Morgunblaðið - 10.03.1991, Blaðsíða 6

6 FRETTIR/INNLENT
MQRGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 1D. MARZ ,1991
Dæmi um að menn gangi með
afsagaða haglabyssu á sér
AFBROTUM hefur fjölg'að mikið hér á landi að undanförnu.
Líkamsmeiðingar verða sífellt hrottafengnari og svo virðist sem
hluti fólks gangi með ýmiskonar vopn á sér. Hópur fíkniefnaneyt-
enda stækkar stöðugt og neytendurnir verða sífellt yngri að árum.
„Það er alveg Ijóst að ákveðnum tvennt, annars vegar afbrot fíkni-
brotum, svo sem þjófnuðum og
líkamsárásum, er að fjölga. Mér
vitanlega er ekki til nein athugun
á tengslum þessara afbrota við
fíkniefnaneytendur þannig að ég
get ekkert sagt um hvort fjölgun
afbrota megi rekja til fíkniefna-
neyslu,“ segir Björn Halldórsson
lögrelgufulltrúi, sem starfar í fíkni-
efnadeild.
„Ofbeldi meðal fíkniefnaneyt-
enda hefur aukist mikið á undan-
fömum- árum enda hefur hópurinn
stækkað. Ástæður ofbeldis eru
margvíslegar en aðallega tengist
ofbeldið því að menn standa ekki
við gerða samninga um greiðslu
eða dreifingu efnis. Einnig er al-
gengt að verið sé að hræða menn
frá því að kjafta frá eða refsa
mönnum fyrir að kjafta frá,“ segir
Bjöm.
Á síðasta ári komu 418 aðilar
við sögu fíkniefnalögreglunnar.
Þar af höfðu 282 komið við sögu
áður en 137 komu við sögu fíkni-
efnadeildar í fyrsta sinn. Lang-
stærsti hópurinn er á aldrinum 18
til 21 árs, en sá hópur var þriðji
stærstur árið 1989. Þá var stærsti
hópurinn á aldrinum 22 til 25 ára.
„Yngsti neytandinn sem við höf-
um haft afskipti af og ég man
eftir er 13 ára og síðan er þetta
fólk allt upp í sextugt. Það er ljóst
að bein tengsl em milli ýmissa
brota sem eru í rannsókn hjá RLR,
auðgunarbrota og líkamsárása til
dæmis, og fólks sem við emm að
meðhöndla fyrir fíkniefnabrot.
Þessi tengsl hafa ekki verið skoðuð
en æskilegt væri að gera úttekt á
þeim,“ segir Bjöm.
Líkamsmeiðingar, bæði meðal
fíkniefnaneytenda og annarra af-
brotamanna, hafa færst í vöxt og
þær eru grófari og fólskulegri en
áður. Bjöm lagði áherslu á að ekki
væri hægt að skipta afbrotum í
efrtaneytenda og hins vegar ann-
arra afbrotamanna. Hann sagði
að þessir hópar sköruðust veru-
lega, það væm til afbrotamenn
sem aldrei notuðu fíkniefni og líka
fíkniefnaneytendur sem gera aldr-
ei neitt annað af sér, en lang-
stærsti hópurinn liggur saman.
„Við vitum um tilvik þar sem
líkamshlutar fólks, til dæmis tenn-
ur, nef, rifbein, puttar og tær, em
brotnir. Svo veit ég dæmi þess að
handarbak var allt útbrennt eftir
að drepið hafði verið í mörgum
sígarettum á því. Þeim einstaklingi
var verið að refsa fyrir að bera á
annan, sem síðan leiddi til að hann
var handtekinn.
Það þekkist líka að skorið sé í
menn og reyndar em ýmiskonar
vopn orðin algeng. Hnífar og önn-
ur eggvopn em mikið notuð til að
ógna með og skotvopn færast í
vöxt. Við höfum fengið fimm skota
haglabyssu sem búið var að saga
framan af og taka axlaskeftið af
þannig að hún var ekki nýtanleg
til veiða. Ó1 var á henni þannig
að hægt var að bera hana undir
frakka án þess að hún sæist. Síðan
var hægt með einu handtaki að
láta hana detta fram í höndina og
þá er hún tilbúin til notkunar. Það
er greinilegt að verið er að búa til
morðvopn og ekkert annað. Með
þetta vopn var gengið um bæinn,
sjálfsagt ekki til að nota, heldur
til að skapa sér ákveðna ímyriö,"
segir Björn.
Björn sagði að hass væri langal-
gengasta fíkniefnið hér á landi.
„Það er búið að vera hér á mark-
aði í yfir tvo áratugi og hefur öðl-
ast fastan sess. Amfetamín, kók-
aín og LSD em einnig á markaði
hér en ekki eins mikið. Heróín
hefur nánast aldrei sést hér á
landi, en nágrannalönd okkar eiga
við mikið vandamál að etja vegna
þess. Þar er mikið um innflytjend-
ur frá Asíu og vandamálið er með-
al annars rakið til þess. Krakk
höfum við ekki séð og ég tel að
það sé ekki komið á markað,“ seg-
ir Björn.
