Þjóðviljinn - 27.01.1955, Blaðsíða 3

Neskaupstaður hlutfallslega einn mesti
útflutningsbær á landinu
Þrír Mýtr hátar í smíðum —
leyff fyrir þrem ÍMÍrimi
Afkoma manna í Neskaupstaö var á s.l. ári jafnari og
betri en nokkurt annaö ár. Norðfirðingar eiga nú 9 báta
og þrjá í smíðum og leyfi fyiir þrem til viðbótar. Nes-
kaupstaður er nú að verða ein mesta útflutningshöfn
landsins — miöaö viö fólksfjölda.
Fréttaritari Þjóöviljans segir hér frá framkvæmdum og
málum manna í Neskaupstað:
Fimmtudagur 27. janúar 1955 — ÞJÓÐVILJINN — (Í5
Ferðaskrifsfofa ríkisins
Neskaupstað, 17. jan.
Frá fréttaritara Þjóðviljans.
Afkoman s. 1. ár
Afkoma bæjarbúa árið sem
leið mun hafa verið ágæt og
t'ekjur manna jafnari og hærri i
en nokkru siimi fyrr. — Tekjur
verkafólks virðast hafa hækkað
talsvert, tekjur fastlaunamanna
eru svipaðar, tekjur bátsjó-
manna munu hafa vaxið talsvert
og umsetning verzlunar- og iðn-
fyrirtækja sömuleiðis.
Vöxtur sparifjárins
Sparifjórsöfnun hefur jafnan
verið talin gefa vísbendingu um
hag og afkomu almennings.
Spariinnlög í Sparisjóð Norð-
fjarðar hækkuðu um 611 þús. kr.
s. 1. ór og um 541 þús. kr. árið
1953. Alls námu sparifjárinn-
stæður í Sparisjóðnum 3.6 millj.
kr. 1. jan. sl. — Auk þess eru
svo talsverðar sparifjárinnstæður
í innlánsdeildum samvinnufélaga.
Utgerð og skipastóll
Norðfirðingar eru sæmilega
settir með skipastól, en flestir
eru nú bátarnir teknir að eldast
og þarfnast flotinn endurnýjun-
ar. — Fjórir bátar voru keyptir
hingað árið sem leið, þar af að-
-eins einn nýr og allir voru þeir
fremur litlir. Burt úr bænum
voru seldir þrír bátar og tveir
þeirra úr hópi stærri bátanna.
Aflabrögð voru hér í sumar
og haust óvenju góð, en róðrar
urðu endasleppir vegna stöðugra
ógæfta í haust. Bátaútvegurinn
hafði mikla þýðingu fyrir at-
vinnulíf bæjarins í sumar og
auka bátastólinn. Vitað er um
einn 15 lesta bát í smíðum fyrir
Norðfirðing á ísafirði og einn
50—60 lesta fyrir félag hér í
bænum í Danmörku. Loks var
í skipasmíðastöðinni hér lagður
í haust kjölur 55 lesta báts, sem
byggður verður fyrir Norðfirð-
inga. — Þá er og þess að geta,
að Norðfirðingar hafa fengið inn-
flutningsleyfi fyrir a. m. k. þrem-
tir bátum.
Niu Norðfjarðarbátar eru
gerðir út í vetur, 2 í Hafnarfirði,
2 í Keflavik, 4 í Sandgerði og
einn verður í útilegu. Allir bát-
arnir, nema einn, eru farnir.
Enginn Norðfjarðarbátur er í
vetur gerður út frá Hornafirði,
en það hefur ekki borið við í
áratugi.
Ekkert hefur verið reynt að
róa héðan að heiman í vetur og
bendir þó hinn ágæti afli á Suð-
urfjörðunum til þess, að það
gæti svarað kostnaði. — En út-
gerðarmenn hafa svo mikla van-
trú á að hér geti fiskazt að
vetrinum, að þeim dettur ekki í
hug að reyna. Mundi þó ólíkt
hagkvæmara að róa héðan að
heiman, ef aflabrögð væru
sæmileg.
Fjöldi manna hefur horfið til
Suðurlands á vertíðinni.
Togaraútgerðinni vegnaði ekki
vel árið sem leið og er það baga-
legt hve sá þýðingarmikli at-
vinnurekstur á erfitt uppdráttar.
