Þjóðviljinn - 24.12.1976, Blaðsíða 30

Guðvefur hafði velt þessu fyrir
sér lengi, eiginlega alltof lengi.
Hann hafði komist að niðurstöðu,
það var orðið töluvert siðan,
reyndar hafði niðurstaðan alltaf
legið fyrir og vángavelturnar ein-
ungis verið réttlætingaratriði.
Hann hafði kafað oni málið frá
mörgum hliðum útfrá niðurstöð-
unni og alltaf flotið til hennar aft-
ur. Þannig að honum var sosum
ekkert að vanbúnaði, ekki nema
hvað hann gekk með niður-
stöðuna og réttlætingarnar i
maganum ennþá, og fegraði þær
fyrir sér daglángt. Að visu átti
hann enga peninga, en það skipti
engu meginmáli, hann þyrfti ekk-
ert að vera dýr, Guðvefur hafði
löngu komist að þvi, hann
þyrfti ekkert að kosta mikið,
tveir vigseðlar eða þrir. Gamall
vinur hans hafði lofað að skrifa
uppá, hann átti traust i bönkum,
þekkti meiraaðsegja tvo bánka-
stjóra. Þettayrðufyrstu vigseðlar
Guðvefs, en einhverntima verður
maður að byrja hugsaði hann.
Svo hafði hann komist á þá skoð-
un að hann ætti ekki að eyða
miklu, reyndar ætti hann að eyða
sem allra minnstu. Guð' efur
gerði semsé ekki stórar kröfur,
hvorki til gæða né eyðslu. Auð-
vitað gæti hann ekki náð i nýlegt
módel, ekki með þessum pening-
um, en hann hafði heyrt að þeir
væru margir góðir þessir gömlu.
Nú hann gæti þá alltaf talað við
Gauja pústef eitthvað yrðií ólagi,
hann var viss um það. Gaui púst
hafði gert við i mörg ár, þetta yrði
alltilagi. Og Guðvefur kveikti sér
i vindli og gekk inni búðina. Hann
keypti bæði blöðin... nú ætlaði
hann nefnilega að byrja. Hann
var i vikufrii svo nægur var tim-
inn.
Það leyndi sér ekki, af nógu var
að taka, tvær siður i hvoru blaði
og myndir. Guðvefur hafði nú sos-
um haft auga með þessu; hafði
keypt blöðin 1 þessum tilgangi
lengi, næstum i þrjá mánuði. En
hann tók sér alltaf góðan tima
áður en hann hófst handa, það var
hans aðferð. Tegundin var ekkert
vandamál, hann vissi hvað hann
vildi. Svagen, já svagen var það
og ekkert annað. Til þess lágu
tvær meginástæður: Hann haföi
lært á svagen, kunni ekki á annað,
hafði enda ekki ekið siðan þá. Nú
hin ástæðan var sú að láng mest
var af svagen á götunum og i
blöðunum. Það hlytu að vera góð-
ir bilar, margir höfðu lika sagt
honum það. Aukinheldur voru þeir
fremur smáir, þannig að minni
hætta var á að maður rækist á
aðra, hélt Guðvefur. Hann var
ekki i neinum vafa, vánga-
velturnar höfðu löngu séð fyrir
þvi. — Og hér voru margir
svagenar auglýstir, allavega litir
og á ýmsu verði, dálitið dýrir,
eiginlega aðeins of dýrir fannst
Guðvefi. En hann var viss um að
úr þvi myndi rætast, leiddi hug-
ann sem minnst að þvi, það kæmi
örugglega af sjálfum sér; um það
mætti semja.
