamaði
skyndilega við í skoðanakönnun-
um, fór fram úr hinum vinstrisinn-
aða Nýdemókrataflokki undir for-
ystu Eds Broadbents, sem einnig
berst gegn samningnum, og hefur
að undanfömu haft í fullu tré við
íhaldsmenn.
Neðri deild þingsins, þar sem
fhaldsmenn hafa völdin, hefur
þegar staðfest samninginn en í
öidungadeildinni hafa stjómar-
andstæðingar töglin og hagldirn-
ar. Þeir hafa neitað að ræða
samninginn fyrr en eftir kosning-
ar tii neðri deildarinnar; haldi
stjórnin meirihlutanum hyggjast
þeir láta undan og staðfesta
samninginn sem þá tekur gildi á
næsta ári. Útbreiddasta dagblað
landsins, Toronto Star, birti á
miðvikudag forystugrein þar sem
lýst var stuðningi við fijálslynda
og andstöðu við fríverslunarsamn-
inginn. „Ef þið eruð á móti samn-
ingnum og viljið varðveita landið,
sem okkur þykir svo vænt um,
er eini kosturinn sá að kjósa fijáls-
lynda,“ sagði í blaðinu. Ottawa
Citizenstyður hins vegar íhalds-
menn og segir fríverslunarsamn-
inginn „djarflega og skynsamlega
tilraun í þá átt að móta þroskað,
skapandi þjóðfélag í Kanada.“
BAKSVIÐ
eftir Kristján Jónsson