Morgunblaðið/Þorkell
Björn Halldórsson með hluta þeirra vopna sem gerð hafa verið
upptæk. Þarna má meðal annars sjá stórar sveðjur, byssu og flug-
beitta öxi.
n » . . , M Morgunblaðið/Bernhard Jóhannesson
Garðyrkjuskolanemar við glertinslu.
Að koma groðurhús-
um í lag er
Borgarfirði.
VEÐRIÐ hefur verið aldeilis
frábært til að laga gróðurhúsin
sem skemmdust í rokinu í byrj-
un febrúar. Það hafa margar
hjálpfúsar hendur verið fram-
boðnar til að hjálpa til. Vinnan
við að tína upp glerbrot er ótrú-
lega mikil og ekki hægt að nota
neitt nema hendurnar. Elstu
bekkirnir úr Kleppjárnsreykja-
skóla lágu ekki á liði sínu frek-
ar en vinir og vandamenn sem
koma og hjálpa þegar tími
gefst.
Vel gengur að koma nýjum
plöntum til og koma þeim plöntum
út sem skemmdust ekki í rokinu,
þó er um þriggja vikna seinkun á
þeim plöntum og um tveggja mán-
aða seinkun hjá þeim sem þurfa
að sá aftur. Ekki er allt gler enn
komið en það er nóg að gera samt
hjá garðyrkjubændum í Borgar-
firði.
Nokkrir nemendur úr garðyrkju-
skóla ríkisins í Hveragerði mættu
einn sunnudag til að hjálpa til og
þá var þessi mynd tekin. Það lá
vel á þessum fríða hóp úr garð-
yrkjuskólanum og einnig var hol-
lenskur vinnumaður mættur en
hann tók sumarfríið strax og dreif
sig til íslands til að tína gler og
kiijaði með garðyrkjuskólanum
okkar fag
„að koma gróðurhúsunum í lag er
okkar fag“.
- Bemhard.
Halldór Blöndal:
Óháð
dagblað á
Norðurlandi
HALLDÓR Blöndal, alþingismað-
ur, vill vinna að þvi að stofnað
verði opið hlutafélag um óháð
dagblað á Norðurlandi. Þetta
kemur fram í Bréfi frá þing-
manni, sem hann gefur út.
I bréfinu, sem Halldór stendur
sjálfur að útgáfu á, tekur hann á
fimm öðrum málum. Hann segir að
þrátt fyrir ósamkomulag innan ríkis-
stjórnarinnar um stærri mál eins og
álmálið stefni hún að því að halda
velli þó hún hafí takmarkaðan metn-
að og óljós markmið. Hann reifar
samningaviðræðurnar við Evrópu-
bandalagið, segir að byggðastefna
hafi brugðist og íjallar um landsfund
Sjálfstæðisflokksins, þar sem loka-
orðin eru að Sjálfstæðismenn séu
fullsæmdir af formanni sínum, „hvor
sem kjörinn verður, Þorsteinn Páls-
son eða Davíð Oddsson".
Tillögur um flýtingu framkvæmda;
Aherslan er lögð á
að skapa mörg störf
STJÓRN Verktakasambands íslands hefur sent forsætisráðherra
og borgarstjóranum í Reykjavík tillögur um að flýta ýmsum fram-
kvæmdum, þar sem ekki verði úr virkjanaframkvæmdum vegna
álvers í sumar. Fjármálaráðherra hefur kynnt svipaðar hugmynd-
ir og Ásmundur Stefánsson forseti ASÍ hefur lýst sig fylgjandi
aðgerðum af þessu tagi. Þessir aðilar vilja að í sumar verði fram-
kvæmt ýmislegt sem ráðgert hefur verið, en tímasett síðar, jafn-
vel ótímasett. Þetta verði gert í þeim tilgangi að tryggja atvinnu
eins og fram kemur í tillögu Verktakasambandsins, sem vill velja
framkvæmdir sem krefjast hlutfallslega mikils mannafla, miðað
við heildarkostnað, og hægt er að ráðast í með skömmum fyrir-
vara.
Landsvirkjun áætlaði að fram-
kvæma fyrir um 80 milljónir
dollara á þessu ári við álversvirkj-
anir, að sögn Halldórs Jónatans-
sonar forstjóra. Það jafngildir um
4.500 milljónum króna. „Þetta er
auðvitað allt fallið um sjálft sig,
ef svo má segja. Það er búið að
draga í land með
allar þær fram-
kvæmdir sem
voru fyrirhugað-
ar, miðað við að
hægt væri að
undirrita samn-
inga við Atlantsál á þessu vori
eða snemma sumars," segir Hall-
dór.
