Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1937, Blaðsíða 7

lesbók morgunblaðsins
399
^illllllillllllllilllll
H u 1 d a
Frænkurnar í Ystakoti
Smásaga
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH
Anda-Gunna kom vestan úr
fjörðum og settist að í smá-
koti yst í kauptúninu. Með henni
var systurdóttir hennar, heilsu-
tœp stúlka, sem vann í fiski og
á túnum, þegar hún þoldi. Þær
frænkur voru fálátar og ómann-
blendnar og svo orðvarar, að
skrafskjóðum þorpsins var ómögu-
legt að grafa upp æfiferil þeirra
fram að þeim tíma, sem þær sett-
ust að í kauptúninu. Og skraf-
skjóðunum varð í nöp við þær af'
þessum ástæðum. Svo kærðu þær
sig heldur ekkert um að þeim
fjölgaði, sem á fiskinum lifðu.
Ekki þóttust þær hafa of mikla
atvinnu, þó að framandi fuglar,
eins og þessar leiðinlegu mann-
eskjur, kæmu ekki og hremdu
hana af þeim. Og þær töluðu svo
illa sem þær gátu um frænkurn-
ar í Ystakoti: „Anda-Gunna! Geðs
legt var nú nafnið. Ætli það hafi
ekki verið búið að fá nóg af henni
og hennar öndum þar vestur í
Fjörðunum? Enginn vissi af hvaða
ástæðum þær voru komnar hingað
— ætli það gæti ekki farið svo
að menn fengju líka fljótlega nóg
af þeim í Eyrarkaupstað ? Það
vantaði nú ekkert annað í þorpið
en ófreska kerlingarnorn, sem sá
draug í hverri krá og ærði ístöðu-
litlar sálir með allskonar lyga-
sögum. Og svo stelpudruslan, bæði
ljót og leið og alveg eins og rek-
in upp í hrútshorn. Þarna stein-
þagði hún allan daginn í fiskin-
um og þegar farið var að drekka
kaffið laumaðist hún burt frá öll-
um, eins og hún hefði stolið sjálfri
sjer. Allan guðslangan daginn
drógst ekki orð úr henni, frekar en
steindauðri manneskju. Það var
hreint og beint kvalræði að vinna
með henni og verða að hafa hana
fyrir augunum allandaginn. — Því
segi jeg það: Það má mikið vera
ef alt er með feldu um þeirra for-
tíð og hag. Mjer finst nú sannast
að segja, að hreppsnefndin ætti
að senda þær til baka til síns
fyrra heimkynnis, það ér ekki
forsvaranlegt að láta vandræða-
manneskjur vaða inn í þorpið
hindrunarlaust og setjast ofan á
fátækt fólk“. Þetta alt og miklu
fleira og verra sögðu málæðis-
manneskjur Eyrarþorps um
Anda-Gunnu og Elínu systurdótt-
ur hennar.
En frænkurnar í Ystakoti ljetu
hvern tala og vera sem hann
vildi. Þær lifðu sínu kyrláta lífi í
friði við guð og menn. Þó að
Elín yrði þess vör, að hún var
ekkert velkomin í vaskið og á
fiskreitina, ljet hún sem hún
vissi það ekki. Hún vann sitt verk
og þagði, og var ekki óvingjarn-
leg við neinn. Hún gaf sig að-
eins ekkert að fólki. Þegar veðrið
var gott kom Guðrún gamla líka
út á þerrireit og breiddi fisk og
tók saman eins og aðrar dauð-
legar manneskjur. Enginn sá, að
hún væri öðruvísi en annað fólk,
og ekkert hafðist upp úr henni.
Þetta var eitt af því, sem fiski-
kerlingunum gramdist. Hjet hún
máske ekki Anda-Gunna? Hvar
voru nú allir hennar dularhæfi-
leikar? Það var til lítils að heita
Anda-Gunna og vera svo eins og
annað fólk. Þær urðu því gramari
sem þær fundu greinilegar van-
mátt sinn til þess, að ná tökum
á þessum ókunnu manneskjum.
Þær reyndu þó alt, sumar sneru
við blaðinu og urðu hjálpfúsar og
blíðar og gerðu sjer upp erindi
hver eftir aðra út að Ystakoti,
buðust til að hjálpa mæðgunum
um hitt og annað smávegis ef
þær þyrftu — en þær þurftu
aldrei neins — að minsta kosti
leit svo út, því að þær afþökk-
uðu alt. Jæja, þær um það. Skraf-
skjóðurnar fóru sneyptar og reið-
ar heim til sín á ný. Þær hjetu
því að ómaka sig ekki aftur út í
Ystakot, til þess að láta sama sem
reka sig á dyr. Því að ekki gat
það annað heitið, þó að Anda-
Gunna og frænka hennar væru
nógu kurteisar og ljúfar, það
vantaði ekki. En þær buðu eng-
um inn og þóttust einskis þurfa.
Að vísu höfðu frekustu njósnar-
konurnar farið óboðnar inn að
baðstofudyrum og skotist sjálfar
inn þegar opnað var — en þær
voru engu nær, frænkurnar buðu
þeim ekki einu sinni sæti, heldur
afþökkuðu mjög kurteislega og
alúðlega alla hjálp — hjeldu á-
fram störfum sínum, eins og ekk-
ert væri. En njósnarkonan gat
frætt stallsystur sínar á því að
stelpan hefði verið að sníða kjó.l
úr þessu líka fína efni. „Jeg skil
ekkert í því að hún kunni mikið
til sauma, en nógu var hún frökk
að klippa, og kerlingin sat hjá
með prjóna sína og horfði ánægð
á“. „Ja, svei!“ — „Svo fór ufli sjó
ferð þá“ — og svo fór um allar
sjóferðir sögukvenna Eyrarþorps
út að Ystakoti.
Sumarið leið og haustið kom
með regn og storm. Þorpsbúar
sáu frænkurnar í Ystakoti taka
upp úr kálgarðsholunni fallegar,
og óvenjulega stórar gulrófur, og
kartöflur upp úr litlu girðingunni
úti á melunum ofan við kotið. Þær
höfðu sjálfar baslað við að setja
upp þessa girðingarnefnu um vor-
ið, og stungið og tínt upp grjótið,
og flutt áburð úr geitakofanum
þangað. Nú fengu þær góða upp-
skeru af fallegustu Hornafjarðar-
kartöflum, þær höfðu víst komið
með útsæðið, að minsta kosti vissi
ekki einu sinni fróðasta kerling
Eyrarkauptúns neitt til þess að