Þjóðviljinn - 13.05.1977, Blaðsíða 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 13. mal 1977
Föstudagur 13. mal 1977 ÞJoÐVILJINN — SIDA 9
HVERNIG SKOLI
VERÐUR
SAMRÆMDUR
FRAMHALDSSKOLI?

....
:',V-

"

Samræmdur framhaldsskóli
JJJ

Skólaár
7 8 9 10 11 12 13

Heilbrigðissvið
Dæmi um námsleiðir

lií1
ALM. BÖKNÁMSSVIÐ

BUFRÆÐISVIÐ
f Alm. bóknámsbrautir
{-CHE3HEHES —1>
BúfræSibraut_ Búvisindanám
<
■
HEILBRIGÐISSVIÐ
: :
Hjúkrunarfræðisórnám
>
o
■ ■luiviuiiciiiiæoisurnc
EHE3
. :
•; 'í

HÚSSTJÓRNARSVIÐ c
fyrir viöfangsefnum sem auka
alhliða þroska hans, auðvelda
honum skilning á mannlegu
samfélagi og virka þátttöku i
þvi.
b) að veita nemandanum nauð-
synlegan undirbúning undir
störf og / eða áframhaldandi
nám.
Framangreind markmiö eru
bæði fagleg og almenn og að á-
liti nefndarinnar eru þau óað-
skiljanleg.
3. kafli. Inntökuskilyröi
. Allir sem lokið hafa námi i
grunnskóla eða hlotið jafngilda
undirstöðumenntun hafa rétt til
að stunda nám i framhalds-
skóla.
Auk þess er heimilt að gera
vissar lágmarkskröfur I ein-
stökum greinum eða greina-
flokkum til að fá aögang að til-
teknum námsbrautum og skal
setja ákvæði þar um i reglu-
gerð.
8 námskeið
- engin blindgata
Fyrir tæpum þremur
árum tóku grunnskóla-
lögin gildi og ef vel hefði
verið að málum staðið
hefði um leiðáttað leggja
fram frumvarp til laga
um framhaldsskóla. En
eins og allir vita var ekki
vel að málum staðið og
það er fyrst núna, fáum
dögum fyrir þinglausnir
að lagafrumvarp um
samræmdan framhalds-
skóla er lagt fram.
Frumvarpið er því þrem-
ur árum of seint á ferð-
inni og viðbúið að mikill
f jöldi unglinga verði fyrir
annars óþörfum óþæg-
indum og jafnvel skaða
vegna þessa kæruleysis
rikisvaldsins í skólamál-
um.
Betra er þó seint en aldrei og
nú hefur menntamálaráðherra
kynnt frumvarpið á Alþingi og
þingmenn hafa fengið tækifæri
til að viðra fyrstu hugmyndir
sinar um það en aö hausti munu
væntanlega hefjast umræöur
um frumvarpið að nýju.
Til grundvallar frumvarpinu
liggja tillögur nefndar, sem
menntamálaráðherra skipaði
25. okt. 1974 Nefndarmenn voru
fjórir deildarstjórar i mennta-
málaráðuneytinu, þeir Höröur
Lárusson, sem var formaður,
Arni Gunnarsson, Indriði H.
Þorláksson og Stefán Óiafur
Jónsson. Frumtillögum sinum
skilaði nefndin i júli sl. sumar
eftir aö hafa rætt þær nokkuð
við kennara og skólastjóra á
grunn- og framhaldsskólastig-
um. Tveggja daga ráðstefna um
tillögurnar var síðan haldin i
haust og meö hliðsjón af þvi sem
þar kom fram voru tillögurnar
endurskoöaðar og er frumvarp-
iö siöan samið samkv. þeim.
Veröa nú raktir helstu efnis-
þættir frumvarpsins en það
skiptist i 10 kafla og 29 greinar..
4. kafli. Námsskipan
/ I greinargerð nefndarinnar er
tekið fram að við skipan náms-
ins sé tekið mið af stefnumörk-
un grunnskólans um sveigjan-
leika og fjölbreytt námsfram-
boö og að val nem. i grunnskóla
takmarki ekki réttindi þeirra til
framhaldsnáms.
Skólinn skal þvi skipulagöur
sem ein samræmd heild, þar
sem öllum námsgreinum er gert
jafnhátt undir höfði og að verk-
legt og bóklegt nám verði sam-
hæft svo sem kostur er.
Skólinn skiptist i 8 námssvið
og hvert svið greinist I mis-
margar brautir. Engin braut
endar i blindgötu og af þeim öll-
um liggja leiðir til framhalds-
náms. Einnig á að vera hægt aö
færa sig milli brauta án þess að
tefjast nema að litlu leyti á
námsferlinum. Nám á hverri
braut miðar bæði aö almennri
menntun og undirbúningi undir
frekara nám eöa sérhæfingu til
starfa.
t
-r~L-ra--PiÞ
1_il__lö I_IöIZj iZjo
Hússtjórnarbraut
KdílFO
LISTASVIÐ

