Lesbók Morgunblaðsins - 26.07.1959, Qupperneq 7

LESBÓK MORGTTNBLAÐSINS
327
höfundur geta breytt með úriell-
ingum eða breytingum . . . Andinn
í skáldsögu yðar ber vott um, að
þér viðurkennið ekki sósíalista-
byltinguna (kommúnistabylting-
una)“.
Þó að bréfið væri furðanlega
hógvært miðað við síðari árásir
flokksins á Pasternak, þá leið lang-
ur tími, þar til það var birt í bók-
menntaritinu Literary Gazette, og
varð það til þess, að margir itan
Sovétríkjanna, sem lesið höfðu
Dr. Zivago, fóru að glugga aftur í
bókina. Hvað var það eiginlega í
henni, sem angraði kommúnistana
svo mjög?
Það kemur ýmislegt fram í sög-
unni, sem fulltrúum kommúnista-
flokksins hlýtur að hafa fundizt
æði óviðeigandi, auk þess sem höf-
undur fer ekki í grafgötur með
skoðanir sínar á hlutverki ein-
staklingsins og rétti hans til þess
að hugsa frjálst. Hér verða sýnd
nokkur dæmi þess:
„Já, það lítur út Jyrir, að ég verðl
að segja upp vinnunni. Það er allt-
af sama sagan — hún endurtekur
sig aftur og aftur. Fyrst er allt í
bezta lagi. ,Vertu velkominn. Við
fögnum góðri, heiðarlegri vinnu,
við fögnum hugmyndum, einkum
nýjum hugmyndum. Hvað gæti
glatt okkur meir? Leystu af hendi
verk þitt, keppstu við, haltu áfram'.
Svo kemst maður að raun um, að
það sem þeir eiga við með hug-
myndir, er ekkert nema orðin
tóm — áróðursbrella til að veg-
sama byltinguna og stjórnina. Eg
er orðinn dauðþreyttur á þessu.
Þetta á alls ekki við mig“.
„Marxisminn byggir á of ó-
ákveðnum grundvelli til þess að
hann geti verið vísindi . . . Það er
meira jafnvægi, meira hlutleysi í
vísindum. Eg þekki enga hreyfingu,
sem snýst meir um sjálfa sig og er
fjarlægari staðreyndunum en
marxisminn“.
„Samband hans (Strelnikovs) við
bolsévika byggist á tilviljunum. Á
meðan þeir þurfa hans við, umbera
þeir hann .. . Þegar sú stund kem-
ur, að þeir þurfa hans ekki lengur
við, kasta þeir honum fyrir borð
miskunnarlaust og fótumtroða
hann eins og þeir hafa gert við
aðra hernaðarsérfræðinga“.
„Til þess að hylja mistök með
öllum þeim ráðum, sem ógnar-
stjórn hefur tiltæk, er nauðsynlegt
að kenna fólki að hugsa hvorki né
dæma, þröngva því til að sjá það
sem ekki var til og sanna, að það
sem allir gátu séð, væri ekki til“.
„Stærsta bölið og upphaf ógæf-
unnar var það, að menn glöt-
uðu trúnni á verðmæti eigin skoð-
ana . . . Við héldum, að það væri
nauðsynlegt að syngja saman í kór
og nærast á óvéfengjanlegum hug-
myndum, sem gerðar eru eftir for-
skrift yfirvaldanna“.
„Hugmyndin um þjóðfélagsum-
bætur, eins og hún hefur verið
skilin frá því í októberbyltingunni,
fyllir mig ekki eldmóði. Því fer
fjarri, að verið sé að framkvæma
hana, og talið um hana eitt saman
hefur kostað slíkt blóðhaf, að ég er
ekki viss um, að tilgangurinn helgi
meðalið".
„Þannig er í pottinn búið, að
flestir okkar verða að lifa tvöföldu
lífi, hvíldarlaust og kerfisbundið".
„Borgaralegar stofnanir ætti að
reisa á lýðræðisgrundvelli; þær
ættu að vaxa upp frá rótum . . .
Það er ekki hægt að reka þær niður
með hamri eins og girðingastaura“.
„Lífið er ekki efni, kjarni, sem
hægt er að móta. Lífið fylgir lög-
máli sjálfs-endurnýjunar; Það er sí
og æ að endurnýja sjálft sig og
endurskapa, breytast og ummynd-
ast. Það stendur óendanlega langt
fyrir ofan hjákátlegar kenningar
þínar eða mínar um það“.