Morgunblaðið - 20.06.1989, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 20. JUNI 1989
45
k
Höfiium herflugvelli
eftir Hálfdán
Örnólfsson
Undanfarnar vikur hefur verið
Qallað nokkuð í fjölmiðlum um þá
sérstæðu hugmynd að byggja flug-
völl til hemaðamota í Aðaldalshrauni
og það nánast á bökkum Laxár.
Aðstandendur þessarar hugmynd-
ar, en þar verður að skipa utanríkis-
ráðherra í fremstu sóknarsveit sök-
um ákefðar, hafa reyndar ekki getað
gert almenningi neina samhangandi
grein fyrir henni ennþá. í hvert skipti
sem einhver áhugamaðurinn um
nefndan flugvöll hefur látið ljós sitt
skína skjóta nýjar þversagnir upp
kollinum. Völlurinn er einn daginn
sauðmeinlaus „varaflugvöllur", en
þann næsta herflugvöllur með til-
heyrandi viðbúnaði og umferð her-
flugvéla. Allar upplýsingar sem kom-
ið hafa fram í málinu benda til þess
síðamefnda þó að vissir aðilar hafi
rekið mikinn áróður fyrir vellinum
og reynt að klæða úlfinn í sauðarg-
æm.
Dollaradúsan
Athyglisvert er að þeir vallarliðar
hafa lítið minnst á varnarhagsmuni
íslendinga í málflutningi sínum,
heldur hefur einkum verið hamrað
á efnahagslegu hliðinni.
Upphæðinni, ellefu milljörðum,
hefur verið veifað og framkvæmdin
kynnt sem hin ágætasta lyftistöng
fyrir byggðarlagið og ómissandi
þáttur í því að tryggja öryggi í
flugsamgöngum.
Þessi aðferð er íslendingum ekki
ókunn. Hernaðarframkvæmdir hér
á landi og ekki síst sú vígbúnaðar-
hryðja sem gengið hefur yfir á
síðustu ámm hafa yfirleitt átt svip-
aðan aðdraganda. Dollaradúsan
hefur iðulega verið notuð til að
slæva eðlilega tortryggni íslensku
þjóðarinnar gagnvart hernaðar-
brölti enda hafa tilburðir til réttlæt-
ingar þess að öðm leyti falist í af-
dönkuðu slagorðaglamri í anda
kalda stríðsins.
Það sem er nýjung nú er hversu
hroðvirknislegur og mótsagna-
kenndur áróðurinn er og mætti
halda að áhugamenn um vígbúnað
á íslandi telji nú garðinn svo lágan
að nóg sé að veifa dollumm til að
agnið sé gleypt.
Þessi hroðvirkni birtist m.a. í því
að ummæli embættismanna og sér-
fræðinga sem tengjast þessu máli
eða hafa látið í ljós álit sitt em
mjög á skjön við þann vaðal sem
komið hefur frá helstu hvatamönn-
um og flytjendum málsins. Þannig
virðist enginn vita hvaðan talan
ellefu milljarðar sé fengin og ekki
hafa sérfræðingar um flugmál
fengrist til að staðfesta þörf íslend-
inga fyrir svo stóran varaflugvöll
að nýtist NATÓ. Kostulegast hefur
þó verið að fylgjast með því hvem-
ig utanríkisráðherra og fleiri hafa
reynt að draga úr eða leyna þeirri
staðreynd að um hernaðarmann-
virki er að ræða. Það er afar sorg-
legt að horfa upp á hvernig stjórn-
málamenn og fleiri kynda undir
draumóra um bættan efnahag
landshlutans í kjölfar flugvallar-
byggingar. Menn keppast við að
skrá í skýin alls konar fyrirheit um
breiðþotur fullar af ferðamönnum,
nýja möguleika í fiskútflutningi að
ógleymdu öllu því flóði gulls og
gnóttar sem myndi fylgja fram-
kvæmdunum sjálfum.
Hér er náttúrulega komið við
mjög viðkvæman streng þar sem
atvinnuástand hefur verið ótryggt
í seinni tíð og ýmsar blikur á lofti.
Það er því mjög eðlilegt að menn
leiti ýmissa lausna þar á og flugvall-
arbygging sýnist girnilegur kostur.
En hér leynast ef til vill meiri hætt-
ur en svo að tímabundin uppsveifla
vegna byggingarframkvæmda geti
réttlætt þær.
Hætt er við að slík þenslubóla
leiði til þess að íbúar svæðisins
ræki ekki nægilega að íhuga aðra
kosti og hlúa að því sem fyrir er.
