Morgunblaðið - 19.04.1990, Qupperneq 28

T
i
28
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. APRÍL 1990
Scandinavian Star:
Sjóprófttm vegna
feijuslyssins ft*estað
Afleitar starfsaðstæður voru um borð
Kaupmannahöfn. Frá Nils Jorgen Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
VIKUHLÉ var gert í gær á yfirheyrslum í sjórétti vegna brunans
á ferjunni Scandinavian Star en þær hafa staðið í sex daga í Kaup-
mannahöfh. Síðustu vitnin skýrðu frá fádæma slæmum starfsað-
stæðum um borð.
ætlað að gera ef neyðarástand
skapaðist.
Vitni úr röðúm farþega sagðist
hafa verið vakandi ásamt eigin-
konu sinni um tvöleytið um nóttina
er eldur varð laus. Þau fundu reyk-
jarlykt og opnuðu káetudyrnar;
mökkurinn gaus á móti þeim.
Hjónin flúðu þegar upp á þilfar
og voru komin þangað 20 mínútur
yfir tvö. Þau segja að fyrst hafi
heyrst í neyðarblístrum klukkan
hálf-þijú. Á leiðinni úr káetunni
að björgunarbátnum sáu hjónin
enga skipveija reyna að slökkva
eldinn eða leita að fólki.
Yfirheyrslur hefjast aftur á mið-
vikudag ög kemur þá Hansen for-
stjóri fyrir réttinn auk skipstjóra
sænsku feijunnar Stena Saga sem
var fyrst á slysstað. Tveir lögmenn
í Noregi vinna nú að því að und-
irbúa skaðabótakröfur fyrir um
eitt þúsund aðstandendur þeirra
sem fórust.
Einn af brytum skipsins, kona
sem sagðist hafa unnið samanlagt
í 20 stundir síðasta sólarhringinn
fyrir slysið, skýrði frá því að hún
hefði beðið um að fá fleiri og nor-
skumælandi hjálparmenn. For-
stjóri DaNo-útgerðarinnar, Ole
Hansen, svaraði því til að hún
gæti fengið fjóra Portúgala. Bryt-
inn sagðist ekki hafa haft hug-
mynd um það hvað henni væri
Arfberi vald-
ur að áfengis-
sýki fundinn
Frá Atla Steinarssyni, fréttaritara Morg-
unblaðsins.
SÉRSTAKT gen eða arfberi,
sem tengist drykkjusýki, hefur
nú fundist í fyrsta sinn, sam-
kvæmt niðurstöðum nýjustu
rannsókna. Enn á eftir að sann-
Reuter
Vopnahlé íNicaragua
Kontra-skæruliðar frá Nicragua taka niður létt-
ar fallbyssur í búðum sínum í Hondúras og búa
sig undir að afhenda þær sveitum Sameinuðu
þjóðanna. í gær undirrituðu fulltrúar skæruliða
og stjórnarhersins í Nicaragua uppkast að sam-
kömulagi um vopnahlé. Fulltrúar beggja aðila
sögðu að einungis væri eftir að semja um tækni-
lega útfærslu ýmissa atriða samkomulagsins.
Með þessu þykir Ijóst að endir sé bundinn á
átta ára borgarastríð í Nicaragua.
Nicholas Ridley, iðnaðar- og viðskiptaráðherra Breta:
Stálhólkarnir hlutar risastórrar
byssu sem Irakar voru að smíða
Skjóta mátti eftia- og kjarnorkuvopnum á borgir í Israel með byssunni
London. Reuter.
BRESKA sljórnin skýrði frá því í gær, að írakar hefðu ætlað að
nota átta stálhólka sem breskir tollverðir lögðu hald á í síðustu
viku til að smíða risastóra fallbyssu. Nicholas Ridley, iðnaðar- og
viðskiptaráðherra, sagði við umræður í þingi að sljórninni hefði
fengið vitneskju um að írakar ynnu að smíði risastórra fallbyssna
á grundvelli hugmynda kanadísks vopnasala, Gerald Bull, sem
myrtur var fyrir utan heimili sitt í Brussel í síðasta mánuði.
prófa niðurstöðurnar, en reyn-
ast þær réttar verður unnt að
þekkja 7 af hveijum 10 börnum
sem líkleg eru til að erfa
drykkjusýki eða óeðlilega fíkn
í áfengi.
Niðurstöður rannsóknanna
styðja einnig fyrri kenningar um
að alkóhólismi eða drykkjusýki sé
arfgengur fremur en „siðferðileg-
ur veikleiki" segir Kenneth Blum
sem starfar að rannsóknum hjá
Kaliforníuháskóla, Los Angeles,
UCLA.
Niðurstöðu rannsóknanna er
lýst í Journal of the American
Medical Association 18. apríl. Þær
byggjast á samanburði á heilavefj-
um 70 látinna manna.
35 þeirra voru alkóhólistar.
Genið eða arfberinn fannst í heila-
frumum 27 þeirra. 35 voru ekki
alkóhólistar, genið eða arfberinn
fannst í 10 þeirra.
Þeir sem að rannsókninni stóðu
telja, að þar sem genið fannst
ekki í öllum alkóhólistum, kunni
annað eða önnur gen að geta haft
áhrif á áfengisfíkn eða drykkju-
sýki fólks.