Báðir munu togaramír leggja
afla sinn upp hér heima í vetur
og eru báðir .nú á veiiðtmr. Horf-
ur eru á míkilli atvinnu, en þó
nokkur hætta á verkafólksskorti.
Mikill útfíutningur
Útflutningur sjávarafurða var
mjög mikill árið sem leið og
sýnilega miklu meiri en nokkru
sinni áður. — Ekki er hægt að
segja um það að svo stöddu hve
mikið verðmæti útflutningsins
er, en samkv. síðustu verzlunar-
skýrslum Hagstofunnar um árið
1952, var útflutningur héðan
19.8 millj. kr. það ár og er það
hæsti útflutningur, sem nokkurt
lögsagnarumdæmi hafði þá, mið-
að við fólksfjölda. Meira að segja
Vestmannaeyjar, sem annað
slagið eru að minna á að þagr
séu tiltölulega langstærsta út-
flutningshöfnin, eru til muna
lægri en Neskaupstaður. Hér er
þó ekkert talið með af vertiðar-
afla Norðfjarðarbáta eða síldar-
afla. Sá afli er allur talinn með
útflutningi annarra hafna.
F r amkvæmdir
Framkvæmdir einstaklinga
voru með minnsta móti árið
1954 og lítið var unnið að húsa-
byggingum. — Á vegum Hafn-
bæjarsjóðs var sjúkrahússbygg-
ingin helzta viðfangsefnið og
mikið unnið að henni.
Ráðgerðar framkvæmdir bæj-
arins á þessu ári eru einkum:
1. Áframhald sjúkrahússbygg-
ingarinnar og standa nokkrar
vonir til að þetta ár liði ekki svo
að sjúkrahúsið taki ekki til
starfa. Þetta er mikil bygging og
rúm fyrir um 30 sjúklinga og
elliheimili fullnægjandi fyrir
bæinn. Þetta sjúkrahús kemur
til með að bæta úr brýnni þörf,
því Austfirðingar eru mjög illa
settir hvað sjúkrahúsakost
áhrærir.
2. Vatnsveita. Ákveðið er að
gera nýjan vatnsgeymi og leggja
vatnsæð frá honum í vatnsveitu-
kerfið. Lagast þá stórum ástand-
ið í vatnsveitumálunum, sem er
hvergi nærri gott. — Brunabóta-
félag .íslands hefur lánað fé til
þessara framkvæmda.
3. Féiagsheimili. Stofnað hefur
félagsheimilis og er ráðgert að
hefja bygginguna að \*ori. Gert
er ráð fyrir að félagsheimilasjóð-
ur greiði 407o kostnaðar, bæjar-
sjóður 30% og félög þau, er hlut
eiga að máli 30%.
Þá eru og á prjónunum ííafn-
arframkvæmdir, en úndirbúning-
ur er það skammt á veg kom-
inn, að ekki er rétt að skýra frá
þeim ráðagerðum að svo stöddu.
Brunamál
Á síðasta ári gerði bæjarstjóm
samning við Brunabótafélag ís-
lands um brunatryggingar hús-
eigna i kaupstaðnum næstu 5 ár-
in. Lækkuðu brunabótagjöld til
muna við samning þennan og
.verðúr hann að teljast hagstæður
Norðfirðingum eftir atvikum.
Bærinn trýggði sér jafnframt
nokkurt lánsfé' ti'l brunamála,
vatnsveituframkvæmda og hafn-
arframkvæmda.
Að undanförnu hafa bruna-
málin ekki verið í góðu lagi, en
það hefur nú breytzt mjög til
batnaðar. Keypt hafa verið ný
slökkvitæki og slökkvistöðinni
fengið gott húsnæði til afnota.
f vor verður komið fýrir 10
brunahönum og verður þá að
telja að málum þessum sé komið
í viðunanlegt horf.
Bæjarsjóður fær í ágóðahlut
20% af árlegum ágóða Bruna-
bótafélagsins af tryggingunum í
bænum.