Nú þegar fyrirsjáanlegar eru miklar
uppstokkanir í grundvallaratvinnu-
vegum, þar sem undirstaða búsetu
á sumum svæðum er jafnvel í húfi,
er ekki hollt að horfa um of til
skammtímalausna.
Flugvallarbygging myndi ekki
breyta þeirri staðreynd að Þingey-
ingar og og Húsvíkingar eiga að
langmestu leyti sitt undir land-
búnaði og fiskvinnslu. Truflanir á
því atvinnusviði geta hæglega skað-
að efnahag svæðisins meir en nokk-
ur herflugvöllur getur bætt. Nema
að Þingeyingar ætli að leggja fyrir
sig hermennsku sem ég efast um
að sé á dagskrá.
Mörgum íslendingum finnst
sjálfsagt að reynt sé að hafa sem
mest upp úr hernum þar sem hann
sé hér á annað borð og staðreyndin
er sú að fjöldi íslendinga er í raun,
í gegn um hermagnið, á framfæri
bandarískra skattgreiðenda. Um
siðferðilegar hliðar þessa máls hef-
ur margt verið rætt og ritað, en
minna hefur borið á því að menn
velti fyrir sér langtímaafleiðingum
slíkrar stefnu fyrir þróun íslenskra
atvinnugreina og efnahagslegt
sjálfstæði þjóðarinnar. Maður getur
rétt ímyndað sér harmakveinin er
herinn færi að búa sig til brottfarar
og skrúfað væri fyrir dollararennsl-
ið.
Sú framtíðarsýn að Þingeyingar
muni eiga að einhveijum hluta af-
komu sína undir nálægð hernaðar-
„Hugmyndin að byggja
herflugvöll í Aðaldals-
hrauni er held ég í
flestra augum svo frá-
leit, að menn telja að
hún muni rata í rusla-
körfuna svona nokkurn
veginn af sjálfii sér.“
mannvirlqa er ekki sérstaklega
geðslegt að mínu mati, en þeirri
skoðun hefur heyrst fleygt að Þing-
eyingar hafí ekki efni á að sleppa
þessu tækifæri.
Mér var hugsað til þeirra byggða
sem mannvirkjasjóður NATÓ hefur
ekki sýnt áhuga á að skenkja hern-
aðarmannvirki. Ætli þær fari nú
endanlega á vonarvöl? Eða eru
burðirnir til sjálfsbjargar ef til vill
meiri þar en hjá Þingeyingum?
Vanmáttarlágkúra af þessu tagi er
auðvitað ekki samboðin sjálfstæðu
fólki.
Ógnunin
Ég hef dvalið mest við efnahags-
lega hlið flugvallarmálsins. Það
stafar ekki af því að ég telji hana
mikilvægasta heldur er ástæðan sú
að fylgjendur vallarbyggingar hafa
einkum otað fram efnahagslegum
rökum, en ég tel að efnahagsleg
rök dugi miklu fremur til að sýna
fram á skaðsemi og fánýti slíkrar
framkvæmdar. Það er svo önnur
saga að til eru rök gegn herflugvell-
inum sem eru þess eðlis og svo al-
varleg að hagfræðilegar vangavelt-
ur verða í raun að hreinu aukaat-
riði. Hér á ég við ógnun sem hinu
einstaka og viðkvæma lífríki svæð-
isins er búin af hugsanlegum flug-
velli og umferð honum tengdum og
svo aðsjálfsögð sú mikla ógnun sem
þjóðinni allri starfar af auknum
nýlega frá sér bókina Kínversk
matseld. Fjailar hún, eins og
nafnið gefiir til kynna, um mat-
seld að hætti Kínverja og gegnir
Wok-potturinn, sem er hringlaga
og með djúpar hallandi hliðar,
mikilvægu hlutverki við matseld-
ina.
í hugum Kínveija er matur miklu
meira en næringin ein fyrir lík-
amann. Við samsetningu réttanna
er gætt jafnvægis milli andstæðra
lita, áferðar, bragðs og lögunar.
Bókin hefst á inngangi þar sem
hemaðarumsvifum.
Sú mikla aukning í hernaðar-
framkvæmdum sem hefur átt sér
stað hér á landi tengist augljóslega
þeim nýju áherslum sem hafa kom-
ið fram af hálfu Bandaríkjanna á
síðustu árum varðandi vígbúnað í
norðurhöfum.
