Dagblaðið Vísir - DV - 24.03.1983, Blaðsíða 12

DV. FIMMTUDAGUR 24. MARS1983.
12
DAGBLAÐlÐ-VSSiR
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjdmarformaðurog útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON'.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjéri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aöstoóarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLLSTEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plöfugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA12. Prentun:
ÁRVAKUR HF„ SKEIFUNNI19.
.Áskriftarveröá mánuði 180 kr. Verð í lausasölu 15kr. Helgarblað 18 kr.
Kosningabaráttan hafín
Þá er framboðsfrestur liðinn og kosningabaráttan
hafin. Hún mun væntanlega verða stutt en snörp.
Upplausn í stjórnmálum og öngþveiti í efnahagsmálum
mun gera þessa kosningabaráttu hatramma og spenn-
andi, enda gera kjósendur sér grein fyrir því að stjórn-
málin standa á tímamótum í fleiri en einum skilningi.
I fyrsta lagi ríkir algjör óvissa um það hvaða flokkar
nái saman um stjórnarmyndun eftir kosningar. Hið ein-
kennilega stjórnarmynstur, sem núverandi ríkisstjórn er
byggð á, verður ekki endurtekið, en hefur óneitanlega
opnað leið til allra átta.Hins vegar hafa skilin orðið
skarpari milli flokkanna og hinar ískyggilegu horfur í
efnahagsmálum hafa magnað upp andstæður þeirra
leiða, sem velja verður á milli. Róttækra aðgerða er þörf,
en þær valda því að erfiðara verður fyrir stjórnmálaöflin
að ná saman. Nú verður ekki lengur hægt að semja um
það í stjórnarsáttmála að allt verði slétt og fellt.
I öðru lagi eru stjórnmálaflokkarnir að berjast fyrir lífi
sínu. Árangurs- og úrræðaleysi við stjórn landsins, ásamt
með þreytandi og einskisnýtum þrætum milli stjórnar og
stjórnarandstöðu hefur leitt til þess að mjög hefur dregið
úr virðingu Alþingis og trú fólks á getu stjórnmálaflokk-
anna til að leiða þjóðina út úr kreppunni. Þetta er sameig-
inlegt vandamál flokkanna allra. Að þeim er sótt, tiltrúin
á þeim dvínar, bil hefur myndast milli fólks og flokka. I
komandi kosningabaráttu reynir á, hvort stjórnmála-
flokkunum tekst að sannfæra kjósendur um hlutverk
hefðbundinna stjórnmálaflokka, og þá ekki síður að gera
kjósendum grein fyrir að máli skiptir, hver fari með völd,
þessi flokkurinn eða hinn, þessi stefnan eða hin.
í þriðja lagi hafa skotið upp kollinum ný framboð utan
við stóru og gömlu flokkana. Þar er bæði kvennaframboð
og Bandalag jafnaðarmanna, sem setja kunna strik í
reikninginn, svo og sérframboð óánægðra sjálfstæðis-
manna á Vestfjörðum og óánægðra framsóknarmanna á
Norðurlandi vestra. Ennfremur hafa verið stofnuð sam-
tök lýðræðissinna, sem að vísu bjóða ekki fram, en eru
angi af sama meiði. Þau eru enn ein vísbendingin um að
flokkaskipanin sé að riðlast. Sumir halda því jafnvel
fram, að breytingar á kjördæmaskipan og kosningum til
Alþingis séu undanfari þess að núverandi flokkaskipan
líði undir lok.
Að vísu hefur það áður gerst að nýir flokkar hafa boðið
fram, og klofningur átt sér stað, en sennilega hefur sú
alda aldrei risiö hærra en nú, og ef tala má um undiröldu,
þá bærist hún innan allra flokkanna, spannar frá vinstri
til hægri.
Þessum hræringum standa stjórnmálaflokkarnir
andspænis. I kosningunum í apríl kemur í Ijós, hvort alda
uppreisnarinnar gegn flokkunum brotnar hljóðlega í
fjöruborðinu eða verður að holskeflu, sem brýtur núver-
andi flokkaskipan í mél.
Enginn segir að það sé eilíft og ævarandi lögmál, að
kjósendur eigi að skipa sér undir merki fjögurra flokka.
Sumir þeirra eru óneitanlegá tímaskekkja. En þá er átt
við að þeim mætti fækka en ekki fjölga, og víst er um það
að ekki eykur það á festu og styrk í stjórn landsmála
þegar þingmenn skiptast í fleiri og smærri fylkingar.