Áætlað hefur verið að undir-
búningsframkvædir verði fyrir
800 milljónir. Fari svo, verður
frestað framkvæmdum fyrir um
3.700 milljónir króna. Verktaka-
sambandið metur það til fækkun-
ar um 270 ársverk, sem samsvari
400 til 500 störfum við fram-
kvæmdirnar.
Áherslur í tillögum Verktaka-
sambandsins eru á mannaflafrek-
ar framkvæmdir
fyrir 4 til 5 millj-
arða króna og er
þar metið að þær
veiti 1.000 til
1.500 störf.
Samkvæmt upp-
lýsingum frá Verktakasamband-
inu kostar ársverk í verktakaiðn-
aði að jafnaði um fjórar milljónir
króna, en fer upp í um 15 milljón-
ir. Meðal framkvæmda sem veita
hlutfallslega mörg störf miðað við
kostnað eru byggingar.
í byrjun þessa árs lýsti Ás-
mundur Stefánsson þeirri skoðun
sinni, að auka þyrfti aðrar fram-
kvæmdir ef ekki yrði virkjað af
krafti í sumar. í samtali við Morg-
unblaðið áréttaði hann þessa
skoðun sína. „Það er rökrétt að
bregðast við með því að auka
aðrar framkvæmdir í staðinn fyrir
þær sem frestað hefur verið og
ég tel mjög skynsamlegt að það
verði gert. Ég vil hins vegar ekki
leggja mat á hvaða framkvæmdir
eigi að ráðast í, það má alltaf
deila um það,“ sagði hann.
Þegar ljóst varð að Landsvirkj-
un frestar virkjanaframkvæmdum
sagði Gunnar Birgisson formaður
Verktakasambandsins að auka
bæri framkvæmdir á vegum ríkis
og Reykjavíkurborgar, án þess
það væri nánar útfært. Skömmu
síðar kynnti Ólafur Ragnar
Grímsson fyrir ríkisstjórninni
hugmyndir um ákveðnar fram-
kvæmdir sem hægt væri að flýta,
fyrir alls tvo milljarða króna.
Nú hefur Verktakasambandið
kynnt ákveðnar tillögur og er þar
að finna sömu atriði og fjármála-
ráðherra kynnti, en allmörg til
viðbótar. Lagt er til að flýta al-
BflKSVlÐ
eftir Þórhall Jósepsson
Fjármögnun flýtingar
fram- Reykjavíkur- Ríkis- Aðrar
kvæmda borg sjóður leiðir
Bein framlög
Erlend lán
500 1.000
1.000 L500
Flugleiðir hf.
500
500
1.500 2.500 1.000 5.000
skv.
hug-
myndum
verktaka-
sambandsins
mennum verkefnum í vegagerð,
byggja flugskýli á Keflavíkurflug-
velli, ýmsar hafnarframkvæmdir,
byggja sjóvarnargarða á Suður-
ströndinni, flýta framkvæmdum
við Egilsstaðaflugvöll, byggja
verkmenntaskóla á Akureyri, gera
við Þjóðminjasafnið, ljúka við
Þjóðarbókhlöðu, endurbyggja á
Korpúlfsstöðum, flýta fram-
kvæmdum við ýmis umferðar-
mannvirki á höfuðborgarsvæðinu
og byggja Tónlistarhús.
Verktakasambandið hefur lagt
fram hugmynd um fjármögnun
og kostnaðarskiptingu, sem sést
á myndinni. Flugleiðir hf. eru þar
með, þar sem lagt er til að byggt
verði flugskýli félagsins á
Keflavíkurflugvelli.
í tillögum Verktakasambands-
ins eru talin upp nokkur atriði,
sem sögð eru ávinningur flýting-
ar, auk.atvinnutækifæra:
— ýmsar brýnar framkvæmdir
kæmu fyrr að gagni og gætu skil-
að arði.
— atvinna „heilsársmanna“
verði tryggð á árinu.
— dregur úr atvinnuleysi skóla-
fólks í sumar og þar með útgjöld-
um vegna námslána á næsta
skólaári.
— dregur úr áframhaldandi
fólksflótta frá landinu.
— jöfnun framkvæmda af þessu
tagi stuðlar að því að hægt verði
að halda jafnvægi í efnahagsmál-
um á þessu og næsta ári.
— rekstrarskilyrði í verktaka-
iðnaði myndu batna og þar með
samkeppnisgeta fyrirtækjanna
gagnvart erlendum fyrirtækjum.
— framkvæmdakostnaður ein-
stakra verkefna verður lægri en
búast má við ef þær verða unnar
á næsta ári eða síðar vegna þess
mikla framkvæmdaáiags sem þá
er fyrirsjáanlegt.
framkvæmdakostnaður
virkjana og álvers verður lægri
ef álagi sem annars yrði á næsta
ári yrði dreift á þetta ár.
— sala á nýjum íbúðum myndi
glæðast á ný vegna aukinna um-
svifa í þjóðfélaginu og vaxandi
bjartsýni manna.“