Listabrautir
-CHED-EEhHEg
TÆKNISVIÐ

□
D
Bóklegt og verklegt nám
E3
Mismunandi námsbrautir
Verkleg þjálfun
k% Opin leið
-il
l.okuð leið
^ Réttur til framhaldsnáms
“>
O Lokapróf
* Leið til háskólanáms
UPPELDISSVIÐ
VIÐSKIPTASVIÐ
FRAMHALDSSKÓLASTIG
Al_m. bóknámsbrautir
■
■
Skólaár I 10
11 12
Sjúkraliða- og snyrtibraut
Hjúkrunarfræði braut
Jo ■_Jc
Matráðsmannabraut Tæknanám
'
i Grunnskólapróf
'

■■■■■■■:
■ ..
■

■ ■
Háskóli islands
Kennaraháskóli islands
Annað hóskólanám

Snyrtibraut
runarfræðibraut Hjúkrunarsérfræðinám
HH3o
: : -■
. .',■:. .
4 $$
.
. ■ :
í 5 ,
ríslllfe

■

Skólaár
10
11
12
13
TæknifræSinám
«■'
o;
^stjór?brJ!T ^ BLJÖ j |
ji i—pn>i—is— 1—il—ílj0
Skicstjórnarbraut ^ ""1
IHHíð
Iþrótta- og félagsmálabraut
E.,’. :; ■
Grunnskóli

