Þjóðviljinn - 06.05.1960, Blaðsíða 6

6-)
ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 6. mai 1960
i«r«f
tnttmmturnats

JOÐVILJINN
Útgefandi: Samelningarflokkur alþýðu - Sósialistaflokkurinn. —
RitstJórar: Magnús Kjartansson (áb.l, Maenús Torfi ólafsson, Sig-
urður Guðmundsson. - Préttaritstiórar: ívar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. -Auglýsingastjóri: Guðgeir Magnússon. - Rltstjórn,
afgreiðsla, auglýsingar, prentsmlðja: Skólavörðustíg 19. - eimi
17-500 (5 linur). - Ásltriftarverð kr. 45 á mán. - Lausasöluv. kr. 3.00.
Prentsmiðja Þjóðviljans.
Útkoman núll
Oíkisstjórnin gumar mjög af því, að hið nýja
'kerfi hennar sé miklu einfaldara og óbrotn-
ara og hagkvæmara en hið fyrra; nú hafi þjóð-
in losnað við þá skriffinnsku sem fylgdi uppbóta-
kerfinu, skýrslugjafir og útreikninga. Nú má að
vísu segja að það sé mjög einfalt kerfi að gei’a
allt launafólk til muna fátækara en áður var
og hafa svo skortinn sem hæstráðanda í efna-
hagslífinu, en framkvæmd stjórnarinnar á þessu
óbrotna fátæktarkerfi hefur haft í för með sér
magnaðra og flóknara skriffinnskumyrkviði en
nokkru sinni fyrr, og sumir þættir kerfisins eru
svo fáránlegir að margir hálærðir hagfræðingar
hljóta að hafa iagt saman alla speki sína til
þess að finna þá upp.
F’inn þátturinn í störfum þeirrar ríkisstjórnar
*-Jsem ætlaði að afnema uppbótakerfið er að
auka um allan helming niðurgreiðslur á vöru-
verði. Samkvæmt skýrslu sem Gylfi Þ. Gíslason
gaf á þingi í fyrradag eiga niðurgreiðslurnar á
þessu ári að nema 287,4 milljónum króna og ná
til milli 20 og 30 mismunandi liða. Þar á meðal
hefur verið tekið upp það algera nýmæli að
greiða einnig niður verð á innfluttum varningi;
ríkistjórnin ætlar að greiða 6,4 milljónir króna
með kaffinu sem við drekkum. Er þvílíkt hátt-
erni eflaust einsdæmi í veröldinni, en tilgang-
urinn með því er auðvitað sá að reyna að dylja
fyrir almenningi hin fullu áhrif gengislækkun-
arinnar.

mt
ua
Pn hvernig er fjárins aflað til að standa straum
aí þessum niðurgreiðslum, hvar eru þessar
287 milljónir króna teknar? Því er fljótsvarað.
Jafnhliða gengislækkuninni lagði ríkisstjórnin á
nýjan söluskatt sem talinn er munu færa á þessu
ári 280 milljónir króna. Hinn nýi söluskattur
ríkisstjórnarinnar nemur þannig sömu upphæð
og niðurgreiðslurnar; ríkisstjórnin tekur skatt af
öllum vörum til þess að hægt sé að borga sumar
þeirra niður! Fjölmargar vörur eru í senn skatt-
lagðar og greiddar niður úr ríkissjóði; þegar hús-
móðir kaupjr kaffi eða kjöt eða soðningu, fela
þau viðskipti í sér ákaflega nákvæma og flókna
útreikninga, annarsvegar er varan hæljkuð með
söluskatti, hinsvegar lækkuð með niðurgreiðslu.
Flið raunverulega verð þel^kir enginn nema ef
til vill einhverjir hagfræðingar sem atvinnu hafa
við keríið. Og hér er ekki um neinar smávægis
tilfærslur að ræða- Hver einasta fimm manna
fjölskylda í landinu er rænd rúmum 8.000 kr.
að jafnaði í söluskatti, og hún fær tii balka rúm-
ar 8.000 kr. að jafnaði í niðurgreiðslum!
im
i

fvannig birtist í verki hið einfalda, óbrotna og
® hagkvæma kerfi. Tugir og hundruð manna,
embættismenn og verzlunarmenn, hamast við
það allan ársins hring að reikna og fylla út
skýrslur, pappírsmoksturinn nemur tonnum á
ári, það skarkar og dynur í reiknivélunum, menn
sitja álútir og rauðeygir yfir endalausum talna-
röðum. Og i árslok kemur vonandi allt heim:
280 milljónir teknar í söluskatti, 280 milljónir
borgaðar í niðurgreiðslur. Útkoman núll. — m.

