Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1976, Side 149

MINNISGREINAR ÁRNA MAGNÚSSONAR
151
Eftir þetta er alltaf talað um tvær bríkur í vísitasíum og er auðsæ
ástæða til þess: Kirkjan eignaðist nýja töflu árið 1720. Hana gaf
Sigfús Jónsson lögréttumaður, og er þetta dönsk tafla með kvöld-
máltíðarmynd og letri á vængjum. Hún er enn til og lítt skemmd,
kom í eigu Þjóðminjasafnsins árið 1922 (Þjms. 8651), en er nú
lánuð til uppsetningar um óákveðinn tíma í skrúðhúsi dómkirkj-
unnar í Reykjavík. En þó að kirkjan eignaðist þessa nýju töflu hefur
gamla bríkin fengið að vera kyrr í kirkjunni, og líklega hafa þær
lengi verið báðar yfir altarinu. I vísitasíu Ólafs biskups Gíslasonar
frá 25. ágúst 1759 eru taldar fram tvær brijkur med vængium og
letre, og í vísitasíu í umboði Finns biskups Jónssonar 17. júní 1775
segir svo: Tvær vængiabrijkur eru yfer alltari, bádar máladar utan
og innan.
Ekki hefur tekist að fylgja sögu bríkarinnar eftir fram á 19. öld,
og verður nú ekki að svo stöddu unnt að skýra frá hvenær og hvernig
hún hefur eyðilagst eða verið fargað á einhvern hátt.
Hver hefur stílað minnisgreinarnar og hver teiknaði
myndirnar?
Eins og áður segir hefur Magnús Einarsson skrifað allar minnis-
greinarnar sex, sem nú hefur verið um fjallað. Hann var skrifari
Árna Magnússonar við jarðabókarstarfið er þeir komu í Vatnsfjörð
seint í júlí 1710. En þótt Magnús hafi skrifað greinarnar, er ekki
þar með sagt að hann hafi stílað texta þeirra og reyndar er það
heldur ólíklegt. Hitt er miklu trúlegra að Árni hafi sjálfur lesið
honum textann. Slíkum vinnubrögðum hafa þeir verið vanir, og
má til dæmis heita alveg víst að texta þá, sem Magnús hefur skrifað
með innsiglismyndum sínum, hafi Árni lesið honum fyrir, því að
þeir bera vitni mikilli fræðimannlegri nákvæmni og reyndar sér-
þekkingu í innsiglafræðum. I minnisgreinunum er ekkert sem mælir
því í gegn að Árni hafi samið þær og hann sé sá „ég“ sem í sumum
þeirra talar. Að vísu hefði mátt ætla að Árni hefði þegar í stað þekkt
heilaga Katrínu af einkunn hennar hjólinu, en ekki verða færð rök
fyrir því að hann hafi lagt sig neitt sérstaklega eftir myndskýringa-
fræði. Og bein villa í einum textanum virðist komast býsna langt í
að sanna að einmitt Árni hafi samið textann, svo undarlega sem
þetta kann að hljóma. Villan er sú að Jósef og María hafi staðið
undir krossinum á bríkinni frá Vatnsfirði (nr. 2). Það hlýtur að