Hann gekk inná bilasöluna, hún
hét Lystikerran, Guðvefi hafði
alltaf þótt nafnið skáldlegt, hér
hlytu að vera góðirbilar. Salurinn
var fullur af bilum, margar
tegundir. Guðvefur ranglaði um
og kikti inni suma. Þeir voru dýr-
ir, miklu dýrari en hann gæti
nokkurntima ráðið við. Og
svagenarnir voru lika dýrir; allir
voru dýrir. Hann gekk inni af-
þiljaþan klefa i horni salarins,
þar var bilasalinn. A dreif um
gólfið stóðu menn og virtust ræða
saman. Ekki hátt, en mest með
bendingum útum glugga er vissi
úti salinn. Þetta fingramál fór
einkum fram i höfuðhæð og sýnd-
ist Guðvefi vísifíngur liggja máli
þessu til grundvallar. Var hann
ýmist staðsettur uppi mönnum
eða á leið úti salinn: stundum i
nefi eða hinum svokallaða óæðri-
enda, sem á talmáli er nefndur
rass. Var það einkum i hléum,
eða til áhersluléttis, og tvistigu
menn þá gjarna. Flestir voru i
kámugum vinnuklæðum, einn i
samfesting, alltofstórum þótti
Guðvefi. Aldrei hafði hann átt
samfesting Sennilega eru þetta
viðgerðarmenn hugsaði Guðvef-
ur. — Salinn sjálfur sat i stól og
talaði i sima. Hann var ekki stór
maður, þunnhærður, næstum með
skalla, og yfirvaraskegg. Soldið
feitur. —Ha? Neihann villfá eina
fyrir hann... helst sem mest út
sjáðu sko... eða skipti...já, já
skipti. Jú, jú...fjögur... þetta er
hörku tæki maður...já, já... Hann
talaði hátt og reykti vindil og
dreifði öskunni yfir pappíra sem
lágu um allt borðið, iðaði i stóln-
um og hló, annar fóturinn uppá
borðinu og hællinn oni öskubakka
sem stöðvast hafði uppá rönd svo
innihaldið var á leið inní skálm-
ina... jújúéggethringti ’ann... jú
jú, segjum það, blessaður. Og
hann skellti tólinu á tækið svo
glumdi i og dró bakkann niðrá
gólfið með hælnum. Jæja piltar,
sagð’ann... en fékk uml i staðinn
frá hinum.
Guðvefur þokaði sér hljóðlega
nær salanum og kinkaði kolli til
hinna.
Hmm. Góðan dag, ég heiti
Guðvefur,... ég er að leita mér að
bifreið..hm...
Já einmittbil... já... Hvurnin bil
viltu góði... hér er nóg af bilum,
sagði salinn og skerpti i glóðinni.
Ja... ég hafði nú hugsað mér
helst svagen... áttu svoleiðis bif...
bil meina ég?
Svagen segirðu... jú jú nóga
svagen... fullt af svagenum.
Hvurnin list þér á þennan græna
þarna... nýsprautaður einsog
uppúr kassanum... vélin keyrð
sextiu... módel sjötiuogeitt.. fínn
bill. Og hann benti útum gluggann
á gljáandi svagen grænan.
Guðvefur hafði einmitt skoðað
þennan svagen... það var alveg
satt, hann var einsog nýr...
glampaðiá hann... einsog fægðan
spegil.
Við skulum lita á ’ann sagði sal-
inn og snaraðist útum dyrnar.
Guðvefurstikaðiá eftir, svolitið
niðurlútur og kominn með ein-
hvern fiðring i magann og uppi
brjóstið.
Þetta er alveg topp bill... set á
’ann fimm.
Ha?... fimm...hvað?
Já, fimmhundruðþúsund... sem
mest út... nokkrir að spekúlera
sjáðu... hann fer á svona
fjögurogfimmtiu á borðið. Svona
bilar standa sko ekki Jengi við.
Einsog nýr. Undirvagninn allur
nýskveraður.
Fimmhundruðþúsund hugsaði
Guðvefur, það er hálf miljón.
Hann hafði aldrei átt svo mik-
ið...nei þetta er of mikið fyrir
mig... en hann er íallegur.
Attu ekki aðra svagena?
Ha...fleiri... jú jú. Þeir eru á
svipuðum prisum sjáðu...svona
uppi hálfa, oftast borgaðir út.
Þetta stoppar ekkert við maður...
allir vitlausir i þetta.
Hvar eru þeir?
Ja... ég á hérna sjáðu... sko á
skrá hérna... einn tvo... þrjá
sömu árgerð. Þeir eru keyrðir
svona kringum sjöíiu... þetta er
keyrt þetta sjötiu áttatiu.. vélin
þolir svóna hundrað sko...
Áttu engan ódýrari?
Ha, ódýrari?... Hvað ertu að
spekúlera... hvurnin bil viltu
góði... hvað geturðu borgað?
Tja... sagði Guðvefur og gróf
hendur i vasa... svona tvöhundr-
uðþúsund...
Ha? Tvö...nei góði þú ert nú
ekki alveg með á þessu... sko. Þú
færð ekkert fyrir tvö... ég held ég
eigi ekkert svoleiðis góði. Tvö út
og þrjátiu á mánuði... það mætti
kannske athuga það. Biddu við,
ég á hérna einn sjötiu... ágætan
bil þannig... hann er náttúrulega
soldið skellóttur. A' þrjúogsex-
tiu... Hvað segirðu um það?
A þrjúogsextiu sagði Guðvef-
ur... þrjúog sextiu. Hann hafði
ekki hugsað svo lángt.
