Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1976, Side 29

GJÓSKULÖG OG GAMLAR RÚSTIR
33
HRAU N ÞÚFUKLAUSTUR
sm 1 sm 2 sm 3
. . . . .—. . — _—A H1766
. ■ — -—- • — • H 1766 —
. ■ — - — - — • K1721 S — . H1300 H 1104
_ L1783? ' _ _
— —
H1766
_
50- — • ■ — H1300 50- • — ■ —- • 50-
TTTl I h3
_ H1104 Z \ / /~ • ‘»/•7* ~ / *"# -7* /* 7* H1104 -
— 'K1000? —
. ■ -— Kol í gólfi 5WS7 Möl
S.t? 29 -30/VIII '73
2U. mynd: Snið í rústum að Hraunþúfuklaustri. 1: Þversnið í tótt 1 á upp-
drætti D. Bruuns rétt hjá eldstæði. 2: Þversnið í tótt 2 vestarlega. 3: Snið rétt
upp af norðausturhlið dalsins (Runuhlíð), nokkru innar en gegnt rústunum.
í tótt 1 á uppdrætti Bruuns og kom þar niður á eldbrunninn stein
við eldstæði og þunna gólfskán. Rétt ofan á og raunar alveg ofan
í þeirri skán var vottur af ljósri ösku og leyfði ég mér að halda því
fram, að þetta gæti vart annað verið en Hekluaska úr gosinu 1104
og væri rústin því ekki yngri en frá 11. öld.
Aftur fór ég þangað í ágústlok 1973, nú með Þór Magnússyni
þjóðminjaverði og Jóni Sigurgeirssyni, konu hans og börnum tveim,
auk annarra aðstoðarmanna við uppgröft. 1 þessari þriggja daga
ferð voru grafnir könnunarskurðir þvert yfir tótt 1 og langs og
þvers yfir tótt 2 (24. myrd). Þessir könnunarskurðir staðfestu þá
ályktun sem dregin hafði verið af holunni einu 1970, að hér hefði
verið einhver búseta fyrir 1104. Gæti fyrsta Heklugosið 1104 raunar
hafa átt drjúgan þátt í því. að búseta þarna lagðist af, því svo virð-
ist sem hún hafi lagst af strax eða mjög fljótt eftir að Ijósa askan
féll, þar eð engin gólfskán er ofan á þeirri ösku. Þarna var grafið
fram eldstæði, ósköp svipað og í bæjum þeim sem huldust vikri í
sama gosi sunnan jökla. Ekki kom fram neitt við þennan könnunar-
gröft er gæfi til kynna að þarna hefði verið annað en venjulegt af-
dalabýli, hliðstætt þeim sem þegar hefur verið um fjallað. Ólíklegt
3