Á örlagatímum, sem nú ríkja, er vonin einmitt fólgin í
því að sterkt og samhent stjórnmálaafl komist til valda,
sem geti gengið á hólm viö verðbólgudrauginn, sameinað
en ekki sundrað.
1 þeim efnum ræður fólkið en ekki flokkarnir. Þess
dörnur verður kveðinn upp í komandi kosningum. ebs
Gengið af sviði
Þá hefur forsætisráðherrann okkar
gefið yfirlýsingu um það að hann ætli
ekki í framboð í komandi alþingis-
kosningum. Segja raunar sumir að
þetta sé fyrsta afdráttarlausa yfirlýs-
ing hans sem forsætisráðherra. Hvort
sem það er nú rétt eða ekki þá hefur
lengi verið beðið eftir því að hann tæki
af skarið með hvað hann ætlaðist fyrir.
Grand Exit
Vissulega er útganga forsætisráð-
herrans af sviöinu með glæsibrag,
Grand Exit eins og það er stundum
kallaö. Stuðningsmenn hans hafa
safnað undirskriftum með áskorun til
hans um aö fara í framboð. Fáir vita í
raun hver árangurinn af undirskrifta-
söfnuninni varð, og satt best að segja
varðar engan um það. Forsætis-
ráðherrann og stuöningsmenn hans
geta fullyrt aö hún sýni að þingsæti
liggi á borðinu, enginn mun mótmæla
því þó ekki væri nema til þess að
styggja ekki það lið sem bak við
ráöherrann stendur — og enginn skyldi
gera of lítið úr því.
Það verður vissulega gaman að lesa
sum þau blöð á næstunni sem ekki hafa
nú alltaf vandað Gunnari Thoroddsen
kveðjumar. Blaö allra landsmanna
mun eiga í stökustu vandræöum því
mikið liggur við að styggja engan sem
hugsanlega gæti stuðlað að því að
sjöundi maður ónefnds lista kæmist á
þing. Líklega verður þetta ónefnda
blað að fjalla um brottför mikilhæfs
stjórnmálamanns af sviðinu, manns
sem kunni jafnt aö berjast og slíðra
sverðið og hefur með eftirbreytni sinni
gert samflokksmönnum sínum ljóst að
um flokkinn og einingu hans beri að
standa dyggan vörð. Sennilega verður
ekkert fjallað um kveöjuhögg fyrir
neðan belti en þeim mun meira f jallaö
um það frjálslyndi og víðsýni sem
ríkja þurfi í flokki allra stétta, hver
veit nema dáindislega lagleg eftirmæli
um stjómmálamanninn Gunnar Thor-
oddsen birtist í viðtali viö ónefndan
flokksformann áður en lýkur.
Kjallari
á fimmtudegi
Magnús Bjarnf reðsson
Fer sigurvegari
af sviði?
En að öllu gamni slepptu er ekki'
óeðlilegt að menn spyrji sig að því
hvort forsætisráðherrann hverfi í raun
af sviðinu sem sigurvegari eftir setu
sína í forsætisráðherrastóli eöa hvort
hann hafi orðið fyrir vonbrigðum. Hinu
síöarnefnda getur auövitað enginn
svaraönemahann
Lítum aðeins á fyrra atriðið. Vissu-
lega hefur Gunnar Thoroddsen baðað
sig í dýrðarljóma hluta þess tíma sem
hann hefur gegnt embætti forsætisráð-
herra. Honum tókst það sem enginn
trúði, að brjótast úr flokksviðjum og
knésetja þann mann sem hafði allt
valdakerfi Sjálfstæöisflokksins í hendi
sér og sat í því sæti sem Gunnar hefði
gjarna sjálfur viljað sitja í. Leiftrandi
gáfur hans og persónutöfrar gerðu
hann að vinsælasta manni landsins og
ótvíræðum sigurvegara augnabliksins,
þegar hann myndaöi stjóm sína og þá
sem gegn honum böröust aö aulum.
Skoðanakannanir sýndu að stór hluti
flokks hans stóð með honum.
Á öllu þessu var samt einn galli.
