Þjóðviljinn - 29.10.1965, Blaðsíða 6

6 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Föstudagur 29. október 1965.
íl
Við getum unnið kirkjugarð
##
— segir leikritaskáldið Arthur Miller
um stíð Pandaríkjamanna í Vietnam
í bandarískum áróðri er
jafnan reynt að láta svo líta
út sem einhuga þjóá standi
bak við Johnson forseta í
striði hans í Vietnam. Þvi fer
þó fjarri, að þetta sé rétt. Eins
og alkunna er af fréttum gæt-
ir sívaxandi andstöðu í Banda-
ríkjunum gegn þessu ,,skítuga
stríði“. Þessi andstaða hefur
verið hvað mest með háskóla-
mönnum.
Þannig hefur verið komið
á fót klukkustunda löngum
svonefndum teach-in umræð-
um um Vietnam við allmarga
háskóla, og tugþúsundir stúd-
enta hafa sameinazt í andstöð-
unni gegn stríðsstefnu stjórn-
arinnar. Aðrir menntamenn
hafa einnig tekið þátt í þess-
um aðgerðum og nýlega tók
hinn þekkti leikritahöfundur
Arthur Miller þátt í ráðstefnu
um þessi mál við Michigan-
háskólann. í ræðu sinni við
það tækifæri sagði MiUer
meðal annars:
Óréttlátt stríð
Ég held að við heyjum órétt-
látt stríð. Þetta held ég af því,
að ég hef hlustað á mína póli-
tísku leiðtoga, og það kemur
einfaldlega ekkj heim og sam-
an sem þeir segja. Ég held að
forsetinn vilji semja. Andstæð-
ingurinn hefur nefnt fjögur at-
riði, sem þeir telja að orðið
geti samningsgrundvöllur.
Ég veit ekki hve margir ó-
breyttir borgarar hafa látið líf-
ið fyrir bandarískum sprengj-
um eða hafa brunnið til bana
í napalmeldi. Ef við eigum að
trúa því, sem flugherinn seg-
ir, þá eru þeir margir. Hvert
er svo svar okkar við þessum
semja um. Þvj verðum við að
krefjast þess nú þegar að
sprengjukastið takj enda, svo
að fyrirætlanir forsetans um
samningaviðræður geti komið
í staðinn.
Kirkjugarður
Það er yfirleitt haft fyrir
satt, að Bandaríkin séu daemd
til þess að tapa þessu stríði.
Sagan um skæruhernað ætti
að hafa kennt okkur það, að
til þess að vinna sigur á
skæruliðum eins og þeim í
Suður-Vietnam verðum við að
beita meira liði ®n Banda-
ríkin hafa þar nú, og meira
en við getum sent, og þar með
væri ósigur Bandarikjanna ó-
hj ókvæmilegur.
Það sem ég er hraeddur um,
er að við vinnum og að við
vinnum kirkjugarð. Ef við
heyjum stríð, sem við að sög;
Mansfields hershöfðingja er-
um reiðubúnij- að heyja fjöl-
mörg ár fram í tímann, þá er
slíkt ekki framkvæmanlegt
nema gjörbreyting verði á
Bandaríkjunum eins og við
þekkjum þau í dag. Fleíri mál-
efni og vandamál verða að
bannorði í stjórnmálaumræð-
um en þau, sem þegar eru orð- ?>
in það og eitt af þessum bann- |
orðum verður Vietnam. Þið !
munuð ekkí geta setið á sama
hátt og hér í kvöld ekki jafn
öruggir.
Nýtt Rómaveldi
MacCarthy-tímabilið verður!
svipað og aðalæfing á því, sem :
verður, ef þessu stríði heldur
áfram í tvö. þrjú, íjögur, fimm
eða tíu ár. Grafið verður und-
Arthur Miller með konu sinni
fjórum atriðum. sem andstæð-
ingurinn telur samningsgrund-
völl? Ég hef ekki heyrt neitt
svar. Það sem ég sé er hins-
vegar aðgerðir, sem aðeins
færa út stríðið.
