Vísir - 07.08.1970, Blaðsíða 9

< r $ I * . Föstudagur 7. ágfet MTC.
játkar hneykslast á og kalla
öllum ljótum nöfnum eins og
spillingu, hneyksli og kommún-
isma. Slíkt eru fomeskju og öifga
dómar, hið merkilegasta er
þvert á móti, að ungu uppreisn-
arseggimir geta ekki vikið sér
undan að bera ábyrgð, þegar
þeir komast í áhrifastöður og
em þeir þá á hinn bóginn líka
sakaðir «m svik við málstað-
inn af g*mlum félögum sínum.
þessarar sóknar uppreisnar-
seggja inn í áhrifastöður
heifur nú í fyrstu lotu elnkuro
gsett í skólamálum og yfirhöf-
uð í þeim stofnunum, sem starfa
í tengslum við háskólana. Hvar
vetna hafa orðið breytingar á
stjómarfari háskóla. Stúdentar
hafa sjálfir fengið sterka hlut-
deild f stjóm háskólanna sem
háæruveröugt myglað prófess-
oraréð hafði áður einræðisvöld
í. Menn sem áður vom hlynntir
eða jafnvel beinir þátttakendur í
stúdentauppreisnum stíga nú
jafnvel upp f rektorsstöður við
áður svo háæmverðuga háskóla.
Eitt frægasta dæmið um það
er nýleg skipun rektors við
splunkunýjan háskóla, sem ver-
ið er að stofna í Brimum í
Þýzkalandi. Til starfans var val
inn ungur maður, sem hafði ver
ið þátftakandi f uppreisnarhreyf
ingu stúdenta. Það tækifæri, sem
hann fær þama er nærri ein-
stakt, að geta mótað þama
nýja menntastofjiun alveg frá
grunni og er nú fyigzt með þvi
aff mikilli athygli, hvemig hon-
um tekst til að sameina hinar
nýju hugmyndir um frelsi við
ábyrgðartilfinningu og óhjá-
kváemilega stjómsemi.
Ef til vill er það skylt þessu
hér á Islandi, að maður sem vit
að er. að hefur mjög róttækar
þjóðfólagsskoðanir og tekiö per
sónulega þátt í mótmælaaðgerð
nm hefur nýlega verið skipaö-
ur rektor við hinn nýja mennta
skóla á ísafirði. Slíkt hefði tæp
tega gerzt eða getað gerzt fyrir
svo sem 10 árum og er þetta
kannski óbein afleiðing af stúd
entaólgunni bæði erlendis og
hér heima.
Ctúdentauppreisnin hefur víða
um lönd birzt í marg
víslegum myndum. Mörg þess-
ara sviðsatriða eru ærið ljót og
fcryllingsleg og verka mjög frá-
hrindandi á hinn rólega lög-
hlýöna borgara. Hún hefur birzt
í mótmælaaðgerðum, sem fyrii
nokkrum árum hefðu verið tald
ar óhugsandi. Hún hefur birzt i
setuverkföllum, innrásum í há-
skólabyggingar og opinberar
skrifstofur, hún hefur komið
fram f mótspyrnu við lögreglu,
eggjakasti, grjótkastr og götu-
bardögum. Því verður heldur
ekki í móti mælt, að í agaleysi
hennar hefur skemmdafýsn og
glæpahneigð stundum fengið út
rás, Þar hafa brennuvargar og
jafnvel morðingjar stundum get*
að skriðið í skjól. I hópnum
hafa slæpingjar og ræflar g«aö
þótzt miklir menn. Allt slíktSlet
ur svívirðingarblettl á hreyfing
una í heild, og gegn þvi þurfa
allir að ve»a á verði. En að þvi
veröur að gæta, að þar sem stór
Sltök fara fram, hvenær og hvar
sem var í sögu mannkynsins,
hafa glæpahneigðir oi't iosnað
úr læðingi. Það verður ekki við
það ráöið, þó að gnesti í steini,
þegar skeifan skellur á hann,
en þaö þarf ekki að ráða ferð-
inni. Skemmdarverk þau sem
hafa t. d. verið unnin á bygging
um bandarlskra háskóla nema
milljarða verðrnætum og viðgerð
arkostnaöur er nú svo þungur
baggi á þessum skólum, að það
standur þeim beinlinis fyrirþrif
um og gerir örðugt um vik að
koma í framkvæmd ýmsum úr-
bótum, sem standa fyrir dyrum.
