Skólablaðið - 01.12.1911, Blaðsíða 8

184
SKOLABLAÐIÐ
Má benda á það í þessu sambandi, liversu mjög algengt fyrir-
brygði það er í þjóðlífi voru, að t. d. búfræðingar vérða versl-
unarmenn og verslunarmenn bændur o. s. frv. Sami maður
leg'gl,r gjörva hönd á svo og svo margt, en beitir sér ekki
óskiftum að neinu ákveðnu marki. — Sundrungstarfanna sundr
ar kröftnnum.
Trúin er manninum meðfædd. An hennar næði þekking
vor skamt. Guðstrúna ætla eg ekki að gjöra að umtalsefni hér.
En það er trú niannsins á sjálfan sig, sem eg vildi minn-
ast á. Hún er að því leyti nátengd sjálfsþekkingunni, að hún
sprettur oft upp af henni, og er gagnslítil nerna í sambandi við
hana.
En þessi trú er nauðsynleg. Hún á að vera sú lyftistöng,
sem léttir starfið og gefur manninum örugga vissu um gildi
sjálfs hans og þýðingu verka hans fyrir stöðu þá, er hann lifir
í, og þjóðfélagið í heild.
Orsök heimóttarsvipsins og óframfærninnar, sem allir kann-
ast við, er venjulega trúleysi. Trúleysi á eigin þrek og þrótt,
sem svo leiðir af sér óttann við einarða og óþvingaða framkomu.
Þetta kemur líka fram í störfunum. Margir eru undarlega
hræddir og hikandi við verk sitt jafnvel þó þeir kunni það,
sem kallað er. Alt lendir í hringlandahætti og ráðleysi, er eyði-
leggur árangurinn.
Mér hefir oft dottið í hug sagan, sem Egill Skúlason segir
Hermundi af Gilsbakka. ». . . . Þú trúir engum manni; eigi
trúir þú vinum þínum né frændum, börnum né i.onum, ok eigi
trúir þú sjálfum þér. Því trúir þú eigi þér, at þú fórst í þoku
svá mikilli at fela fé, at eigi veistu nú heldur enn aðrir, hvar
þat er nú komit. En þótt þer Ijái nú annars hugar, ok vilir
þú nú féit hafa, þá muntu nú eigi finna.«
Mörgum fer þessu líkt. Þeir grafa andans gull sitt í þoku
hugsunarleysis, af því þeir trúa ekki sjálfum sér að geyma.
Svo fer þeim líkt og Hermundi, þegar hann í arcdlátinu
hugsar til fjársjóða sinna og nauðar fyrir munni sér: »Fimm í
gi-li, fimm í gili.-f ' • , . ■ > • >,
Sjá þeir þá, en um seinan, hve ráðlauslega þeir hafa varið
andans efnum sínurn, og er þá ekki annað eftir en ömurleg til-