Nýjasta plágan
Fyrir nokkrum árum, sat
íhaldið þogult og hnípið, ár-
legur ránsfengur þess fór
stöðugt minnkandi. Það sá
þræla þjóðfélagsins gangg um
í heilum flíkum og búa í hús-
um, þar sem hvorki fennti inn
á þá né r'gndi, og það sem
verra var, þeir átu sig sadda
öðru hvoru.
Allt var þetta að kenna
öldu sem skolað hafði hér á
land hugsjón jafnaðarstefn-
unnar, hverja nokkrir einstak-
lingar hirtu af rekanum og
hófu að útbreiða og báru fram
til sigurs. En nú voru hinir
upprunalegu merkisberar
falinir í valinn og aðrir
komnir í þeirr*. stað.
Hvernig átti nú veslings
íhaldið að stöðva þessa þróun?
Öðru hvoru rak það upp gól
langt og ámátlegt. Það sá ör-
lög sín fyrir ef ekki tækist
að stöðva þessa þróun,
Opinberun
Þá var það eitt sinn að
íhaldið var statt i kirkju, í von
um æðri vísbendingu, hvað þá
skeði er þeir heyrðu prestinn
segja: ,,Og þá leiddi djöfull-
inn hann upp á ofurhátt fjall
og sýndi honum öll ríki ver-
aldarinnar og þeirra dýrð“.
Og liann sagði: „Sjá allt þetta
mun ég gefa þér ef þú fellur
fram og tilbiður mig.“
I fyrsta skipti 'í nokkur ár
brosti íhaldið. Þarna var
lausnin. íhaldið hélt heim
þakklátt yfir hinni miklu
blessun, sem því hafði hlotn-
azt. íhaldið tók kratana við
hönd sér og leiddi þá upp á
fjall gróðahyggjunnar og
Gerðardómur
Framhald af 1. síðu
einmitt verið sérstök ástæða
til að láta málið fá venjulega
meðferð, þegar sami maðurinn
yar aðili báðum megin.
Gerðardómurinn opinbeiaði
niðurstöður sínar s.l. mánudag
og fyrirskipaði Ingólfi Jóns-
syni ráðherra að greiða Ing-
ólfi Jónssyni kaupfélægsstjóra
750.000 kr. í skaðabætur. Er
þar með gefið hið athyglisverð-
asta fonlæmi, sem virðist fe!a
það í sér að ekki sé unnt að
gera neinar breytingar á vega-
og brúarkerfi því sem nú er
í landinu án þess að eiga á
hættu að verða að gre;ða
stórfelldar skaðabætur. Hver
borgari sem telur breytingar
óhagkvæmar sér hlýtur að eiga
sama skaðabótarét.t og Ingólf-
ur Jcnsson kaupfélagsstjóri.
í gerðardómnum áttu sæti
þeir virðulegu hæstaréttardóm-
arar Gizur Bergsteinsson,
Þórður Eyjólfsson og Jónatan
Hallvarðsson. Það var mikið
happ fyrir þá að þurfa ekki
að fjal'a um málið í venjuleg-
um vinnutíma sínum, eins og
orðið hefði, ef það hefði verið
sent venjulega boðleið. Fyrir
störf sín í gerðardómnum
fengu þeir semsé í þóknun kr.
19.000 hver, eða samta’s kr.
57.000. Ingólfur Jónsson kaup-
félagsstjóri sér auðvitað ekki
eftir þeirri fúlgu, þótt Ingólfi
Jónssyni ráðherra beri að
harma missu ríkissjóðs.
sýndi þeim auðæfi, sem safn-
azt höfðu meðal hinna snauðu.
Það var ekki mikið í hverjum
stað, en þegar allt var kom-
ið í eitt, var það mikill auður.
Og fhaldið mælti við þá: „Sjá
allt þetta vil ég gefa ykkur,
ef þið fallið fram og tilbiðjið
