Dagblaðið Vísir - DV - 14.05.1990, Blaðsíða 6

6
MÁNUDAGUR 14. MAÍ 1990.
Fréttir________________________________________
Sögulegur stjómarfundur Sambandsins um helgina:
Andstaða við Guðjón
að magnast innan SÍS
- forstjóraembættið lagt niður í sinni núverandi mynd
Guðjón B. Ólafsson, forstjóri Sambandsins, og Ólafur Sverrisson, stjórnar-
formaður Sambandsins, á stjórnarfundinum um helgina. Á fundinum var
Guðjón ofurliði borinn af stjórninni varðandi skipulagsbreytingarnar á Sam-
bandinu.
Andstaða við Guðjón B. Ólafsson,
forstjóra Sambandsins, hefur magn-
ast verulega að undanfornu innan
stjórnar Sambandsins og segja heim-
ildir DV aö stjórnarfundurinn um
helgina þar sem Guðjón lenti í and-
stöðu við stjórnina vegna skipulags-
mála, sýni best að þessi skil eru kom-
in upp á yfirborðið. Hugmynd Guð-
jóns var ofurliði borin af stjóm Sam-
bandsins. Þá segja heimildir DV að á
meðal framkvæmdastjóra Sam-
bandsins sé vaxandi óánægja með
störf forstjórans.
Tapiö 700 milljónir
Þessi sögulegi stjórnarfundur hófst
á föstudagsmorgun og endaði sem
maraþonfundur seinni partinn á
laugardaginn. Fyrri daginn var mjög
þungt hljóð í stjórnarmönnum Sam-
bandsins þegar rætt var um afkom-
una á síðasta ári en tap félagsins á
síðasta ári nam um 700 milljónum
krónum. Inni í þessari tölu mun vera
búið að taka tilht til hagnaðar af söiu
Samvinnubankans þannig að ef sal-
an á Samvinnubankanum hefði ekki
komið til hefði tapið verið um og yfir
einum milljarði króna. Síðastliðin
tvö ár hefur Sambandið því tapað
hátt í tveim milljörðum króna.
Á stjórnarfundinum kom fram að
málið væri einfalt, ef félagiö héldi
áfram að tapa svona biði þess ekkert
annað en gjaldþrot.
Guðjón I andstöðu við
stjórn Sambandsins
Þegar stjómarfundinum var fram-
haldið á laugardaginn var rætt um
skipulagsmálin. Fyrir fundinn var
ljós að Guðjón hefur verið mjög á
móti þeim hugmyndum að breyta
Sambandinu í sex sjálfstæð hlutafé-
lög. Guðjón lýsti enn yfir andstöðu
við þessa hugmynd á fundium sjálf-
um og sagðist telja að Sambandið
ætti að vera eitt hlutafélag.
Samkvæmt heimildum DV var
Guðjón beðinn um að segja beint út
á fundinum hver afstaða hans til að
breyta Sambandinu í nokkur hluta-
félög. Hann svaraði því til að hann
Fréttaljós
Jón G. Hauksson
teldi að Sambandið ætti að vera eitt
hlutafélag.
Starf forstjóra lagt
niður I núverandi mynd
Það breytti því hins vegar ekki aö
öll stjórn Sambandsins samþykkti
samhljóða, með níu atkvæðum gegn
engu, að kannað yrði hvort sú leið
væri fær að skipta Sambandinu í sex
hlutafélög. Það er athyglisvert að nái
þessar skipulagsbreytingar fram að
ganga verður starf forstjóra Sam-
bandsins í núverandi mynd lagt nið-
ur.
Stjórn Sambandsins telur að það
hafi vantað illilega lausnir við að
rétta Sambandsskútuna af. Einn
heimildarmanna DV bætir raunar
við að það hafi kólnað á milli Guð-
jóns og Ólafs Sverrissonar stjórnar-
formanns að undanförnu.
Aandstaðan við Guðjón hefur veriö
að magnast hægt og sígandi innan
samvinnuhreyfingarinnar. Skemmst
er að minnast orða Vilhjálms Jóns-
sonar, forstjóra Olíufélagsins hf., á
aðalfundi Samvinnubarikans á dög-
unum þegar hann sagði að sumum
yðri allt úr engu en hjá öðrum yrði
allt að engu.