• ;•■

Skrifstofu- og stjórnunarbraut

' rTT, rTT^
-cý 1 (o Alm. \ loj viðskiptabraut
“> - -L 4-T
O nl L

>
Samhæfing námsbrauta og sveigjanleg kennsluskipan eiga að verða
aðalsmerki samræmds framhaldsskóla. Engin braut endar I blindgötu
og alltaf á að vera hægt að færa sig milli brauta og fá þá amk. hluta
fyrra náms viðurkennt. Hér er dæmi um nem. sem valiö hefur sér
verstunarbraut, sem er á viðskiptasviði. Hann lýkur tveggja ára námi
á þeirri braut en vill svo halda áfram námi á stjórnunarbraut. Hann
hefur er þangað kemur ekki nægan undirbúning f bókiegum greinum
tíl að geta hafiö nám á 3. ári og byrjar þvi á 2. ári á stjórnunarbraut.
un nemenda, hvort sem það fer
fram í skóla eða á vinnustað.
Þrjár leiðir
20 manna
framhaldsskólaráð
5. kafli. Skólaskipan
Skipan námsbrauta á skóla-
stofnanir skal haga með tilliti til
aðstæðna og koma eftirtaldir
kostir til greina:
a) Mismunandi brautir innan
sömu stofnunar,
b) stjórnunarlega tengdar
brautir i aðskildum stofnunum
c) stakar brautir i sérgreindum
stofnunum.
Misjafn
hraði i námi
Framhaldsnám
fyrir alla
1. kafli, Gildissvið.
Lögin eiga að taka til alls
náms á framhaldsskólastigi,
sem kostað er af almannafé.
Skólarnir, sem falla undir lögin
skulu nefnast framhaldsskólar.
2. kafli. Markmið
I greinargerð nefndarinnar,
sem fylgir með frumvarpinu er
markmið framhaldsskóla skil-
greint svona:
a) að veita nemandanum al-
menna þekkingu og sjá honum
Allt nám verður skipulagt i
námsáföngum og hver áfangi
metinn til eininga, sem miöast
við eina kennslustund á viku i
eitt skólaár eða tvær á einni
önn. Með námseiningu er átt við
magn námsefnis sem telst hæfi-
legtfyrir meðalnemanda á fyrr-
greindum tima og er þá meðtal-
in nauðsynleg heimavinna.
Samt má kenna sömu námsein-
ingu á mislöngum tlma eftir
getu hvers og eins.
Námi i framhaldsskóla má
ljúka eftir 2-4 ár, en þó má alltaf
halda áfram siðar og fá þá fyrri
einingar metnar að fullu.
I námsskrám skal kveöa á um
meginstefnu í náminu og þjálf-
Reynt skal að sameina mis-
munandi námsbrautir í einni
skólastofnun þar sem nemenda-
fjöldi og önnur skilyrði leyfa.
Þá er og tekið fram að heimilt
sé að gera samning við stofnuni
eöa fyrirtæki um að annast til-
tekna þætti verklegs náms i
samstarfi viö skólann og skulu
þannig samningar gerðir eða
staðfestir af menntamálaráðu-
neytinu og hefur það yfirumsjón
með framkvæmd þeirra.
Stefnt skal aö þvi aö i hver jum
landshluta veröi sem fjölbreyti-.
legast námsframboð, en það á
að vera á valdi menntamála-
ráðuneytisins, hvar starfrækja
skuli framhaldsskóla og til
hvaða námsbrauta hver skóla-
stofnun taki að sjálfsögðu i sam-
ráöi við fræðsluráð kjördæm-
anna.
Menntamálaráðuneytið skal
einnig gera áætlun til 5 ára um
skipan námsbrauta á fram-
haldsskólastigi og um fram-
kvæmdir til að koma þeirri
skipan á.
6. kafli. Stjórn.
Skólastjóri stjórnar daglegum
rekstri og starfi framhaldsskóla
og hann er oddviti skólastjórn-
ar, sem er auk skólastjóra skip-
uð allt að tveimur kennurum
tveimur nemendum og að-
stoðarskólastjóra, ef hann
starfar við skólann. Þá skal við
skólana starfa nemendaráð, er
verði fulltrúi nemenda gagnvart
skólastjórn og henni til aðstoðar
i málefnum nemenda.
Fræðsluráð sem kjörin eru
samkv. grunnskólalögum skulu
fjalla um málefni framhalds-
skóla hvert i sinu fræðsluum-
dæmi. Standi einstök sveitarfél.
sameiginlega að' framhalds-
skóla skal skipa skólanefnd við
skólann og eiga þá sæti i henni
fulltrúar frá viökomandi sveit-
arfélögum.
vinnufélaga og hinir 8 for-
menn námssviðsnefnda, sem
eru ráðgefandi nefndir skip-
aðar þremur fulltrúum fyrir