Hitt er svo annað mál_ að
stúdentahreyfingin í heild hefur
tekið upp nýjar útbreiðslu. og
baráttuaöferðir, sem hefðu þótt
hneykslanlegar fyrir nokkrum
árum, en veröa nú að teljast
aðeins þáttur í breyttum viðhonf
um samtímans. Tökum sem
dæmi, að þeir telja sér heimilt
að rýðjast inn í opinberar skrif
stofux og heimta persónuleg
samtöl við stjómendur og jafn-
vel ráðherra. Þetta er auðvitað
algert brot á hinum gömlu regi
um sem við áöur héldum, að
mæta stilltir og bljúgir á við-
talstíma og biða lítillátir eftir
því að hurðin að herbergi há-
yfirvaldsins opnaðist og hneigja
okkur auðmjúklega um leiö og
gengið var inn. Það má vera, að
unga fólkiö trufli starfsreglu á
opinberum skrifstofum með
þessu framferði, — en þaö ger-
ir melra um leið, það minnir
á það, að þessir voldugu emb-
ættismenn og ráðherrar, sem
sffellt hafa verið að fjarlægj-
ast fólkið í meiri embættishroka
og tignardrambi, eru þegar allt
kemur til alls ekkert nema laun
aðir þjónar þjóðarinnar og
fólksins.
pin er sú stefna, sem þorri
alls Þessa uppreisnarhóps
kennir sig viö og Jftur stund-
um út fyrir aö vera nokkurs
konar samnefnari þeirra. Og
þar er, að þeir kalla sig sósíal-
ista og bera flestir fyrir sér
rauðan fána sósíalismans. Séu
þessar hugmyndir þeirra skoö-
aðar í ljósi.gildandi flokkaskip-
unar, verður þó mjög vafasamt,
hvort þeir geta raunverulega
kallazt sósíalistar, eins og það
hugtak hefur verið skilið. Svo
mikið er víst, að gamlir komm-
únistar og gamlir jafnaðarmenn
geta ekki fallizt á þá, heldur
fyrirlíta þá fyrir stéfnuíeysið og
kalla þá anarkista. Eins og fyrr
segir er erfitt að henda reiður
á þessu. Það er staðreynd sam-
tímans, aö hin gamla sóslalisma
stefna hefur beðið skipbrot i
einræðisríkjum Austur-Evrópu
og einnig l margháttuðum mis-
tökum í ríkisrekstri á Vestur-
löndum.
Það kemur Þvf æöi kyndug-
lega fyrir sjónir, að unga fólkið
skulf nú rísa upp að nýju hóp-
um saman og kalla sig sósíal-
Ista. Þangað til þetta er athugaö
nánar, og það kemur í ljós, að
þeir skilja nú alit annað út úr
hugtakinu. Þeir gefa ekki leng
ur loforð um neitt endanlegt og
fullkomið sæluriki, Þeir gera yf
irhöfuð engin loforð enga alls-
herjarlækningu og vita sára lít
ið hvað þeir vilja, af því að
sósíalisminn hefur einmitt beð
ið skipbrot. Á hinn bóginn
tina þeir fremur upp ýmis gull
korn úr aiþýðuhreyfingu sósfal-
ismans ög beita þeim í ails-
heriargagnrýni sinni á því þjóð
félagi, sem við búum við I dag.
Ég hallast því heldur að þvi
að sósialismi sá sem þessir ungu
menn bera á vörunum, sé meira
baráttuaðferö gegn göllum og
spillingu rlkjandi þjóðskipulags
heldur en nokkur þjóðhagsleg
stefnuskrá. Þannig getur þetta
líka komið að gagni, og þann-
ig þurfa menn að notfæra sér
það til að skoða umhverfi sitt
og þjóðfélag gagnrýnisaugum og
þaeta úr þvf sem aflaga er.
Um þessa miklu stúdenta
hreyfingu f heiminum má ræða
frá ýmsum sjónarhornum, og
er það ætlun mín að gera það
í nokkrum næstu greinum, eftir
því sem tími vinnst til en máske
líka inn á millj um önnur heims
mál sem koma á hverju sinni.
Þoreteinn Thowrensen
9
* íslenzk minkarækt er nú orð-
• in að áþreifanlegum raunveru-
J ieika. Tvö fyrirtæki eru þegar
• komin svo Iangt á legg, að þau
' hafa komið sér upp minkabúum
og hafa flutt inn minkana í þau.
Annað er Loðdýr hf., sem
reisti sér bú í Lykkju á Kjalar-
nesi, eins og kunnugt er orðið,
en hitt er Pólarminkur hf., sem
t fékk sfn fyrstu dýr, 2000 minka,
J á þriöjudag.
J Pólarminkur hf. hefur komið
« sér upp búi að Skeggjastöðum
* í Mosfeilssveit, og hafa þar ver
ið byggðir tveir 550 fermetra
timburskálar til að hýsa búrin,
en íbúðarhús er þar fyrir hendi
frá því, að þarna var búskapur,
Blaðamenn Vísis, sem lögðu leið
sína upp að Skeggjastöðum í
fyrradag,' urðu þess áþreifan-
Iega varir, að umbúnaður er
þama við það miðaður, að ekki
sleppi kvikindi út eða inn —•
nema þá fuglinn fljúgandi. Urðu
þeir að ganga í gegnum tvöföld
hlið og girðingar, áöur en þeir
. komust að skálunum, þar sem
minkamir eru svo geymdir í
búrum. 11
„Það verður ekki annað sagt,
en að á þessu sé hinn vandað-
asti frágangur," sagði Sveinn
Einarsson, veiöistjóri, sem hef-
ur af hálfu bins opinbera eftir-
lit með því, að öllum kröfum
um öryggisráðstafanir við
minkarækt sé fullnægt, og var
einmitt að ljúka eftirlitsferð um
búið, þegar okkur bar að.