Sprengjukast
Ef við nú köstum sprengjum
á þetta land dag og nótt, og
tölum samt um samninga, þá
er mér lífsins ómögulegt að
trúa neinu á slíkum grundvelli
af þeirri einföldu ástæðu að
sérhver stjóm og sérhver aðili,
sem gengur að samningaborði
undir slíkum kringumstæðum,
hefur viðurkennt ósigur sinn.
Að biðja um samninga við
slíkar aðstæður, er að koma
sigraður að samningaborði og
þá er ' ekki lengur neitt að
an andlegu frelsi og það bann-
að af einni saman ættjarðar-
ást. Nú þegar er Fulbright öld-
ungadeildarþingmaður ákærð-
ur1 fyrir það af starfsfélögum
sínum að vanmeta kommún-
istahættuna, þegar hann bend-
ir á þá augljósu staðreynd, að
við gerðum skyssu þegar við
réðumst inn í Dómíníska lýð-
veldið. En hugsið ykkur hvað
muni ske, ef maður lætur í
ljós siðferðilegar efasemdir.
þegar um er að ræða langt og
blóðugt stríð. Maður lítur líka
með áhyggjum á þá tilhneig-
ingu, sem nú tekur að gora
vart við sig, að Bandaríkin
vaxi eins og hvert annað nýtt
Rómarveldi. Við byrjuðum
með Bandaríkin, jukum þau
með Formósu og Okinawa og
Framhald á 9. síðu.
Bandaríska nefndin „The Vietnam Day Comniitee" hvatti til þess, að dagamir 15. og 16. okt væm
um heim allan helgaðir mótmælum gegn stríftj B andarikjanna í Vietnam. — (Bidstrap teiknafti fyr-
• ir ,,Land og Folk“)
ísöld getur skollið á
eftir svo sem 50.000 ár
Hvenær sem er úr þessu — kannski eftir svo sem
50.000 ár — getur íshjúpurinn á Suðurskautslandinu tek-
ið upp á því að flæða út yfir Kyrrahafið og Atlanzhafið.
Sjór mun þá rísa meir en 100 ft. og flæða yfir ýmsar helztu
borgir heims. Þessi framsókn íssins mun einnig hafa það
í för með sér, að miklu meira sólarljós endurkastast út
í geiminn aftur og yfirborð jarðar snöggkólnar. Ný ísöld
er skollin á.
Þessar ömurlegu framtíðar-
horfur má lesa úr nýrri kenn-
ingu um ísaldir, sem nýlega
var rædd í enska vísindatíma-
ritinu „Nature". Sá heitir A.
T. Wilson. háskólakennari í
Wellington á Nýja Sjálandi
sem fyrstur sett; kenninguna
fram. Hann stingur upp á því,
að þegar nægur ís hafi safn-
azt á Suðurheimskautinu, munj
ísinn taka að bráðna við und-
irstöðu sína, en isinn er nú
eitthvað um 12.000 feta þykk-
ur við skaut. Þetta gæti aftur
ýtt af stað gifurlegu ísflóði út
í hafið. og ísbreiðan gæti
jafnvel náð allt norður á 50.
gráðu suðurbreiddar.
„Jökulhlaup“
Árið 1953 tók Kutiah-jökull-
inn í Norður-Indlandi að
hreyfast og fór 12 fet á
klukkustund, og frásagnir hafa
borizt af því, að aðrir jöklar
hafi hreyfzt hraðar en fólk
gat flúið. Tilsvarandi hreyf-
ing Suðurheimskautsíssins gæti
á fáum áratugum hækkað yfir-
borð sjávar um 60 fet eða
meira. Hraðara ísflóð gæti or-
sakað flóðbylgju um allan
heim.
Ekki nýtt
Dr. John Hollin við Prince-
ton-háskóla hefur undanfarið
leitað að jarðfræðilegum vitn-
isburði þess. að eitthvað slíkt
og hér hefur verið lýst hafi
átt sér stað áður — og heldur
sig hafa fundið þann vitnis-
burð.
í Austur-Englandi er t.d.
merki að finna um það, að
sjór hafi skyndilega gengið á
land fyrir eitthvað um 150.000
árum. Þetta varð rétt áður
en snöggkólnaði loftslag —
sem aftur var undanfari íssins.