Ríkisstjómin átti allt of mikið af
vinsældum sínum því að þakka að
menn töldu fullreynt að enginn annar
kostur hefði verið sjáanlegur, enginn
annar stjómmálamaður heföi getað
höggvið á þann hnút sem íslensk
stjórnmál voru komin í. Allt of fáir
voru þeirrar skoðunar að búið væri að
mynda sterka og úrræðagóða ríkis-
stjórn og skoðanakannanir sýndu
áfram þetta sama viðhorf, „það er
ekki völ á ööru” var viðkvæöi allt of
margra sem sögðust styöja stjómina.
Það kom líka fljótt í ljós að ríkis-
stjómin var þess ekki megnug að snúa
viö þeirri óheillaþróun í efnahags-
málum sem hér hefur verið undanfarið.
Forsætisráðherrann sagði sjálfur að
vilji væri allt sem þyrfti. Hafi hann
ekki vantað þá hefurkjarkinn skortþví
verkin sýna merkin.
Ég er hræddur um að dómur sögunn-
ar um þá ríkisstjórn sem nú er að
renna sitt skeið á enda verði ekki
átfa „Og Sjálfstæðisflokkurinn hefur glutrað
™ niður gullvægasta tækifærinu til sigurs,
sem hann hefur nokkurn tímann fengið.......”
Ferðamál
Sjálfskaparvítín
Hugmynd mín er að skrifa nokkra
þætti um ferðamál á tslandi, fara í
þeim hringferð um landið og tína til
eitt og annað sem á hverju svæði getur
orðið ferðamálunum til gagns og aukið
tekjur af þeim. Allt þetta verður frá
mínum eigin bæjardyrum séð, margt
mínar hugmyndir en sumt kannski
mál sem rædd hafa verið áður. Slík
upptalning verður þó engan veginn
tæmandi.
Áður en að þessu kemur verð ég þó
að ræða betur um ýmis almenn atriði
sem höf uðmáli skipta.
Eru ferðamenn
æskilegir?
Það er í sumra augum æskilegt að
sitja ein að íslandi og fá sem fæsta í
heimsókn. Þeir hinir sömu vilja þó
ekki að við sjálf hættum að ferðast
erlendis eða hættum að selja afurðir
okkar út um allan heim, enda vilja þeir
ekki hverfa áratugi eða aldir aftur í
tímann. Þaö er augljóst að slíkur
hugsunarháttur stenst ekki. Við erum
orðin vön lífsþægindum, meira að
segja miklum lífsþægindum sem ekki
fást nema með samskiptum við aðrar
þjóöir. Viö eigum miklar ónýttar
orkulindir í fallvötnum, jarðhita og
hugsanlega seinna í sjálfum eldfjöllun-
um en til virkjana þarf vélar, hráefni
og umfram allt fjármagn. Við rekum
okkurfljótt á, að við hvorki viljum né
getum lifað ein og óháð öllum og samt
haldið lífsstíl okkar.
Einar Þ. Guðjohnsen
I fyrri grein nefndi ég höfuðat-
vinnuvegina sem ekki geta lengur full-
nægt þörfum okkar. Við eyðum meiru
en við öflum og söfnum erlendum
skuldum. Annaöhvort er þá aö draga
úr eyðslunni og herða sultarólina eða
að hafa fleiri jám í eldinum. Mér sýn-
ist augljóst að við bókstaflega veröum
að bjóða heim meiri stóriðju og snúa
okkur í alvöru að ferðamálunum sem
tekjulind meö reisn og góðri þjónustu
en ekki af neinum undirlægjuhætti.
Sumt gerum við sjálf en i ýmsum verk-
efnum getum við haft samvinnu við
erlendaaðila.
Keflavíkurflugvöllur
og skatturinn
Flugið er ferðamáti nútímans fyrir
okkur Islendinga og það er augljóst að
langmestur hluti aukins ferðamanna-
straums til landsins verður um Kefla-
víkurflugvöll. Núverandi flugstöð er
ófullnægjandi á allan hátt og ný og
fullkomin flugstöð verður að koma svo
sem áætlanir liggja fyrir um að byggð
verði. Því fyrr því betra. Or-
tölumennirnir eru fáir þótt háværir
séu og þeir eiga ekki að ráða ferðinni.
Flugvallarskatturinn hér er meðal
Mh „Mér sýnist augljóst að við bókstaflega
verðum að bjóða heim meiri stóriðju og
snúa okkur í alvöru að ferðamálunum sem
tekjulind með reisn og góðri þjónustu en ekki
neinum undirlægjuhætti.”