Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1937, Blaðsíða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
401
og flýtti sjer til dyranna. ,,Jöeja,
þjer skuluð ráða“, mælti hann,
opnaði og fylgdi henni út gang-
inn. Við útidyrnar kvaddi hann
gest sinn með virktum og horfði á
eftir henni út í vetrarrökkrið, uns
hún hvarf honum sýnum. Þá sneri
hann inn, slökti ljósið, lokaði
skrifstofunni og útidyrunum og
fór rakleitt út í bæ að hitta sjó-
mennina, sem voru í óðaönn að
búa sig undir róðurinn. Það var
ljós í skúrunum, línur beittar og
línutrogin borin út í báta. Sum-
staðar var sungið og kveðið, sum-
staðar var skrafað, hlegið og blót-
að þegar taumur slitnaði eða þeg-
ar hnifur fanst ekki. Þorsteinn
kaupmaður leit inn úr dyrunum
á einum skúrnum. Formaðurinn
þar var kunningi hans og með-
eigandi að bátnum, sem liann
stýrði. „Þið eruð að beita“, sagði
hann glaðlega. „Já“. Formaðurinn
snaraðist út með fult línutrog.
„Heyrðu, Þóroddur“, sagði kaup-
maðurinn og flýtti sjer á hlið við
hann. „Viltu gera bón mína?“
„Hver er hún?‘r mælti formaður
og hjelt áfram ofan fjörpna með
línutrogið. „Að hætta við að róa“.
„Ilvaðf' Þóroddur setti niður trog
ið og starði á kaupmanninn.
„Hvers vegna ?“ spurði hann for-
viða og stuttur í spuna. „Það kem-
ur aftakaveður”, svaraði Þorsteinn
kaupmaður lágt og ákveðið. „Hef-
ir komið skeyti um það?“ spurði
formaðurinn. „Já, ekki samt frá
veðurstofunni. En jeg er viss um
þetta“. Formaðurinn ýtti upp húf-
unni og klóraði sjer í höfðinu. „Jeg
veit svei mjer ekki“ — sagði hann
og leit við upp í skúrinn. „Það
þykir held jeg eitthvað skrítið
við það, ef jeg kem nú eins og
skollinn úr sauðarleggnum og seg-
ist vera hættur við að róa — ^vo
skil jeg ekki hvaðan þú hefir
fengið þetta skeyti“. „Frá dul-
rænni manneskju“, mælti kaup-
maðurinn alvarlega — „hún lýg-
ur ekki, hún veit þetta og kom til
mín, full angistar. En hún vill síð-
ur láta sín getið. Það er hún Guð-
rún gamla í Ystakoti“. „Hún Anda
Gunna. Ja, flest kemur nú upp á
bátinn — mælti Þóroddur formað-
ur, en kaupmaðurinn var ánægð-
ur, því að hann sá undir eins að
þetta hafði mikil áhrif á kunn-
ingja hans, þó að hann tæki svona
í það. „Jeg hugsa“, mælti hann
hægt, að ef þú situr í landi, muni
hinir gera það líka. Ef þú litir
t. d. inn í skúrana og segðir að
þjer litist ekki á útlitið — þú
værir hættur við að róa. Viltu
ekki gera það fyrir mig, Þórodd-
ur?“ „Víst vil jeg gera það fyrir
þig — en þú mátt ekki láta nokk-
urn mann vita um hvernig á því
stendur“. „Til þess hefi jeg enga
löngun, eins og þú getur nærri“,
sagði kaupmaðurinn og sló á
herðar kunningja síns. En Þórodd-
ur beygði sig niður eftir troginu.
Það var skratti leiðinlegt að verða
að snauta með nýbeitta lóðina inn
í íshús til geymslu í blíða-logninu,
en — já, hann var nú einu sinni
búinn að lofa þessu. Hann gekk
hægt upp fjöruna með trogið sitt.
En Þorsteinn kaupmaður hjelt á-
fram út með öllum sjó, eins og
hann væri á sinni venjulegu
kvöldgöngu. Engan grunaði hvað
þeim vinunum hafði farið á milli.