Dr. Blum, sem rannsókninni
stjómaði, segir, að þó fólk hafi
þennan arfbera í sér sé ékki víst
að það verði fórnarlömb áfengis-
sýkinnar, því sannað þyki að um-
hverfið og hegðunannynstur fólks
skipti miklu máli varðandi endan-
leg örlög.
Talsmaður Sheffield Forgem-
aster, fyrirtækisins sem framleiddi
stálhólkana, viðurkenndi í fyrra-
dag, að fyrirtæki í eigu Bulls hefði
átt aðild að kaupum Iraka á hólk-
unum. Hann sagði að þar á bæ
hefðu menn staðið í þeirri trú að
nota hefði átt hólkana í efnaverk-
smiðju. Fyrirtæki Bulls í Brussel,
Space Research Corporation,
pantaði hólkana fyrir viðskipta-
ráðuneyti íraks. Bull var sérfræð-
ingur í vopnasmíði. Á sjöunda ára-
tugnum aðstoðaði hann heri
Bandaríkjanna og Kanada við að
þróa byssu til að skjóta gervihnött-
um á braut um jörðu. Einnig hefur
hann aðstoðað írani, íraka og
Suður-Afríkumenn við vopn-
asmíði. Hann var myrtur í síðasta
mánuði fyrir utan heimili sitt og
er talið að þar hafi leigumorðingi
verið að verki.
Hólkamir átta voru þeir síðustu
af 52 sem pantaðir höfðu verið.
Höfðu hinir verið sendir til íraks.
Ridley hélt því fram í gær að írak-
ar myndu ekki geta lokið smíði
byssu í fullri stærð með þeim hólk-
um sem þeir hefðu fengið afhenta.
Sérfræðingar í vopnasmíði og
tollayfirvöld hafa haldið því fram
að írakar hefðu getað notað hólk-
ana til að smíða risastóra fallbyssu
sem þeir gætu notað til að skjóta
kjarnorku- eða efnavopnum á
helstu borgir í ísrael.
Talsmenn annarrar breskrar
málmsteypu, Walter Somers,
sögðu í gær, að nú óttuðust verk-
fræðingar þess að búnaður sem
fyrirtækið hefði smíðað fyrir íraka
sl. október væri í raun vökvastýri-
kerfi byssunnar stóm. Fyrirtækið
hefði staðið í þeirri trú að það
væri að smíða búnað í hreinsistöð
og efnaverksmiðju. „En okkur er
það nú deginum ljósara að það
hefði vel mátt nota búnaðinn sem
hluta af höggdeyfibúnaði byssu,“
sagði forstjóri Walter Somers í
gær.
Danskur dómur um Vikivaka:
Á milli draums
Segul-
nökkvi
Japanskur lista-
maður hefur dreg-
ið upp mynd af
fyrsta sjófari sög-
unnar sem knúið
er áfram með hjálp
segla. Verið er að
smíða skip af
þessu tagií Japan.
Varið hefurverið
5 milljörðumjena
(tæpum tveimur
milljörðum ísl. kr.)
til þróunar nökk-
vans sem hleypt
verður af stokkun-
um á næsta ári.
Reuter
og veruleika
Kaupmannahöfn. Frá N.J.Bruun, fréttaritara Morgunblaösins.
„TÓNLISTIN einkennist af magnaðri hrynjandi, alltumiykjandi
kraftbirtingu, sem veldur því, að áheyrandinn er sem bergnum-
inn,“ segir Jens Brincker, tónlistargagnrýnandi danska blaðsins
Berlingske Tidende, meðal annars í dómi sínum um sjónvarps-
óperuna Vikivaka eftir Atla Heimi Sveinsson en hún var sýnd í
danska sjónvarpinu á föstudaginn langa.
Brincker segir í umfjöllun sinni,
að á íslandi sé sagan svo lifandi,
að jafnvel hinir framliðnu eigi sér
þegnrétt í heimi lifenda, þar sé
fortíðin hvergi fjarri — í Vikivaka
hafi draumurinn og veruleikinn
tekið saman höndum í heiðnum
dansi. Segir hann, að með Viki-
vaka hafi þessi miðill, sem sjón-
varpið er, fengið að hafa boð inni
fyrir áhorfendur, bjóða þeim í
hrífandi og umhugsunarverða ferð
inn í heim fullan af fornum minn-
um og framtíðarsýnum.
Gagnrýnandinn fer nokkrum
orðum um vikivakann, dansinn
sjálfan, og segir, að í höndum
Átla Heimis hafi hann vaknað til
nýs lífs. Strax í forleiknum hafi
óheftur sköpunarkrafturinn brot-
ist fram í eins konar sprengingu,
sem síðan hafi endurhljómað allt
til síðustu stundar.
Brincker segir, að í Vikivaka
sé margt, sem ekki verði skilið
venjulegum skilningi, og nefnir
sem dæmi sauðaþjófana tvo, sem
taki aftur til við sína gömlu iðju,
völvuna, þjóðfélagsátök 13. aldar,
trúarofstæki og hinn heiðna hugs-