Inni í öðrum skálanum hitt-
Hvort sem minkurinn
er af tegundinni Stand-
ard, Pastel eða Jet, elns
og á Skeggjastöðum,
þá er hann jafnhugafiur
og grimmur. Hann
hræðist ekki manninn,
þótt hann kannski virði
hann sem ofjari, heldui
snýst gegn honum með
kjafti og klóm. Starfs-
mennirnir verða að um
gangast hann mefi
þykka skinnglófa ð
höndunum.
Minkabú nr. 2
komið á legg
Hár stofnkostnaður seinkar framgangi
minkaræktar
r. >.:
um við ungan mann, Helga Sig-
fússon að nafni, sem gekk á
milli búranna, ýtandi kerru á
undan sér. sem í var einhver
rauður grautur. Sletti hann á
hvert búr vænni sieikju af fóðri
þessu.
„Það er einhver munur á
þessu fóðri og gula mjölinu,
sem Norðmennirnir uröu að
fóðra sfn dýr: &,'■!. sagði.Tíelgi,
sem síöastliðna 10 mánuði hef-
ur starfað við Sandefarmen, i
Noregi til þess að kynna sér
minkarækt, „Þeir voru í mestu
erfjðleikum viö öflun fóðurs og
uröu að flytja þetta að langar
vegalengdir. Var varla nokkurt
efni í fóðurblöndunni nýtt, held-
ur flest búið að liggja lengri
tfma f frysti,"
Helgi er lærður búfræðingur,
en það var einmitt á Hvanneyri,
sem áhugi hans á minkarækt
vaknaöi, og þegar svo fyrirsjá-
anlegt var orðiö, að hér yrði
stofnað til minkaræktar, fór
hann út, eins og reyndar fleiri
ungir menn, sem geröu sér
grein fyrir þvf, að hér yrði þörf
fyrir menn, sem lært höfðu til
verka við minkabú. Meðan
Helgi var hjá Sandefarmen i
Noregi, voru fjðrir aðrir íslend-
ingar honum samtímis þar i
sömu erindagjörðum,
Stofnun minkabúa hefur geng
ið ögn hægar en menn kannski
imynduöu sér að yrði af áhug-
anum, sem ríkti á slíkum
rekstri, um það leyti, sem loð-
dýrarækt var leyfð meö lögum
frá Alþingi. pn það eru eðlilega
ýrriis vándamál, sem rýðja þarf
úr'vegi, áður en minkabúi hefur
verið komið upp. kfestm; vand-
inn er þó fjárfestingarkostnáð-
urinn, sem er gffurlegur.
„Pólarminkur hf. var stofnað
1965, þegar menn væntu þess,
að Alþingi leyföi minkarækt.
Upphaflega var hlutaféð 3 millj-
ónir króna, og hafði stjórnin
heimild til þess að hækka það
upp í 4 millj. Nú er hlutaféð
orðið 6 milljónir kr., sagði Páll
Ásgelr Tryggvason, stjómarfor-
maður félagsins, þegar við tók-
um hann tali.
„Við gengislækkanimar hækk
aði stofnkostnaðurinn um 104%
og bara dýrin ein, þessir tvö
þúsund minkar, sem komu um
daginn, kosta um 3 milljónir,
Hvor skálinn um sig kostar um
rúma milljón, og er þá engan
veginn allt búið, því að við
þurfum innan tíðar að bæta við
okkur 3 skálum til viðbótar.
Fyrir mánaðamótin júní/júií
næsta ár, þurfum við að skilja
ungana, sem þá verða komnir,
frá læöunum og þá þurfa skál-
arnir aö vera tilbúnir.
Stofnkostnaður hjá okkur er
líka öllu hærri en t, d. hjá
Norömönnum, þar sem hér eru
gerðar strangari kröfur til ör-
yggisráðstafana, og eins þurf-
um við veðráttunnar vegna, að
hafa húsin rammbyggilegri. Hér
gerir ofsarok, og skafrenning-
urinn og kuldinn á veturna gæti
orðið dýrunum skeinuhættur.
Þess vegna höfum við húsin
alveg lokuð, sem er öfugt við
norsku húsin, en þau eru eigin-
lega varla annaö en skýli með
þaki, en opnum hliðum,“ sagði
Páll.
„Þrátt fyrlr þennan hærri
stofnkostnað erum við vongóðir
um samkeppnisaðstöðu okkar,
vegna trúar okkar á því, að
við getum aflað okkur ódýrara
fóðurs, eins og sláturafganga,
sem sláturhúsin hafa fram til
þessa fleygt. Eins ætti okkar
fóður að vera kjarnbetra, þar
sem það er minna geymt og
nýrra,“ sagöi Páll að lokum.
GP.
WKKm

Helgi Sigfússon, starfsmaður minkabúsins að Skeggjastöðum fóðrar minkana, sem geymd-
ir eru í rööum *f búrum iimi f 550 ferm. skálum. SkáJarnir eru innan rammgerðrar girfi-
Ingar.
ft