Menn Þórodds voru í þann veg-
inn að fara af stað með línutrog-
in, sem eftir voru þegar hann
koin í dyrnar,' snaraði inn sínu
trogi og sagði: „Mjer líst ekki á
útlitið, piltar, jeg er hættur við
að fara“. Þeir urðu hvumsa við.
„Hættur?“ spurðu þeir einum
rómi. „Koinið þið út og athugið
sjálfir hvernig hann er í vestrinu.
Og sjómennirnir tíndust út og
horfðu þegjandi til hafs og vestur
í fjallgarðinn. Jú, hann var nú
hálf-dumbungslegur í vestrinu, og
norðrið ekki sem öruggast. Þeir
yptu öxlum og grettu sig. Það
var verst að verða til þess að
setjast — ef hinir færu nú.
En Þóroddur gekk beina leið í
næsta skúr og sagðist vera hætt-
ur við að róa. Skúr úr skúr fór
hann. Og árangurinn varð sá, að
enginn reri úr Eyrarkauptúni í
það sinn.
Varla höfðu sjómennirnir kom-
ið fyrir beittum lóðunum á íshús-
inu, þegar logndrífa datt á. Og
naumast voru þeir komnir inn ýr
dyrunum heima hjá sjer þegar
hvessa tók.
Lognaldan reis upp og varð að
vetrarbrimi, sem hækkaði æ og
æ róminn, leitaði hærra og liærra
á landið með flóðinu. Um mið-
nætti var komið aftakaveður, eins
og AndaJGunna hafði spáð.
Margur húsfaðirinn og móðirin
vöktu þá nótt í Eyrarkauptúni og
hugsuðu um það, hvað mundi hafa
orðið, ef að Þóroddur liefði ekki
hætt við að róa — um það, hve
skamt væri á milli lífs og dauða
við dularfult hafið, sem engum
opinberar ásetning sinn fyrirfram
— um hamingju Þórodds for-
manns og þeirra allra þar í þorp-
inu. En Anda-Gunna vakti og var
að biðja fyrir þeim, sem höfðu
sett bátinn sinn í naustinu und-
anfarin kvöld. Aumingjarnir —
í þetta sinn liöfðu þeir þó get-
að látið lifandi manneskjur heyra
til sín og skilja sig. Aumingj-
arnir — guð veri þeim líknsam-
ur og leiði þá inn í sitt bless-
aða ljós frá liafsjóum og hríðar-
grimd. — Og þegar leið að
morgni sofnaði Guðrún gamla
mitt í hópi sinni ósýnilegu vina,
andanna, sem hún var við kend
— og sem sýndu henni einatt
miklu meiri skilning og hlýleika
heldur en jarðneskir menn.
í rökkurbyrjun á aðfangadags
kvöld gekk hár og þrekinn mað-
ur út að Ystakoti. Það var Þór-
oddur formaður. Hann barði að
dyrum á litla bænum, sem var
hálfhulinn snjósköflum. Hlaðið
var snyrtilega mokað og snjón-
um rutt af þverstígnum, sem lá
þangað heim af þorpsveginum,
en renningurinn hafði lagt stór-
an skafl norðan við bæinn og
austan, svo að það var alveg
sljett af honum ofan að jörð.
Þannig skýlir mjöllin smælingj-
unum í minstu kotunum á íslandi.
Þóroddur beið, uns komið var
til dyra. Það var Elín. Hún var
sparibúin og bað hann að ganga
inn. I bæjardyrunum logaði á
kerti, í göngunum líka. Og þegar
inn í baðstofuna kom, var svo
bjart og' hlýtt, að Þóroddi fanst,
að hann aldrei hafa litið bjartari
bústað. • — Guðrún gamla ,var
búin að hafa fataskifti og sat
á rúminu sínui með sálmabók og
var að lesa. Hún stóð upp og .
heilsaði gestinum og bauð honum