Guðjón ofurliði borinn
af stjórn Sambandsins
Það er athyglisvert að fyrrum
stjórnarformaður Sambandsins, Val-
ur Arnþórsson, lagði til fyrir um
tveimur árum aö skipta Sambandinu
í nokkrar smærri einingar. Valur
náði ekki fram þessum hugmyndum.
Sá sem snerist harðast gegn þeim var
forstjórinn sjálfur, Guðjón B. Ólafs-
son. Núna, tveimur árum síðar, hef-
ur stjórnin dustaö rykið af hugmynd-
um Vals og gengið lengra með því
að skilja verslunardeildina ekki eftir
inni í Sambandinu, eins og fyrri hug-
myndir gerðu ráð fyrir. Guðjón hefur
þess vegna tapað þessari orrustu.
Stjórn Sambandsins samþykkir að
fara skipulagsleið sem forstjórinn er
andvígur. Og meira kemur til. Ef
þessar skipulagsbreytingar, að
skipta Sambandinu niður í sex hluta-
félög og leggja starf forstjórans niður
í sinni núverandi mynd, kemur það
í hlut forstjórans aö vera lykilmaður-
inn í því að framkvæma þessar
breytingar. Og þá má spyrja sig hvort
stjórn Sambandsins geti falið manni
sem er í hjarta sínu á móti breyting-
unum að sjá um að hrinda þeim í
framkvæmd?
Kaupir fólk hlutabréf
í Sambandinu hf.?
Skoðum hugmynd Guðjóns, um að
breyta Sambandinu í eitt stórt hluta-
félag, aðeins betur. Aðalástæðan fyr-
ir því að fara út í hlutafélagaformið
er sú aö þannig sé hægt að fá inn
nýtt fjármagn. Stóra spurningin
hlýtur þá að vera sú hvort kaupend-
ur hlutabréfa séu tilbúnir að kaupa
hlutafé í Sambandinu hf. frekar en
einhverju hlutafélaganna sex, til
dæmis skipafélaginu eða sjávarút-
vegsfyrirtækinu. Stjórn Sambands-
ins telur að eins og fjárhagsstaöa fyr-
irtækisins sé núna kaupi enginn
hlutabréf í Sambandinu hf. en væn-
legra sé að fá hlutabréfakaupendur
að einhverju hlutafélaganna.
Aðalfundur Sambandsins verður
dagana 8. og 9. júní næstkomandi.
Fundurinn verður haldinn í nýja
Sambandshúsinu. Þessi aðalfundur
verður tvímælalaust sögulegur í
meira lagi. Mun hann leggja til að
Sambandinu verði breytt í sex sjálf-
stæð hlutafélög og starf forstjórans
verði lagt niður í sinni núveverandi
mynd? Og mun Guðjóni verða falið
að framkvæmda breytinguna?
-JGH
Sambandinu skipt í sex hlutafélög:
Rætt við erlenda banka um að gefa grænt Ijós
Stjórn Sambandsins ákvað á mara-
þon stjórnarfundi sínum, sem lauk
síðdegis á laugardaginn, að kanna
hvort sú leið sé fær að skipta Sam-
bandinu niður í sex sjálfstæð hlutafé-
lög. Þegar eiga að hefjast viðræður
við erlenda lánardrottna Sambands-
ins um það hvort þeir samþykki
þessa breytingu á fyrirtækinu en lán
þeirra eru til Sambandsins sem stórs
fyrirtækis en ekki sex hlutafélaga.
Stjórn Sambandsins vill að niöur-
staða hggi fyrir í lok næstu viku. Ef
hlutafélagaleiðin reynist fær verður
lagt fyrir aðalfund Sambandsins dag-
ana 8. og 9. júní aö breyta félaginu
úr samvinnufélagi í sex hlutafélög.
Ætlunin er að hlutafélögin sex taki
við þeim verkefnum sem hafa verið
á sviði sjávarafurðadeildar, búvöru-
deildar, verslunardeildar, skipa-
deildar, bíladeildar og skinnadeildar.