Byggingu herflugvallar í Aðal-
dalshrauni er þannig nærtækast að
tengja þeirri hernaðarstefnu sem
kennd er við John Lehman, að auka
sóknarmöguleika gegn kjamorku-
kafbátum og öðmm vígtólum Sov-
étmanna sem næst þeirra heima-
stöðvum. Hvert barn áttar sig á því
að slík vígvæðing kallar á viðbrögð
mótaðilans og því bæm íslendingar
með samþykkt herflugvallar ábyrgð
á nýjum spretti í vígbúnaðarkapp-
hlaupinu í norðurhöfum. Kapp-
hlaupi sem fyrir áratugum vék af
braut heilbrigðrar hugsunar og inn
á götu bijálseminnar. Um það bera
þau hundmð eða þær þúsundir
kjarnaodda sem era á fartinni á
þessu svæði óhugnanlegt vitni.
Nú þegar viss slökun virðist kom-
in á í samskiptum risaveldanna og
ýmsir möguleikar uppi varðandi
afvopnun hlýtur aukning hemaðar-
umsvifa hér á landi að teljast mjög
annarleg og mótsagnarkennt.
Hugmyndin að byggja herflug-
völl í Aðaldalshrauni er held ég í
flestra augum svo fráleit, að menn
telja að hún muni rata í ruslakörf-
una svona nokkum veginn af sjálfu
sér. Þessi afstaða er hættuleg að
því leytinu að hún gefur vígvæðing-
arsinnum ráðrúm til þess að ýta
málinu áfram og flækja inn í það
hagsmunaaðilum án þess að mikið
á beri.
Það er full ástæða til að halda
hér vöku sinni og ég vona að við
bemm gæfu til að reka þennan
ófögnuð af höndum okkar.
fjallað er um Wok-pottinn og önnur
áhöld, eldunaraðferðir í Wok-potti,
kínverskar skurðaðferðir og orða-
safn yfir kínversk matarefni. Þá
taka við kaflar er nefnast Dim Sum,
Súpur, Kjöt, Kjúklingaréttir, Sjáv-
arréttir, Egg og baunamauk, Græn-
meti og Steikt hrísgijón í karrí.
Aftast í bókinni er síðan orðaskrá.
Kínversk matseld er þýdd af
Ingva Karli Jóhannessyni. Kápuút-
lit: Linda Shum. Setning og filmu-
vinna: Prentsmiðjan Oddi hf. Bókin
var prentuð í Júgóslavíu.
Höfundur er búsettur á Akureyri.
Bók nm kínverska matseld
frá Almenna bókafélaginu
ALMENNA bókafélagið sendi
tónleikaferð unt landið
19. júní Höfn f Homafirði
20. júní Breiðdalsvík
21. júní Norðfjörður
22. júní Egilsstaðir
23. júní Reyðarfjörður
24. júní Seyðisfjörður
25. júní Vopnafjörður
26. júní Kópasker
27. júnf Húsavfk
28. júní Grenivík
29. og 30. júni Uppinn,
Akureyri
2. júlf Skagaströnd
3. júlí Hvammstangi
4. júlí Ólafsvík
5. júfí Hellissandur
t -
Verndaðu
sumarhúðina
Á þessum árstíma vonast allir
eftir að sumarið verði sólríkt.
Og ef okkur verður að ósk okkar
þurfum við einnig að hugsa
vel um húðina.
ACO hefur það sem þú þarfnast.
ACO SOLLOTION
VERNDAR HÚÐINA
GEGN ÚTFJÓLUBLÁLIM
GEISLUM
Varnarstuðull 7 þýðir að hægt
er að liggja 7 sinnum lengur
í sólbaði en venjulega án þess
að brenna. Ef þú færð snert
af sólarexemi er vörn gegn
útfjólubláum geislum mjög
mikilvæg. Án ilmefna.
Hrindir frá vatni.
200 ml
ACO FUKTLOTION
VIÐHELDUR
HÚÐINNI RAKRl
ACO Fuktlotion inniheldur tvö
náttúruleg rakabindiefni
sem húðin þarfnast.
Hún er þægileg fyrir allan
líkamann og undan henni
hvorki klægjar né svíður.
Auk þess ilmar ACO Fuktlotion
þægilega.
200 ml
BJARGVÆTTUR í NEYÐ!
ACO Kylbalsam kælir og
verndar sólbrennda húð.
Hafðu ACO Kylbalsam alltaf
við hendina til öryggis!
125 ml
ACO
Alltaf gott
Aldrei dýrt
Aðeins í apótekinu
FYRIRTAK hf. sími 91-32070