Dagur - 06.10.1988, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - 6. októbér 1988
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 800 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 70 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 530 KR.
RITSTJÓRI:
BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON (íþróttir),
ÁSLAUG MAGNÚSDÓTTIR, BJÖRN JÓHANN BJÖRNSSON
(Sauöárkróki vs. 95-5960), EGILL H. BRAGASON,
FRlMANN HILMARSSON (Blönduósi vs. 95-4070),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavik vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON
(Reykjavík vs. 91-17450, pósthólf 5452, 105 Reykjavík),
MARGRÉT ÞÓRA ÞÓRSDÓTTIR,
STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARAR: GUÐMUNDUR HRAFN BRYNJARSSON,
TÓMAS LÁRUS VILBERGSSON,
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRÍMANNSSON
ÚTBREIÐSLUSTJÓRI:
HAFDÍS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: JÓHANN KARL SIGURÐSSON
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Jafnrétti kynjanna
Fyrir þremur árum voru samþykkt á Alþingi
lög um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og
karla. Þar með var fenginn nauðsynlegur
lagagrundvöllur til að eyða kynferðislegu mis-
rétti hvar sem það væri að finna. Samþykkt
þessara laga var einn stærsti áfangi sem
náðst hefur í jafnréttisbaráttu kynjanna hin
síðari ár. Hins vegar er það að koma æ betur í
ljós að þessi mikilsverðu lög eru nánast virt
að vettugi. Allar launakannanir sem gerðar
hafa verið á síðustu árum gefa til kynna að
karlar hafi hærri laun en konur fyrir sambæri-
leg störf. Þetta misrétti birtist ekki endilega í
hærra tímakaupi karla, heldur miklu fremur í
því að körlum er umbunað með meiri yfir-
vinnu en konum, auk þess sem stærstur hluti
hlunnindagreiðslna rennur til karla. Þá hefur
það löngum tíðkast að karlar séu fremur vald-
ir til stjórnunarstarfa en konur, þótt menntun
og starfsreynsla sé sambærileg.
Hið opinbera hefur síst veitt gott fordæmi
að þessu leyti. Nefnd, sem Jóhanna Sigurðar-
dóttir félagsmálaráðherra skipaði í desember
sl., komst að þeirri niðurstöðu að launamis-
rétti viðgengist hjá hinu opinbera í ríkum
mæli. Niðurstöður könnunar, sem Jafnréttis-
ráð lét gera nú á dögunum á framkvæmd fyrr-
nefndra laga um jafnan rétt karla og kvenna,
benda í sömu átt: Alger kyrrstaða virðist ríkja
hjá hinu opinbera á þessu sviði og síst þokast
í jafnréttisátt. Tæplega 9 af hverjum 10, sem
skipaðir voru eða kosnir í opinber ráð og
nefndir 1987, eru karlar. Breytingar eru
óverulegar miðað við sams konar könnun árið
1985.
Ljósí er að við eigum þann vafasama heiður
að vera eftirbátar hinna Norðurlandaþjóð-
anna hvað varðar jafnstöðu kynjanna. Það er
því ekki að ófyrirsynju sem félagsmálaráðu-
neytið hefur farið þess á leit við ráðuneyti og
ríkisstofnanir, að gerðar verði jafnréttisáætl-
anir fyrir næstu fjögur árin, þar sem fram komi
annars vegar hvernig þessum málum sé hátt-
að nú í viðkomandi stofnun og hins vegar
hvernig draga megi úr þessu misrétti með
markvissum aðgerðum.
Það er svo sannarlega tímabært að grípa til
raunhæfra aðgerða til að rétta stöðu kvenna á
vinnumarkaði. Konur eiga skilyrðislaust að
hafa sama rétt og sömu stöðu og karlar til að
nýta menntun sína og starfshæfni í þjóðfélag-
inu. Það er undirstaða almennra mannrétt-
inda. Allt tal um annað er tímaskekkja. BB.
Erfiðleikar útgerðarinnar
bitna beint á
þjónustufyrirtækjunum
- Þórður Helgason verslunarstjóri hjá Sandfelli hf. á Akureyri
í viðtali dagsins
Þórður Helgason tók nýlega
við starfi verslunarstjóra hjá
Sandfelli hf. á Akureyri, en
það fyrirtæki hefur verslað
með útgerðarvörur í bænum
undanfarin fimm til sex ár.
Sandfell hf. var stofnað árið
1964 á Isafirði og rekur
umfangsmikla veiðarfæraversl-
un í þremur landshlutum, því
fyrir utan höfuðstöðvarnar á
Isafirði er einnig útibú í Vest-
mannaeyjum.
Þórður Helgason er frá Græna-
vatni í Mývatnssveit. Hann lauk
prófi frá Samvinnuskólanum árið
1979 og fór þegar að námi loknu
til starfa sem útibússtjóri Kaup-
félags Þingeyinga í Mývatnssveit.
í því starfi var hann í þrjú ár en
fór því næst til starfa hjá Kaup-
félagi Eyfirðinga þar sem hann
veitti Hljómdeild KEA forstöðu
ásamt öðrum manni.
- Hvernig vildi það til að þú
hófst störf hjá Sandfelli hf,
Þórður?
„Það má segja að tilviljun hafi
ráðið því. Vorið 1985 svaraði ég
auglýsingu um að maður óskaðist
til ábyrgðarstarfa hjá verslunar-
fyrirtæki úti á landi, án þess að
nánar væri tilgreint hvar það
væri. Ég vissi ekki fyrr en síðar
að ætlunin væri að ég færi til
Vestmannaeyja og setti þar upp
útibú frá grunni."
