Þjóðviljinn - 09.09.1970, Blaðsíða 2

2 SlÐA — ÞJÖÐVTLJINN — MiðviikiuidiaiSur 9. sepfcemtoer 1970.
Hjálp frá Norðurlöndunum
vegnu Mekong-verkefnisins
Hornsteinninn lagður.
Við þverána Nam Ngum, um
70 kílómetra fyrir norðan Víen-
tíane, hefur vatnið verið leitt úr
eðlilegum farvegi sínum til að
veita aðstöðu til uppgraftar og
byggingar stíflu. Homsteinn stífl-
unnar var lagður 23. febrúar af
konunginum í Laos.
Við afchöfnina lýsti U Nyun
frá Efnahagsnefnd Sameinuðu
þjóðanna fyrir Asíu því- yfir, að
lagning homsteinsins. væri til
marks um einbeittan vilja
stjórnarinnar og fólksins í Laos
að hrinda þessu mikla þjóð-
þrifamáli í framkvæmd án taf-
ar. Hann lét í Ijós von um. að
fyrirtækið mundi bæta lífskjör
og horfur á réttlátum og al-
mennum friði allra landa og
þjóða við neðanvert Mekong-
fljótið án tillits til kynþátta,
stétta eða trúarsannfæringa,
Nam Ngum-stíflan á að gegna
sama hlutverki og stíflan við
Prek Thnot, sem sé að tryggja
rafmagn og vatnsmagn til á-
veitu. Reist verður ra<'''”'”'v-r
sem framleiðir 30.000 kílóvött í
byrjun, en síðar verður orku-
framleiðslan aukin í 135.000 kíló-
vött. Samningur milli Laos og
Thaílands um skiptingu raifork-
unnar, þegar orkuverið er komið
í full afköst, hafa þegar verið
gerðir.
1 mil.iarður dollara.
Ýmis önnur verkefni Mekong-
áætlunarinnar eru misjafnlega
langt á veg komin, og verið er
að leggja drög að nýjum verk-
efnum.
Undirstöðurannsóknir hafa
nýlega verið gerðar fyrir tvö
verkefni við sjálft Mekong-
fljótið: Pa Mong milli Laos og
Thaílands, og Sambor í Karhbó-
díu
Pa Mong-rarinsóKnlrf, sem
gerð var af Bandiaríkjunum a'ð
tilhlufcan Mekong-nefndarinnair,
leiddi til þess, að gerð var til-
laga um stíflu og orkuver ásamt
áveitumannvirkjum sem saman-
lagt munu kosfca rúmlega einn
miljarð dollara. Rannsóknin á
Sambor-verkefninu, sem var
gerð af Japan, leiddi til þess,
að gerð var tillaga um áþefck
mannvirki, sem áætfcað er að
muni kosta um 400 miljóniir
dollara. — (Frá S.Þ.)
O 1 Prek Thnot-dainum fyrir
vcstan Phnom Penh í Kambódíu,
þar sem landbúnaður liggur
niðri mánuðum saman vegna
vatnsskorts, er nú unnið af kappi
með tækjum og búnaði hvaðan-
æva úr heiminum að verkefni,
sem gera mun ibúunum kleift
að rækta jörðina allt árið.
O Mörg hundruð kílómetrum
fyrir norðvestan þetta svæði, við
Nam Ngumfljótið í Laos, eru
aðrir vinnuflokkar önnum kafn-
ir við að breyta dal í námunda
við Víentíane með það fyrir
augum að koma þar upp raforku-
veri og binda þannig endi á
stöðug flóð og þurrka, sem hrjáð
hafa svæðið öldum saman.
Bæði þessi verfcefni eru ofar-
Svíi forstjóri
skrifstofu SÞ
í Belgrad
Svíinn Birger Halldén. sem
starfaði á upplýsingaskrifstofu
Sameinuðu þjóðanna í Kaup-
mannahöfn á árunum 1962 - 65
og á upplýsingasikrifstofunni í
Lagos í Nígeríu síðan 1968, hef-
ur verið skipaður forstjóri upp-
lýsingaskrifstof J Sameinuðu
þjóðanna í Belgrad frá 15. sept-
embar n.k. Halldén var áður
bla'ðamaður, bfcaðafuiltr. sænskia
UNESCO-ráðsins og formaður
Félags Sameinuðu þjóðanna i
Svíþjóð 1956-1962. Hann er 46
ára að aldri. — (Frá S.Þ.).
lega á skrá Þróunaráætlunarinn-
ar fyrir Mekong-fljótið. Fram-
kvæmd þeirrar áætlunar er
stjómað af samstarfsnefnd frá
Kambódíu, Laos, Suður-Víetnam
og Thaílandi undir handarjaðri
Efnahagsnefndar Sameinuðu þjóð-
anna fyrir Asiu og Þróunar-
áætlunar Sameinuðu þjóðanna
(UNDP). Melcong-áætlunin nýtur
virks stuðnings frá 26 löndum,
þ.á.m. Danmörku, Noregi og
Svíþjóð. Finnland leggúr einnig
fram fé til hennar.
