Eimreiðin - 01.09.1906, Blaðsíða 68

228
»BERLINGSKE TIDENDE« (hægriblað) flytur 7. ág. grein
um samband Islendinga og Dana eftir prófessor Prytz, sem var
einn í móttökunefnd þingmanna. Fer hann yfirleitt velvildarorðum
um kröfur íslendinga og virðist vera því hlyntur, að þeim sé sint.
En hann kveðst vilja benda á gömlu regluna: »auga fyrir auga
og tönn fyrir tönn«, og vill að íslendingar geri ekki einungis kröfur,
heldur láti eitthvað í móti koma. Og það, sem þeir þá hafi að
bjóða, sé að lögleiða hjá sér landvarnarskyldu. »Hér hafa íslend-
ingar nokkuð fram að bjóða«, segir hann, »og geta áuk þess jafn-
framt haft gagn af því sjálfir. Pað heyrir ekki mér til að koma
fram með tillögur um skipun íslenzkra hermála; en ég verð þó að
geta þess, að að öllum líkindum yrði aðeins að ræða um varnar-
skyldu á sjó; og þar á ísland nokkuð til að verja: fiskiveiðar sínar.
Látum hina ungu íslendinga verða sjódáta og látum þá fá her-
æfingu sína á eigi allfáum, smáum en örskreiðum herskipum, sem
geta varið strendurnar fyrir yfirgangi útlendra botnvörpunga. Á
friðartímum þyrftu íslenzku dátarnir ekki að hafa neitt saman við
okkur hér í Danmörku að sælda, nema þann stuðning, sem við
gætum veitt með því að leggja Islandi til yfirmenn á æfingaskipin,
en þegar ófrið bæri að höndum, gætu þá íslenzku skipin tekið þátt
í vöm ríkisins, og mundi sú hluttaka verða því meira virði, því
duglegri sem þessir 300x3—4000 menn væru orðnir sem sjódátar«.
Prófessorinn kveðst vel vita, að sá maður mundi naumast eiga
mikilli lýðhylli að fagna, og það alþingi yrði ef til vill ekki endur-
kosið, sem neyddi almennri varnarskyldu upp á íslendinga. Til
þess þurfi hug og karlmensku, en þeir eiginleikar finnist ekki
síður á íslandi en annarstaðar.
Máske ráðherrann okkar bresti ekki hina nauðsynlegu karl-
mensku til þessa? Sú var tíðin, að hann þóttist eiga þann eigin-
ieika í vitum sínum — að minsta kosti á pappírnum, í ljóðum
sínum. Og ekki mundi þá standa á meirihlutanum (að minsta
kosti ekki Hermanni) að fylgja honum að málum. Ef til vill
stafar líka tillagan frá ráðaneytinu sjálfu (Christensen, Alberti og
hinum íslenzka félaga þeirra), þótt annar hafi verið látinn skjóta
henni fram. Einkennilegt er að minsta kosti, að hún skuli einmitt
koma frá manni, sem skipaður var af stjórninni í móttökunefnd
þingmanna, og því mundi varla leyfa sér að koma fram með til-
lögur, sem færu mjög í bága við skoðanir stjórnarinnar.
í mörgum blöðum utan Kaupmannahafnar hafa og staðið