Víða í Norður-Evrópu er að
finna merki um slíkar breyt-
ingar á hinu svonefnda
„Ipswichian-tímabili" — fyrir
um það bil 100.000 árum.
Vitödýrín gangu
iaus í Leningrad
Lögreglan í Leningrad var
nýlega kvödd til Furmanova-
götu þar í borg vegna þess, að
vegfarendur kvörtuðu yfir því,
að bjöm léki þar lausum hala.
Það kom í ljós að fjölleika-
hús eitt var þama á ferðinni
-<S>
Því miður, ástin brakift sem vift heyrðum var ekki vegna
, þess að við hefðum ekift í gegnum hljóðmúrinn.
og hafði látið bjöminn gista í
flutningavagni yfir nóttina.
Bersi hafði svo slegið út rúðu
og skriðið út til þess að rétta
úr limunum. Með mikilli fyrir-
höfn var bersi handsamaður.
En svo kom önnur tilkynning!
Frá einum af skemmtigörðum
borgarinnar bárust þær fréttir,
að þar væri fíll í óskilum! Nú
voru það gæzlumenn í dýra-
garðinum sem báru ábyrgðina
ásamt nokkrum kvikmynda-
tökumönnum. Fíllinn hafði
verið færður í garðinn tilli þess
að leika þar lítið hlutverk í
kvikmynd og hafði fengið járn-
kedju um fætur sér, meðan
hann beið eftir því að röðin
kæmi að honum. Auðvitað sleit
svo fíllinn keðjuna og rölti af
stað út í iífið. örmagna kom-
ust svo lögregluþjónarnir loks
heim eftir erfiðar villidýra-
veiðar á götum Leningrad.
Hátt í heila öld hefur
Nóra verið táknið on frels-
nn konunnar. Kvenréttinda-
hreyfingin hefur gert hana
að fyrirmynd.
Hvað gerði svo Nóra?
Hún var manni gift,
sem unni henni hugástum,
átti öruggt heimili og börn,
e« eigi að síður yfirgaf
hún allt þetta, vegna þess
að fyrir henni var hjóna-
bandið orðið fangelsi, sem
hindraði hana í því að
þroská það verðmætastá
með ser sjálfri.
Nú skulum við snúa
dæminu við: Ef Nóra hefði
verið karlmaður og yfir-
gefið konu og bam af
sömu ástæðum — hvað
þá? Ég held, að mestur
hlutinn af kvenréttindakon-
unnm myndi hafa kallað
slíkan mann ábyrgðarlaus-
an eigingirnispúka.
Fyrr en við heimilum
Helmer sama rétt og Nóru,
fáum við aldrei það. sem
var raunverulegt takmark
Ibsens: Að v kvenréttindi
ver& mannréttindi.
’(■— Grete Haldorsen
í grein í „Dagbladet“
í Osló).
Langt mifli
viðtœksanna
Samkvæmt skýrslu frá UN
ESCO eru nú eitthvað um 400
miljónir útvarpstækja j notk-
un í heiminum. Enn eru ekki
nema eitt útvarpstæki á sjötta
hvert þorp í Indlandi, að því
er P. C. Sen, forsætisráðherra
í Benegal segir. Þúsundir
manns hafa oft ekkj aðgang
að útvarpstæki þegar kerhur
út á indversku landsbyggðina
og oft eru mörg þúsund km
milli hvers tækis. Það er til
marks um það, hve langt Ind-
land er á eftir að þessu leyt-
inu, að takmarkið sem ind-
verska stjómin setur sér i
fyrstu lotu er ekki meira en
það að koma einu útvarpstæki
í hvert þorp að minnsta kosti,
og koma þannig útvarpslaus-
um þorpum í lágmarkssam-
band við umheiminn,
— Það eru ekki til gallalaus-
ir eiginmenn. Og þá vaknar
spurningin: Hvað verður eig-
inlega af öllum þessum galla-
lausu sonum, sem mæfturnar
tala um sýknt og heilagt?
— Erfðaeiginleikar er nokk-
uð sem maður fcr að trúa á
sjálfur þegar maður eignast
grcind börn.
(— Pablo Picasso).
*