Kambódía bindur miklar von-
ir við þessa áætfcun, sem mun
gerbreyta lífskjörum fólksins á
svæðinu. Einn þáttur hennar er
að gera meginstíflu og raforku-
ver, sem framleiöi 18.000 kílóvött,
og síðan aukastíflu til notkunar
við áveitur. Gert er ráð fyrir
að verkinu verði lokið árið 1972
og að það muni kosta samtals
27 miljónir dollara.
1 fyrstunni er ætlunin að
veita vatni yfir um það bil 5000
hefctara lands, en smám saman
verður áveitusvæðið stækkað
upp í 70.000 hektara
Meðal verkfæra, sem notuð
eru, má nefna valtara frá
Ástralíu, sem Hollendingar greiða,
mulningsvélar frá Danmörku og
krana og hreifla frá Japan.
Verkið er unnið af kambódísku
og japönsku fyrirtæki, hópi
ástralskra verfcfræðinga og fram-
kvæmdastjóra frá Sameinuðu
þjóðunum. Kambódía leggur
fram um þriðjung fjármagnsins,
þ. á. m. allt fjármagn til að greiða
innlend útgjöld.
Lýðræði
eða valdboð
Morgunblaðið hefur um all-
langt skeið ástundað áróður
þess efnis að breyfca verði
vinniulöggjöfinni í þá átt að
skerða xéttindi varklýðssam-
takanna tdl frjálsra samn-
inga. Enn í gær bdrtir blaðið
forustugrein um þetta efni og
meðai röksemdanna er sú a’ð
endursfcoða verði sjáfcft fyr-
irfcomulag viðræðnanna: „f
síðustu kjarasiamningum
lögðu flest verkiaiýðsfélöig á-
herzlu á að hafa fjölmennar
samninganefndir tii staðair,
væntanlega til þess að þjálfa
fleiri menn í samningsigerð,
gefa þeim kost á að kynnast
gangi mála og jafnframt að
fleiri en forystamennimir
væru öRum hnútum bunnug-
ir og gæfcu skýrt samningana
fyrir hin/um almenmu félags-
mönnum. Andstæðingar þess-
ana fjölmennu samninga-
nefnda hafa haldið þvi fram,
að þetta væri býsna kostnað-
arsöm aðferð til þess að
þjálfa nýja menn“.
Sú tilhögun sem Mor.gun-
blaðið lýsir af vanþóknun
nefnist lýðræði. í vor höfðu
verklýðsfélögin mörg þann
háfct á að hafa mjög náið
samband við félagsmenn
bæði um hröfuigerðina og
sjálfa samningana. Vissufcega
tefcur slíkt fyrirkomulag
lángan tíroa, en með kjara-
samningum eins og þedm sem
gerðir voru ; júni er verið að
ákveða kjöx og réttindd þús-
unda manna, og slíkir samn-
ingar standast ekki í raun
nema þeir séu gerðir af
verkafólki sjálfu. Raunar er
fleira tímafi'ekt en lýðrae’ði.
í viðræðunum í vor tók einn-
rekenda Hins vegar kom í
Ijós að þátttaika þeiirra flesfcria
var aðeins formsatriði; þeir
höfðu ekk; heimild til að
semja um eitt né neitt.
Stjóm Vmnuveitendasiam-
bands íslands bafði tekið all-
an samningsréttinn í sínar
hendur og treysti aðeins ein-
um eða tveimu.r mönnum til
þess að halda á viðræ’ðunum.
Þeir komust hins vegar ekki
yfir nema eifct afcrdði í senn,
firekar en aðrir dauðlegir
menn. og mörg verfclýðsfé-
lög urðu að bíða efcki aðeins
dögum heldux vikum sam-
an eftir því að röðin kæmi
að þeim. Ef þessi félög hefðu
fengið að semja við atvinnu-
rekendur sína á eðlilegan
hátt, hefði niðurstaða náðst
mun fy.rr. Þannig getur ein-
ræði verið ekki síðux tíma-
frekt en lýðræði.
Draiumsýn Morguniblaðsins
virðist vera sú að verfclýðs-
félögin taki upp sam® hátt
og félög atvinnurekenda og
feli einhverjum stjómar-
mönnum í Alþý'ðúsambiandi
fsLands fullan samningsrétt.
Vera má að slík tilhögun
mundi greiða fyrir svokölluð-
um árangri. a.m.k; á meðan
æðstu leiðtogar Alþýðusam-
bandsins eru kjömix fyrir
tilstilli stjómarfloktoanna, En
samningar af þeirri gerð
mundu aldrei standast í raun.