Hlutafélagaformið til að
ná í áhættufjármagn
„Með því að breyta Sambandinu í
sex sjálfstæð hlutafélög viljum við
opna félagið meira. Hlutafélagaform-
ið gerir okkur kleift að fá inn
áhættufjármagn,“ segir Ólafur
Sverrisson, stjómarformaður Sam-
bandsins.
„Þaö leggja fáir peninga í sam-
vinnufélög í dag en vegna skattafríð-
inda er fólk farið að leggja fé sitt í
hlutafélög. Þá teljum við í stjórn
Sambandsins að stjórnunin verði
skilvirkari og betri með smærri fyr-
irtækjum."
Ólafur segir að rökin á móti því að
breyta Sambandinu í sex hlutafélög
sé að hans mati að hagkvæmni stór-
reksturs njóti þá ekki eins við. „Það
er styrkur að vera stór og geta bent
á fjölþættan atvinnurekstur. Engu
að síður teljum við að kostirnir séu
fleiri en veikleikarnir við að breyta
Sambandinu í hlutafélög."
- Var það samhljóða ákvörðun
stjórnar Sambandsins að láta kanna
hlutafélagaleiðina?
„Já, þetta var samhljóða.“
- Nú eru ekki liðin nema um tvö ár
síöan að þáverandi stjórnarfor-
maður, Valur Arnþórsson, barðist
hart fyrir því að sú skipulagsbreyt-
ing yrði gerð á Sambandiiiu þannig
að því yrði skipt upp í nokkur smærri
fyrirtæki. Þá náðist ekki samþykki
fyrir því í stjórn Sambandsins og
sérstaklega var rætt um að forstjór-
inn, Guðjón B. Ólafsson, væri á móti
því. Hvað hefur gerst á þessum
tveimur árum sem hafa breytt svo
afstöðu stjórnarinnar?
„Þær skipulagsbreytingar sem
liggja fyrir ganga lengra en fyrri
hugmyndir um að skipta fyrirtækinu
upp því nú er gert ráð fyrir hlutafé-
lagaforminu. Það sem hefur gerst í
millitíðinni er að frádráttarreglan
gagnvart skatti hefur rýmkast mikiö.
Þeir sem leggja fé sitt í hlutafélag
núna fá mun meiri skattaafslátt en
áður.“
Fjármagnskostnaður lék
okkar grátt í fyrra
- Nú var tap Sambandins miklu
meira á síðasta ári en gert hafði ver-
ið ráð fyrir. Hverjar eru helstu or-
sakirnar fyrir þessu tapi?
„Rekstur síðasta árs gekk mun
verr en stjórn Sambandsins hafði
gert ráð fyrir. Eins og áður var það
fyrst og fremst mjög mikill fjár-
magnskostnaður sem lék okkur
grátt. Jafnframt hefur Sambandið
tapað miklu í þeirri gjaldþrotahrinu
sem riðið hefur yfir þjóðfélagið. Úti-
standandi skuldir hafa þess vegna
tapast og verið afskrifaðar. í þessu
uppgjöri var raunar mjög mikið
hreinsað til í þessum efnum.“
- Lagði stjóm Sambandsins fram
tilmæli við forstjórann að hann gripi
þegar í stað til einhverra ákveðinna
aðgerða til að rétta fyrirtækið við?
„Við lögum ekki fram tilmæli á
fundinum um einstakar skyndiað-
gerðir. Við viljum láta skoða hug-
myndirnar um hlutafélagaformið á
næstu dögum og að það hafi for-
gang.“
- Nú var Guðjón B. Ólafsson ráðinn
forstjóri Sambandsins vorið 1985 og
hann tók viö því starfi 1. september
1986. Helsta verkefni hans átti að
vera að rétta við fjárhag fyrirtækis-
ins og koma skútunni á gott skrið
aftur. Ekki hefur það tekist og félag-
ið hefur raunar tapað milljörðum frá
því hann tók við. Er ekki farið að
hitna undir Guðjóni B. Ólafssyni í
forstjórastól fyrirtækisins?
