Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1937, Blaðsíða 10

402
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
sæti á stól við borðið. Þóroddur
studdi öðrum olnboganum á hnjeð
og strauk með hendinni í gegn
um hár sitt hvað eftir annað.
Hann var hálf ráðalaus. „Jæja —
jólin eru komin í bæinn hjer, sje
jeg er“, mælti hann.
„O-já, við höfum nú ekki í svo
mörgu að snúast, að það er nú
annað hvort, að við gefum okk-
ur tíma til þess að kveikja jóla-
ljósin“, mælti Guðrún gamla og
brosti, svo hýran skein af and-
liti hennar.
„Guðrún“, mælti Þóroddur alvar
lega. „Jeg kem til þess að þakka
þjer frá okkur öllum, sem þú
bjargaðir — frá okkur og ást-
vinum okkar. Mjer var ómögu-
legt að rísa undir þakklæti, sem
jeg átti ekki með rjettu — jeg
mátti til að segja þeim eins og
var, að það varst þú, sem bjarg-
aðir lífi okkar allra. Og mi er
jeg kominn til að þakka þjer. —
Viltu taka við svolítilli jólagjöf
frá okkur f Þorsteinn kaupmaður
hefir lagt til helminginn fyrir
hana, en við hinn helminginn".
Og Þóroddur tók innan úr kápu
sinni, sem hann bar á handleggn-
um, ofurlítið spegilgljáandi við-
tæki og setti á borðið.
„Nú er jeg alveg forviða", mælti
Guðrún gamla og ljet hendurn-
ar falla í skaut sjer. „Guð launi
ykkur öllum!“ Og hún stóð upp
og rjetti Þóroddi hönd sína. „Jeg
á þetta bara ekki skilið. Það
voru nágrannar mínir hjerna nið
ur í naustinu, sem vöruðu mig
við — blessaðar sálirnar“.
„En þú komst boðunum til okk-
ar, samt sem áður“, mælti Þórodd-
ur og brosti. „Nú eru þeir víst
að koma, sem ætluðu að setji
viðtækið þitt í samband. Jeg
ætla að fara og vita hvort að
jeg get ekki neitt hjálpað þeim
til þess“.
Það var fljótlegt að koma fyr-
ir tækinu hennar Anda-Gunnu í
Ystakoti. Engan stiga þurfti til
þess að komast upp á bæinn,
hann var ekki svo hár. Og síma-
línan lá einmitt rjett um varp-
ann og staurarnir voru notaðir
til bráðabirgða. Þegar öllui var
lokið kom Elín út og bað þá,
sem að því höfðu unnið, að gera
F riðriksgáfa
Fyrir skömmu síðan áskotn-
aðist Þjóðminjasafninu mynd
sú, sem hjer birtist af amtmanns-
setrinu á Möðruvöllum í Hörgár-
dal, er nefnt var Friðriksgáfa.
IJefir myndatökumaður staðið
á grasbalanum sunnan við kirkju
garðinn, og sjest á myndinni
suðvesturhornið á garðinum.
Eigi er blaðinu kunnugt, að
áður- hafi birst önnur mynd af
Friðriksgáfu en sú, sem er á
mynd þeirri, er einn af fylgd-
armönnum Gaimards teiknaði af
Möðruvöllum 1836, en hún gef-
ur alt aðra hugmynd um, hvern-
ig hús þetta hefir litið iit.
„Friðriksgáfa“, sem þessi
mynd er af, var reist eftir að
Amtmannsstofan brann 1826 og
stóð þangað til 21. mars 1874, að
hún brann. Voru veggir úr múr-
steini, en þeim sundrað og múr-
steinninn notaður í hús Möðru-
vallaskólans.
í þessu húsi hafði æðsta vald-
stjórn Norðurlands aðsetur í nál.
hálfa öld. Þarna lifði Bjarni
Thorarensen sín síðustu æfiár.
Þarna var Pjetur Havsteen í
sinni amtmannstíð. Og þarna var
fæddur Hannes Hafstein.
svo vel að koma mn og þiggja Þessa jólanótt hugsuðui flestir
kaffi. þorpsbúar hlýtt til einstæðing-
Og nú sat, í fyrsta sinni síðan anna í Ystakoti; meira að segja
þær frænkur komu í Ystakot. sumar skrafskjóðurnar, sem
hópur glaðra gesta umhverfis borðifhöfðu talað verst um þær frænk-
þeirra. Laufabrauðið og kökurn-
ar hennar Elínar var prýðilega
tilbúið og Guðrún gamla hafði
sjálf helt upp á könnuna og
sjeð um að kaffið væri ósvikið
sjómannskaffi.
Þegar litla viðtækið var opn-
að heyrðist klukknahljómur alla
leið austan frá Betlehem og fylti
hrifnæma hugi fjarðarbarnanna
draumkendri jólasælu. Og er all
ir voru komnir út á hlaðið og
Guðrún gamla og Elín voru að
kveðja gestina, ómaði jólahring-
ingin frá kirkjunni yfir þorpið.
urnar — þó að þeim fyndist nú
reyndar að Anda-Gunna ekki
hafa gert annað en það, sem
hver maður hefði gert í hennar
sporum — og segðu það blátt
áfram hver við aðra.
Aðrar þögðu og hugsuðu ekk-
ert ilt þessa nótt, því að jafnvel
mögnuðustu málskrafskonur hafa
stundum hjartað á rjettum stað,
þegar á reynir — þótt hinsveg-
ar að þögn og sjálfstæði aðkomu-
kvenna í fiskiþorpi sje eitt af
því, sem er allra erfiðast að fyr-
irgefa, Hulda.