Þá mundum vlð fá áð kynn-
ast vandamálum sem við
þekkjum fyrst og flremsfc af
afspum, „ólöglegum“ verk-
föllum á vinnustöðum, skæru-
hemaði á vinnustöðum. Lýð-
ræði er sjálfur kjaminn í
atairfgemi verklýðsféliaiganna,
og sé reynt að kæfa það með
valdboðj að ofian, brýfcur það
sér aðeins nýjar leiðir. —
— Og hvernig vill frúin hafa fiskinn í dag
olíu? — (Moming Star, London).
með taugagasi, geislavirkni eða venjulegri disel-
Ritarastaða
í Kleppsspítalanum er la/us staða læknaritara.
Góð vélritunarkunnátta nauðsynleg. Laun sam-
kvæmt úrskux’ði Kjaradóms.
Umsóknir með upplýsingum um aldur, menntun
og fyrri störf sendist stjórnamefnd ríkisspítal-
anna, Klapparstíg 26, fyrir 18. sept. n.k.
Reykjavík, 7. sept. 1970.
Skrifstofa ríkisspítalanna.
Auglýsing frá
Landsvirkjun
Vegna vinnu við stíflumannvirki Búrfellsvirkjun-
ar verður lokað fyrir alla umferð um brú Lands-
virkjunar yfir Þjórsá við stíflumannvirkin frá og
með 9. sept. 1970 um óákveðinn tíma
Reykjavík, 8. sept. 1970.
Landsvirkjun.
UTANHÚSSMÁLNING
JCRATUCA REYXSLI SANNJUt UIÍTI-SPRED
ER SERLEGA EIIDINCAHGÓÖ UTANHÚSSMlLNINQ
Amúr
FEGRIÐ VERNDIÐ
VEL HIRT EIGN ER
VERÐMÆTARI
4
UNESCO kannar áhrif
ofbeldis í sjónvarpi
Enginn, sem les dagblöð
reglulega eða horfir á sjónvarp
í Evrópu eða Amerífcu, keirnst
hjá að verða þess var, hve
ofbeldið er orðinn snar þáttur
í nútímaþjóöfélögum — fjöl-
miðlarnir sjá tifc þess. Jafn-
framt fær enginn starfsmaður
sjónvarps eða dagblaðs umflúið
þá vitneskju, að sá grunur
verður æ almennari, að ef til
vill eigi fjölmiðlamir sinn þátt
í að magna ofbeldið, sem þeir
kosta kapps um að lýsa. Hing-
að til hefur samt elkki verið
hægt að styðja þessar grun-
semdir vísindalegum rannsókn-
amiðurstöðum, og menn skipt-
ast mjög í tvo hópa um málið:
annars vegar þeir sem saka
fjölmiðlana um að skapa þörf
fyrir ofbeldi með lýsingum sín-
um á ofbeldisverfcum, hins veg-
ar þeir sem leggjast gegn rit-
sköðun og benda á, að sjónvarp
og dagblöð geti orðið séktar-
lömb aðstæðna, sem þjóðifélag-
ið gefcur eklki eða vill ekki
hrófla við.
Menningar- og vísindastoínun
Sameinuðu þjóðanna (UNESCO)
efndi þvi til aliþjóðaráðstefnu
um málið í París 29. júni til
7. júlí í þvií skyni að draga
saman og kanna skipulega þá
vitneskju, sem er fyrir hendi
um vandamálið, og koma með
raunhæfar tiUögur til úrbóta.
Ráðstefnan hafði á ensteu að
yfirsfcrift „The Impact of Vio-
lence in the Mass Media“ og
tók til meðferöar grundvaUar-
spumingar eins og bær, hvem-
ig skilgreina bæri ofbeldi, hvort
ofbeldi sé að færast í aufcana,
og hvort breyting sé að verða
á afstöðu afcmennings til of-
beldis. Einnig voru rædd áhrif
ofbeldis í kvikmyndum og sjón-
varpi í hlutfalli við hið prent-
aða orð, og sömufcedðis ábyrgð
fjölmiðlanna með tilliti tU þess
að lýsa þjóðfélaglnu án þess að
auka á eða magna vandamál
þess.
Ráðstefnuna sóttu 25 sérfræð-
ingar frá 22 löndum — blaða-
menn, sjónvarpsmenn, kvik-
myndatroenn, sálfræðingar og
sakamálasérfræðingar — sem
ræddu vandamál ofbéldisins á
grundveiU fyrirfcestra, sem báru
heiti eins og þessi: „Könnun é
ofbéldi í pjóðfélagi samtímans“1
„Hinn skapandi listamaður í of-
tieldis-samfélaginu“ og „Skyld-
ur og ábyrgð fjölmiðla í ofbeld-
is-samfélaginu“. (Frá S. Þ.)
Tilboð óskast um sölu á stálmöstrum fyrir flóð-
lýsingu á íþróttavelli.
Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri.
Tilboðin verða opnuð á sama stað þriðjudaginn
13. okt. n.k. kl. 11,00 f.h.
INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR
Fríkirkjuvegi 3 — Sími 25800
ig þátt mikiU fjöldd aitvinniu-
Austri.