Fjárhagsáætlun
bæjarsjóðs
Bæjarstjórn hefur afgreitt til
annarrar umræðu fjárhagsáætl-
un þessa árs. — Útsvörin hækka
nokkuð og eru áætluð 1.9 millj.
kr. — Framlag til Bæjarútgerð-
ar er hækkað úr 150 í 350 þús.
kr., til félagsheimilis á að verja
100 þús. kr. (nýr liður), , til
sjúkrahússbyggingar 150 þús. og
til íþróttavallar 50 þús. kr. —
Aðrir helztu gjaldaliðir eru:
Stjórn kaupstaðarins 145 þús.,
framfærslan 120 þús., vegamál
175 þús., menntamál 250 þús.,
alþýðutryggingar 267 þús., vext-
ir 90 þús. og afborganir lána
198.1 þús.
í framsöguræðu sinni fyrir
fjárhagsáætluninni gat bæjar-
stjóri þess, að margt hefði breytzt
til batnaðar I rekstri bæjarins
s. 1. ár, skuldamálunum hefði að
mestu verið komið í lag, vikú-
legar útborganir launa hefcíú
farið fram nokkum veginn reglu-
Framhald á 11. síðu.
Sandgerðingar
segja upp
samningum
Sandgerði. Frá frétta-
ritara Þjóðviljans.
Verkalýðs- og ajómammfé-
la.gið í Sandgerði saniþykkti ný-
lega að segja upp samningura
og hefur nú tílkynnt atvinnu-
rekendum þá ákvörðun.
Kjarasamningar félagsins við
atvinnurekendur ganga úr gildi
frá og með 1. marz.
Gæftir hafa verið slæmar
Framhald af 12. síðu.
um ferðalöngum gefið tækifæri
til þess að koma fram í útvarpi
þriggja landa, og um þessi
ferðalög íslendinganna, sem
þóttu allmerkileg .birtust grein-
ar í blöðum. Ennfremur var
upplýsingaritum um land og
þjóð dreift þar sem vænlegt
þótti til árangurs.
Ferðimar Iengdar — Fjórum
dögum í Feneyjum bætt rið
í vor er ákveðið að efna til
tveggja ferða um meginland
Evrópu. Tilhögun ferðanna
verður í aðaldráttum hin sama
og lýst hefur verið hér að
framan.
Dagarnir á meginlandinu
verða fleiri en í fyrra, eða 24
í' stað 18; alls tekur hvor
ferð 30 daga. Nú vei-ður því
hægt að fara hægara yfir, og
dveljast lengur á fögrum og
merkum stöðum. Feneyjar
verða teknar með inn í áætlun-
ina, og gefinn kostur á þriggja
daga dvöl í þeirri víðfrægu
borg. Við Adríahafið og Mið-
jarðarhafið verður hægt að
synda og sóla sig í 8-9 daga.
Gerð hefur verið áætlun í
meginatriðum. Verður farið
með Gullfossi héðan til Kaup-
mannahafnar og með íslenzk-
um bíl um Sjáland til Þýzka-
lands, um Sviss, ítalíu og
Frakkland og flogið þaðan
heim. Seinni hópurinn flýgur
til Parísar, tekur bílinn þar og
fer heimleiðis sömu leið — í öf-
ugri röð — og hinn fór að
heiman. Þessar ferðir munu
kosta 7500.00 kr.
Norðurlandaferðir
Þá eru ákveðnar tvær hóp-
ferðir til Norðurlanda, og verð-
ur hin sama tilhögun höfð hér
á og í fyrra. Ferðast verður
með skipi og flugvélum.
Fyrri ferðamannaflokkurinn
fer með flugvél þann 1. júní
til Kaupmannahafnar. Ferðast
verður um Dánmörku, S\Tþjóð
og Noreg. Frá Kristiansand
verður síðan farið heim, um
Færeyjar. Ferðin tekur 22
daga. Seinni ferðamannaflokk-
urinn, til Norðurlanda, fer þ.
11. júní með ms. Heklu til
Bergen, þaðan í járnbraut til
Osló, og eftir að hafa ferðazt
um í Noregi, liggur leiðin um
Svíþjóð og til Danmerkur. Frá
Kaupmannahöfn verður farið
með skipi eða flugvél til ís-
lands. Ferðin tekur alls 21 eða
26 daga, eftir því hvort ferð-
azt verður með flugvél eða
skipi til íslands. ■;
Ferðamannahóparnir mætast
í Osló; seinni hópurinn ferð-
ast með sömu bifreið sem hinn
fyrri kom með til Osló, frá
Noregi, um Sviþjóð og Dan-
mörku. — Norðurlandaferðim-
ar munu kosta 5000,00 kr.