Tvohundruð var eiginlega það
allra mesta... en þrjú eða
þrjúogsextíu... nei nei hann gat
það ekki. Hvar átti hann að fá
þessa peninga... hann hafði svo-
sem ekkert kaup, nema fyrir
þessar þýðingar... það var rétt
í'yrír tóbaki og kaffi. Nei. Svo
vigseðlarnir... Guðvefur sá þetta
allt i móðu... hugsanirnar
þvældust hver um aðra... þrjú...
þrjátiu... nei... þetta var ekki
hægt. Hann varð þurr i hálsinum.
Nei, það er eiginlega of mikið
fyrir mig. Attu engan á tvöhundr-
uð... hann þarf ekkert að vera
góður.... bara sæmilegur... svona
innanbæjar i vetur.
Nei góði... hér er ekkert á tvö.
Þú ert að hugsa um eitthvað
annað...skóðu eða moskný eða
eitthvað gamalt dót. Hér eru eng-
ar saumavélar sjáðu... engar
saumavélar... ha ha. Og salinn
hló.
Guðvefur gat ekkert sagt...
honum lá við gráti. Afhverju átti
hann aldrei neitt? Allir voru i fin-
um gljádrossium... áttu nóga
peninga... en hann, nei hann átti
ekkert, bara loforð um tvo vig-
seðla; hvorn á hundrað... Hann
kunni svo litið á þetta... hvernig
hafa menn ráð á að snara út mil-
jón? Ætli allir hafi vigseðla
einsog hann... bara stærri?
Guðvefur gekk út. Honum leið
hálf illa. Hann var svartsýnn.
Þetta myndi aldrei lukkast. Þeir
eru svo dýrir... og sem mest út
sagð’ann. En sá græni...sá var nú
fallegur... og Guðvefur sá hann
fyrir sér silfurfægðan og finan.
Fimmhundruðþúsund... fimm..
það vantaði þrjú... eða tvöog-
fimmtiu. Hvar átti hann að fá
það? Hvernig gæti hann borgað
það aftur???
Hann fór á marga fleiri staði og
skoðaði svagena enþeir voru allt-
of dýrir; og sem mest út sögðu
þeir. Allsstaðar var honum sagt
þeirrynnuút einsog heitar lumm-
ur, stæðu við i einn tvo daga. En
sá græni kom alltaf uppi hugann
annað slagið, Guðvefur gat ekki
losnað við hann; hann dreymdi
hann.
Það var liðin vika siðan hann sá
þann græna fyrst, og hann var
enn á sölunni. Guðvefur athugaði
það við og við, þegar hann átti
leið hjá. Hann hafði velt þessum
fimmhundruð fyrir sér, en sá
aldrei neinn botn, það var of mik-
ið. En hvernig stóð á þvi að hann
seldist ekki... ætli hann séof dýr?
Ætli menn hafi ekki tekið eftir
honum? Guðvefur velti þessu
lengi fyrir sér, fram og aftur.
Hann sagði öllum frá bilnum,
hvað hann væri fallegur ... -
keyrður sextiu. Það var vist litið
sagði hann, salinn sagð ’ann
dygði hundrað. Kunningjar
Guðvefs voru nú ekki allir sam-
mála þessu. Þótti þó flestum bill-
inn litið keyrður, og ekki dýr
miðað við það og lýsíngu
Guðvefs; ... hve hann væri gljá-
andi nýsprautaður og finn. Og út-
varp. En hvernig vissi hann að
hann væri keyrður sextiu? ... þeir
skrúfuðu oft niðri þeim mælana.
Svo væri það nú upp og ofan
hversu vélarnar entust lengi;
sumir sögðu sjötiu aðrir sextiu:
og Gaui púst sagði þær entust
bara fjörutiu... þá færi allt að
gefa sig. Og nýsprautaður... af-
hverju er hann það???.. hefur
eitthvað komið fyrirhann... hefur
hann lent i veltu?? Hafði hann
skoðað vélina... var komið i hana
endaslag???
Ha? endaslag, spurði Guð-
vefur... hann vissi það ekki. Hvað
var þetta endaslag... hvernig
getur maður séð það?
Og hver spurningin rak aðra
uns Guðvefur var orðinn kol-
ruglaður. Hvað átti hann að gera,
hann vissi ekkert um þetta.
Reyndar vildi hann kaupa alla
bila sem hann hafði skoðað. Þeir
voru allir svo góðir sögðu sal-
amir. Þeir þekktu sögu bilsins,
einsog þeir sögðu... vissu allt um
hann. Hirðusamir eigendur að
Svagen, já svagen var þaö og ekkert annaö.
Smásaga eftir
Þórö Kristinsson
* .. ..............—é