„Það hefur ekki komið til tals að
Guðjón hætti.“
- Á síðasta ári var mikið um það
rætt að erlendir lánardrottnar væru
orðnir órólegir vegna fjárhagsstöðu
Sambandsins. Hafa þeir veriö óróleg-
ir að undanförnu?
„í heildina séð get ég sagt aö staða
okkar gagnvart erlendum bönkum
er í góðu lagi. Þó get ég ekki neitað
því aö fáeinir hafa sýnt óþohnmæði
vegna versnandi fjárhagsstöðu okk-
arundanfarinár." -JGH
Sandkom dv
Slagurinn hafinn
Segjamáaö
kosningabar-
altaná Akur-
eyrihafihafist :
formlegasi.
flmmtudags-
kvölderút-
varpsstöðin
Bylgjanút-
varpaði ko'-n-
ingafundi frá
HótelKEAþar
semforsvars-
mennflokk-
anna6,sem
bjóða fram á Akureyri, iluttu stutt
framsöguerindi og sátu síöan fyrir
svörum. Frekar þótti fundurinn
bragðdaufur ogframsöguraíðurnar
gætu sumar hverj ar hafa verið notað-
ar í kosningabaráttunni fyrix Sórum
árum. Ekki tók betra við þegar fyrir-
spurnirnar hófust því þá kom í ljós
að flestar fyrirspurnir voru fyrirfram
ákveðnar og leiðandi í umræðunni.
Það kom m.a. fram að fyrsta spurn-
ingin úr salnum kom frá „kvenna-
listaborðinu" og síöan komu fyrir-
spurnir sem greinilegt var að áttu að
vera ákyeðnum flokkum í hag.
Viljið þið skipta?
Þaðvarekki
fyrren„ungur
maður"ísaln-
umhófupp
raustsínaog
spurðifulltrúa
allra flokkanna
iivort jjeir vildu
skiptaviðSuö*
urnesjamenn á
álveriogfiskí-
kvóta þcirra að
úörfærðistí
leikinn. Spurn-
inginvarað
vísu hæfilega gáfuleg en fyrirspyrj-
andandum greinilega mikið kapps-
mál að fá svör og gekk eftir þvi meö
framíköllum að spurningunni væri
svarað. En niðurstaða þessa fundar
hlýtur að vera sú að kosningafundir
með þessu fyrirkomulagi séu lítt
spennandi og ekki til þess failnir að
auka áhuga fólks á hinni pólitisku
umræðu.
Vestur, austur
; Bylgjumenn:
voruíþessan
ferðsinninorð-
urmeðmikla
útsendingufrá
Akureyriog
„tókupúlsinri'
ámannlifinu.
Eittafþvísem
jjeirgerðuað
umræðuefni
varhvemig
Akureyríngar
talaþegarþeir
segjastveraað
tara eitt eoa annað. Þeir segja „upp
á Brekku", „út í Þorp“, „niður á
Eyri“ og flcira í þeira dur og þetta
fapnst höfuðborgarbúunum skondið.
Annars eru Akureyríngar fremur
þekktir fyrir að „tala i áttum“. Þekkt
er sagan um Reykvikinginn sem kom
í stórt fyrirtæki á Akureyri og var
að leita að ákveönum manni. Honum
var sagt að fara „austur ganginn",
beygja síðan í suður og mamtinn
myndi hann þá flnna í öðrtun dyrum
ívestur.
Vestast á diskinn
Kjartan L.
Pálssonfarar-
stjóri, blaða-
maðuroggolf-
leikari með
meiruereinn
þcirraReyk-
víkinga sem
undraöistþetta
„áttatal“ogí
einniafferðum
sínum norður
hlóhann mikiö
að þessiieinsog .
honumeinum
er lagiö, Kjartan var að koma af golf-
vellinum og að setjast að snæðingi
þegar þj ónninn á Hótel KE A kom
með matinn og fór að skammta á
diskana. Kjartan hallaði sér þá sposk-
ur aftur í sætinu og sagði við þjóninn
svo vel heyrðist: „Viltu gjöra svo vel
og setja kjötið vestasí á diskinn og
kartöilurnar að norðanverðu."
Umsjón: Gylf! Krlstjánsson