mig.“
Og kratarnir féllu fram og
t'lbáðu íhaldið og þeir hróp-
uðu: „Ski'iaðu herra, þjónar
þínir eru þegar reiðubúnir."
Ekkert dugði
Og þar með hófst annar
þáttur þrælastríðsins á ís-
landi. Kjörin tóku að versna
hjá hinum vinnandi lýð, en
íhaldið græddi meir én nokkru
sinni áður. En svo stóð á, er
þetta gerðist, að nokkrir
menn sátu og gættu hugsjóna
sinna, svo þær eigi glötuðust
eða spilltust. Nú hrukku þeir
upp við gleð'læti thalds og
krata, og þeir skildu strax,
hvað hafði gerzt.
Þeir hófu þá upp raust
sína og hrópuðu svikin yfir
landsbyggðina og þeir hófu
liið fallna merki á ný. Barátt-
an varð löng og hörð, því nú
voru óvinirnir tveir, en sókn
var hafin og hún bar árangur.
Auðurinn gekk fljótt af
krötunum, og þar kom að þeir
áttu ekki annað eftir en eina
ltvígu gelda. Hún var níi án
árangurs leidd á milli allra
þarfanauta thaldsins og að
lyktum fór svo að kratágreyin
dóu úr hor.
Tilberarnir
Enn á ný var íhaWð i hættii
stat*1. En þá rifiaðist uþo fyr-
ir því, að fyrr á öldum'kuniiu
menn að búa til nokkuð: «em
tilberj var kallað og efnivið-
inn, hann áttu þeir þar sem~
kratahræin voru. Og meira að
seg.ia áttu þeir efni í marga.
En það var aáttúra tilberans
að sjúga nytina úr gripum
manna og æla henni aftur í
trog húsbænda sinna Hófust
þeir nú handa og framleiddu
til'bei a í stórum stíl, en’ þeir
tóku strax til starfa og 'nú
flóir yfir barma á rjóma.t.rog-
um Ihaldsms. en tilúerarnir
sendast út um alla, latids-
bvggðina, siúgandi hvern
dropa, sem beir geta í náð. Og
nú stynur þjóðin þungan und-
an þessari nýju plágu, því til-
berarnir eru aðgangsharðir og
húsbóndahollir. En sourningin
er: Hve lengi mun þióðin þola
'þessa nýju plágu, áður en hún
snýst til varnar ? Því mun
tíminn svara.
G. Sig.
iiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiu
Kirkjusmiðurinn é Reyn
Kemur upp kirkju að sperru
kunnáttumaður á Reyn,
vinnur af snilli og snerru,
snilldar er vinnan ósein.
í berginu bíð ég ein
og brátt kemur hann Finnur með svein.
Bóndi sér kerru eftir kerru
keyra heim með stein
og rafta. En heima á Reyn
raðast upp grjótið og viður.
Eg vildi fá veglegt hýsi
er verndi guðs trú af mætti \
en því aðeins þetta vísi
þarf illum að játast vœtti.
Og senn kemur hann faðir þinn frá Reyn.
Hvað viltu Vegglágur smiður?
Barn þitt með björtum kolli.
JJm Leiksvein, baxn þitt, hann biðúr.
Og senn kemur hann Finnur., faðir þinn frá Reyn
með þinn litla leiksvein.
Hann reisti kirkju af kunnáttu og snerru
sá kœni smiður.
Og þá húsið var komið hátt undir sperru
hrundi það niður.
Og í Reyni
ríkir nú friður.
Það ijiá heyra kveðið úr steini
kv.eðið nálœgt Reyni:
„Seint skilar Uann Finnur þínum leiksveini.“
D. V.
iiiiiiiiiiiiiiliiiiiiimiiimiiiiiiiimiiiimi