Hópferð til meginlands
Ameriku
Ferðaskrifstofa ríkisins hef-
ur lengi haft hug á að efna til
skipulagðrar ferðar til Islend-
ingabyggða í Ameríku, og
koma á nánari tengslum við
frændur og vini þar. Á sínum
tíma var slík ferð í undirbún-
ingi undir fararstjórn sr. Hall-
dórs Johnsson, en eftir fráfall
hans varð ekki af framkvæmd-
um. í vor hefur verið ákveðið
að stofna til slíkrar ferðar og
bráðabirgðaáætlun verið gerð.
Gert er ráð fyrir að hér vterði
um slciptiferð að ræða, þ.e.a’s
að 45-50 íslendingar fari héð-
an, og á móti komi jafnmarg-
ir Vestur-íslendinga eða aðrir,
sem kunna að hafa áhugá á
ferðinni.
Tilhögun ferðaáætlunarinnar
er í aðalatriðum þessi: Flogið
frá Reykjavík til New York,
en þar yrðu Vestur-íslendingar
fyrir og tækju flugvélina heirn
til íslands.
Gert er ráð fyrir að Vestur-
Islendingar komi til New York
í sérstökum leigubifreiðum, er
Islendingar ferðast með til
Winnipeg, sbr. bráðabirgðaáætl-
un. — Um ferðaáætlun þessa
r er ákveðið að hafa samvinnú
við Manitoba Government Tour-
ist Bureau og The Icel. Canad*
ian Societies.
Fáum \ið senn að sjá
Eskimóamyndir
Með Þorleifi var Vest.ur-ú-
lendingur, Glenn Eyford, sem
hér hefur dvalizt skamman
tíma á vegum National Film
Board of Canada, en Eyford er
vfirmaður Manitoba-deildarinn-
ar. EyTord á ættir sínar að
rekja til Eyjafjarðar. Afi hans
og faðir Ingólfs Davíðssonar
grasafræðings voru bræður. Ey-
ford talar þó ekki íslenzku. —•
Fyrmefnd kanadiska ríkisstofn-
unin framleiðir stuttar fræðsla-
og landkynningarmyndir um
Kanada og samdist svo um við
fræðslumálastjóra að hingað
yrðu sendar nokkrar fræðslu-
myndir, m.a. er von til þess að
við fáum að sjá Eskimóamynd-
ir.
Markaður fyrir ullarvörur
og leirmuni
Eyford lét í ljós þá skoðua
að markaður myndi vera í
Kanada fyrir íslenzkar ullar-
vörur og leirmuni. Hingað kem-
ur Eyford frá Norðurlöndum
og kvað hann íslenzku ullar-
vörumar betri en í Svíþjóð og
Noregi.
I sambandi við starf sitt var
hann spurður hvað Kánada-
stjórn léti kvikmyndafyrirtæk-
inu í té og kvað hann það vera
3 millj. dollara á ári. — Manni
verður á að spyrja hvenar
Ferðaskrifstofa ríkisins, er lá
ið hefur gera nokkrar laná-
kynningarmyndir, fær meira ea
3 til 30 þús. kr. árlega til þess
starfs.
Samninqavið-
rœður í gcer
Samningaviðræður milli fuli-
trúa Sambands matreiðslu- og
framreiðslumanna og fulltrúa
útgerðarmanna hófust kl. 5 síð-
degis í gær.
Eftir matarhlé í gærkvöid
hófust samningaviðræður aftur
kl. 9 og stóðu enn yfir þegar
blaðið fór í pressu.
Tregur afli
á Akranesi
Akranesi. Frá frétta-
ritara Þjóðviljans.
Flestir bátanna hér af Akra*
nesi voru á sjó í fyrradag eia
afli þeirra var mjög tregur. !
gær réru allir bátarnir og var
talið að afli þeirra yrði heki'uí
betri en í fyrradag.
verið til samtaka um byggingu undanfarið og afli tregur.
mikill hugur er í mönnum að arslóðs var gerð allmikil uppfyll-
ing við höfnina og á vegum