hverja námsbraut.
Ríkið 70%
- Sveitarfélög 30%
skólastigsins i heild eða ein-
staks námssviðs eða náms-
brautar.
Loks er i ráðinu einn fulltrúi
frá menntamálaráðuneytinu og
er hann jafnframt formaður
framhaldsskólaráðs.
Yfirstjórn allra málefna
framhaldsskóla verður i hönd-
um menntamálaráðuneytisins.
8. kafli. Fjármál
I frumvarpinu er miðað við þá
meginreglu að sveitarfélög
verði aðilar að öllu skólahaldi á
framhaldsskólastigi bæði varð-
andi stofnkostnað og viöhald
skólahúsnæðis.
Hvaða skólar?
10. kafli. Gildistaka laganna og
undirbúningur að framkvæmd
þeirra.
Hvaða menntun
þurfa
kennarar að hafa
7. kafli. Starfsliö
Um fjölda starfsmanna og
skiptingu starfa fer eftir stærð
skóla og verksviði, en ráðuneyt-
ið skipar fasta starfsmenn skól-
anna. Störf við framhaldsskóla
skiptast i þessa fjóra aöalþætti:
Gert er ráð fyrir aö rikið
greiöi 70% stofnkostnaðar
kennsluhúsnæðis og húsnæðis
fyrir almenna þjónustu s.s.
skólasafn, félagsstörf og mötu-
neyti. Af stofnkostnaði heima-
vista mun ríkissjéður greiða
85%. Viðhald og endurnýjun
búnaöar greiðist I sömu hlutföll-
um.
Þá skal og skipa svokallað
framhaldsskólaráð. Það á ekki
að sinna neinni stjórnsýslu held-
ur vera ráðuneytinu til aðstoðar
við stefnumótun I málefnum
framhaldsskóla. Ráð þetta
verður allfjölmennt eða 20
manns, en I þvl eiga sæti eftir-
taldir aðilar:
a) Stjórnun
b) Kennsla
c) Ráðgjöf
d) Þjónustustarfsemi
Allur annar almennur kostn-
aöur utan launakostnaður, sem
rikið greiðir aö fullu skiptist
jafnt á milli rikis- og sveitarfé-
laga Ekki er þó i frumvarpinu
gert ráð fyrir nýjum tekjustofn-
um handa sveitarfélögunum til
að mæta þessum kostnaði.
• Einn fulltrúi fyrir grunnskóla
• einn fyrir háskóla
. þrir tilnefndir af Alþýöusam-
’ bandi lslands
. þrir frá Vinnuveitendasamb.
tsl.
• einn frá Stéttasambandi
bænda
. einn frá Kvenfélagasambandi
íslands
• einn fyrir Samband Isl. sam-
A vegum menntamálaráðu-
neytisins hefur veriö samið
frumvarp um menntunarkröfur
til kennara á öllum skólastig-
um. Þar er ákvæði um menntun
kennara á framhaldsskólastigi
og er gert ráð fyrir að kennarar
i framhaldsskólum skuli upp-
fylla þau menntunarskilyrði,
sem þar er krafist til að verða
settur eða skipaður kennari við
framhaldsskóla.
Ekki er enn vitað, hyenær eða
hvort frumvarp þetta veröur
að lögum.
Námsmat, próf
o.fl.
9. kafli. Reglugerðir
I reglugerð skal fjalla um
framkvæmd laganna og einnig
skal setja reglugerðir um fleiri
þætti þeirra., t.d. um próf og
námsmat, starfstima anna-
skiptingu og lengd og fjölda
kennslustunda. Þá skal éinnig
ákveða með reglugerð hvernig
háttað skuli undirbúningi og
forræöi byggingaframkvæmda.
Reglugerð getur lika tekið til
Verði frumvarp þetta að lög-
um öðlast þau gildi 1. júli 1980.
Þá falla um leið úr gildi lög um
eftirtalda skóla og fræöslu.
Fiskvinnsluskóla, fjölbrauta-
skóla, (þ.e. lög um heimild til að
stofna fjölbrautaskóla) Fóstur-
skóla tslands, Hjúkrunarskóla
Isl., Hótel- og veitingaskóla Isl.,
hússtjórnarskóla og lög um hús-
mæörafræðslu, iðnfræöslu,
Leiklistarskóla Isl., Ljós-
mæðraskóla ísl., menntaskóla,
Myndlista- og handiðaskóla ísl.,
Sjóvinnuskóla Isl., Stýri-
mannaskólann i Rvk., stýri-
mannaskóla i Vestmannaeyj-
um, vélstjóranám, og viðskipta-
menntun á framhaldsskólastigi.
Þóskal halda gildi slnu sú laga-
grein um Samvinnuskólann og
Verslunarskólann, sem kveður
á um að rlkið greiði að fullu all-
an rekstrarkostnað þessara
skóla.
Þá er að lokum tekið fram aö
þegar skuli hefja undirbúning
að framkvæmd laganna m.a.
meö ráðstöfunum er miða að
samhæfingu náms á framhalds-
skólastigi.
—hs.
*
í