- Hvernig lagðist í þig að fara
til Vestmannaeyja?
„Það lagðist eiginlega engan
veginn í mig því þegar ég kom
þangað var rok og rigning og ég
sá ekkert fyrir myrkri enda var
komið miðnætti þegar Herjólfur
lagðist að bryggjunni. Ég hafði
aldrei áður til Vestmannaeyja
komið en ég verð að segja að mér
líkaði vel í Eyjum.
Fyrsta verk mitt var að taka
vörur sem höfðu komið á undan
mér. Þá tók við starfið í verslun-
inni sem fólst í því að fá menn til
að líta inn og skoða. Það má
segja að ég hafi þurft að byrja á
að kynna fyrirtækið og sýna
útgerðarmönnum fram á að við
værum ekki neinir vitleysingar og
að hér væri fyrirtæki sem vissi
hvað það var að gera.“
- Var mikil samkeppni við
ykkur í Eyjum?
„Nei, varla getur maður sagt
það, en þó má segja að hún hafi
verið fyrir hendi að vissu leyti.
Við komum með stærri og þyngri
hluti á lager en hafði verið boðið
upp á áður. Hér var aðallega um
að ræða hluti fyrir togaraútgerð
og slíkt sem menn vantaði alltaf
af og til en höfðu aldrei verið til á
lager. Kaupfélagið í Vestmanna-
eyjum hafði verið með smærri
hluti á lager áður en við komum
en þeir hættu fljótlega alveg með
útgerðarvörur eftir að Sandfell
var komið með útibú. Þarna var
líka annar aðili sem hafði verið
að auka við sig í útgerðarvörun-
um á móti okkur.“
- Þú tókst við Akureyrar-
umboðinu í júlí.
„Já, það er rétt. Ég hafði látið
þá ósk uppi að ég vildi gjarnan
taka við versluninni á Akureyri
þegar ljóst varð að fyrrverandi
verslunarstjóri hér hafði tekið til-
boði um að fara í annað starf.
Það er nokkuð mikill munur á
starfinu hérna og í Vestmanna-
eyjum. í Eyjum þekkti maður
alla viðskiptavinina því þeir voru
á minna svæði, eins og gefur að
skilja. Hérna er þjónustan miklu
dreifðari um stórt svæði því við-
skiptavinirnir eru allt frá Sauðár-
króki austur á Vopnafjörð, auk
nokkurra annarra staða vestar og
austar.
Þetta svæði er erfiðara í fleiri
en einum skilningi því auk þess
að vera miklu víðfeðmara en í
Eyjum ganga innheimtustörf
hægar fyrir sig hér. í Vestmanna-
eyjum fiskuðu menn mikið í
gáma og fengu aflann greiddan
svo að segja um leið. Hér er þetta
ekki svona og mér finnst útgerðin
almennt vera illa stödd fjárhags-
lega hér fyrir norðan. í Eyjum
var undantekning ef maður lenti í
vandræðum með að fá reikninga
greidda."
- Er ástandið svona slæmt hjá
útgerðinni?
„Já, því er ekki að neita. Fólk
heyrir um erfiðleika útgerðarinn-
ar í fjölmiðlum og víðar en þessir
erfiðleikar koma beint niður á
okkur hérna. Okkur vantar
hreinlega fé í reksturinn ef
útgerðin borgar ekki. í versta til-
felli getum við þurft að neita
fyrirtækjum um vörur því það
gengur ekki að láta menn fá vör-
ur sem þeir borga ekki, það sjá
allir."
- Hver er markaðsstaða Sand-
fells á Akureyri og hvað verslið
þið með?
„Það má segja að við séum
með allt frá handfærabúnaði, t.d.
sökkum og önglum, upp í flot-
troll fyrir togara. Mikil sala fer
fram í síma þannig að við fáum
pantanir og sendum vörur síðan
áfram. Maður sér suma
viðskiptavinina sjaldan eða
aldrei. Þetta er mikil breyting frá
því sem ég var vanur í Vest-
mannaeyjum.
Hvað varðar samkeppni við
okkur á Akureyri tek ég fram að
ég hef aðeins verið hér stutt. Þó
er það greinilegt að samkeppni
við Sandfell er fyrir hendi hérna
og hún er töluverð. Þar er aðal-
lega um að ræða Eyfjörð en þeir
stækkuðu við sig í fyrra. En ég
segi að samkeppnin er alltaf til
góðs því hún bætir þjónustuna."
- Hvernig kanntu við þig á
Akureyri?
„Mjög vel, ég var auðvitað
búinn að búa áður hér á Akureyri
og ég kann betur við veðurfarið
hérna fyrir norðan en fyrir
sunnan. Ég hafði alltaf gaman af
því að stríða Vestmanneyingum
á snjónum og ég var vanur að
segja við þá í þau fáu skipti sem
snjó festi að það væri nú betra að
hafa snjóinn en bannsetta rigning-
una og rokið. Þeir vilja allt frekar
en snjó, jafnvel rok og rigningu.“
- Sérðu fyrir þér að Sandfell
eigi eftir að stækka enn meira?
„Já, það geri ég, en þá þarf
ýmislegt að koma til varðandi
útgerðina. Velgengni útgerðar og
frystingar er grundvöllur þess að
þjónustufyrirtæki í útgerð eins og
Sandfell gangi. Við finnum strax
fyrir samdrætti í útgerðinni.“
EHB