■
i ....
iiiiat
m

LAUSLEG KYNNING Á FRUMVARPI TIL LAGA UM FRAMHALDSSKÓLA
A myndinni er fremstur Rúrik
Haraldsson sem Lér.
Lér
konung-
ur sýnd-
ur í
síðasta
sinn
Leikafmæli Rúriks
Haraldssonar
A laugardagskvöldið eru
siðustu forvöð að sjá hina
umtöluðu sýningu Þjóðleik-
hússins á Lé konungi eftir Shake-
speare. Þessi sýning sem sviðsett
er af breska leikstjóranum
Hovhanness I, Pilikian i leikmynd
Ralph Koltai hlaut frábærar
umsagnir leikgagnrýnenda og
hefur mikið verið skrifað og
skrafað um sýninguna siðustu
vikurnar. Það er Rúrik Haralds-
son sem fer með hlutverk Lés
konungs o'g á sýningunni á
laugardagskvöldið verður minnst
30 ára leikafmælis Rúriks.
Meðal annarra, sem fara með
stór hlutverk i sýningunni eru
Baldvin Halldórsson, Erlingur
Gislason, Flosi Olafsson, Krist-
björg Kjeld, Anna Kristin Arn-
grimsdóttir, Steinunn Jóhannes-
dóttir, Sigurður Skúlason, Þór-
hallur Sigurðsson, Gisli
Alfreðsson, Bessi Bjarnason og
Sigmundur örn Arngrimsson en
alls koma milli 30 og 40 manns
fram i' sýningunni.
30 ára leikafmæli
Rúrik Haraldsson hefur leikið i
Þjóðleikhúsinu allt frá stofnun
1950 og verið fastráðinn við
leikhús'ð i rúma_ tvo áratugi.
Rúrik stundaði á sínum tima leik-
listarnám við Central School of
Drama i London við ágætan
orðstir. Leiklistarferill hans hófst
hjá Leikfélagi Reykjavikur, þar
sem hann starfaði að nokkrum
verkum en fyrsta hlutverk hans i
Þjóðleikhúsinu var Dunois
höfuðsmaöur i Heilagri Jóhönnu.
Ógjörningur er að telja upp allan
þann fjölda hlutverka, sem Rúrik
hefur leikið á sviði Þjóðleik-
hússins en þau munu um 80
talsins. Meðal þekktari hlutverka
hans eru persónur i leikritum
Arthurs Miller: í deiglunni, Eftir
syndafallið og Gjaldið en fyrir
hlutverk sitt I Gjaldinu fékk
Rúrik Silfurlampann 1970. Nefna
má eftirminnanleg hlutverk eins
ogBilly Jack i Táningaást, Henry
Higgins i My Fair Lady, Jón
bónda iGullna Hiðinu, Jón biskup
Arason, Feilan Ó. Feilan i Silfur-
túnglinu, Arnas Arnæus i Islands-
klukkunni, Sólness bygginga-
meistara i samnefndu leikriti
Ibsens, Malvólió i Þrettánda-
kvöldi, Pétur Stokkmann i
Þjóðniðingi, Gustav i Kröfuhöfum
StrindbergsogSatin i Náttbólinu.
Og nú siðast Lé konung i leikriti
Shakespeares. Ótalin eru þá öll
þau stórhlutverk, sem Rúrik
hefur leikið i útvarpi.
i