Morgunblaðið - 04.06.2002, Blaðsíða 38

MINNINGAR
38 ÞRIÐJUDAGUR 4. JÚNÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Hreiðar Valtýs-son fæddist á Ak-
ureyri 14. mars 1925.
Hann varð bráð-
kvaddur 25. maí síð-
astliðinn. Foreldrar
hans voru hjónin
Þorsteinn Valtýr
Þorsteinsson útgerð-
armaður frá Rauðu-
vík í Árskógshreppi,
f. 23. apríl 1900, og
Dýrleif Ólafsdóttir
húsfreyja frá Stein-
koti í Árskógs-
hreppi, f. 16. okt.
1899. Systir Hreið-
ars var Valgerður Þóra Valtýs-
dóttir, f. 15. nóv. 1934, d. 29. apríl
1960. Hún var gift Haraldi Val-
steinssyni bankamanni, sonur
þeirra er Heimir Valdimar Har-
aldsson viðskiptafr. og lögg. end-
urskoðandi, f. 1955.
Hreiðar útskrifaðist frá Versl-
unarskóla Íslands árið 1948 og
hinn 25. desember sama ár
kvæntist hann eftirlifandi eigin-
konu sinni, Elsu Kristínu Jóns-
dóttir, f. 10. nóv. 1928, frá Brim-
nesi í Árskógshreppi. Hún er
dóttir Jóns Kristjáns Níelssonar
verslunarmanns frá Brimnesi og
Petreu Jónsdóttir húsfreyju.
Börn Hreiðars og Elsu eru: 1)
Valtýr Þór, f. 10. jan. 1949, við-
skipta- og rekstrarhagfræðingur.
Hann starfar á Akureyri, kvænt-
ur Katrínu Jónsdóttur, f. 1949,
svæða- og viðbragðsfræðingi og
eiga þau fjögur börn: A) Hreiðar
Þór, fiskifræðingur, f. 1967, sam-
býliskona Ásbjörg
Benediktsdóttir, f.
1970. Þeirra synir
eru Valtýr Steinar,
f. 2000, og Baldvin
Hrafn, f. 2002.
Hreiðar á Halldísi
Unu, f. 1993, frá
fyrra sambandi og
Ásbjörg á Björgvin,
f. 1992. B) Áshildur
Hlín, háskólanemi, f.
1979, C) Kristín Líf,
f. 1985. D) Marín
Björt, f. 1987. 2) Val-
gerður Petra, f. 7.
apríl 1961, leiðbein-
andi á Seyðisfirði, gift Herði Eyj-
ólfi Hilmarssyni vélvirkja, f.
1959, og eiga þau þrjú börn: A)
Hafþór, f. 1985, B) Elsa, f. 1989,
C) Hilmir, f. 1995.
Hreiðar og Elsa bjuggu allan
sinn búskap á Akureyri, en
dvöldu að jafnaði sumarlangt á
Raufarhöfn og seinna á Seyðis-
firði til ársins 1988. Hreiðar
starfaði að útgerð, síldarsöltun
og fiskverkun, fyrst með föður
sínum, en er hann féll frá 1970
stjórnaði Hreiðar rekstri skipa og
landvinnslu frá Seyðisfirði og Ak-
ureyri. Árið 1988 var landvinnsl-
an á Seyðisfirði seld, en frá þeim
tíma gerði hann áfram út síldar-
og loðnuskipið Þórð Jónasson EA
350 fram á mitt síðasta ár. Hreið-
ar sat í stjórn ýmissa félaga er
tengdust útgerð og fiskvinnslu.
Útför Hreiðars verður gerð frá
Akureyrarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Elsku pabbi minn, ég er sest við
skrifborðið þitt og ætla að prófa að
skrifa lítið bréf til þín. Þetta eru nú
bara hugsanir sem ég ákvað að setja
á blað. Ég veit ekki alveg hvar eða
hvernig ég á að byrja þetta kveðju-
bréf því þetta er fyrsta og síðasta
bréfið sem ég mun skrifa þér.
En fyrst og fremst langar mig að
þakka þér fyrir allt, því þú hefur svo
sannarlega stutt mig í gegnum lífið,
pabbi minn.
Frá því ég var lítil stelpa hef ég
alltaf verið pabbastelpa, ekki svo að
skilja að ég hafi ekki líka verið
mömmustelpa en það var bara öðru-
vísi. „Jæja, Peddý mín, hvað segirðu
litla stelpan mín?“ varstu vanur að
segja þegar þú vildir að við spjöll-
uðum almennilega saman. Og seinni
ár var ég vön að segja: „Pabbi, ég er
nú ekki lengur litla stelpan.“ Þá
sagðir þú: „Jú, í mínum huga ert þú
og verður alltaf litla stelpan mín.“
Hér koma örfáar minningar
tengdar börnunum mínum því að
börnin mín hafa alltaf og munu ætíð
bera mikla virðingu fyrir þér því þú
varst þeim svo sannarlega góður afi,
sérstaklega held ég að Hafþór eigi
eftir að sakna þín sárt því hann hafði
það fyrir reglu að byrja á því að
hringja í þig þegar hann hafði góðar
fréttir að færa. Dóttur minni henni
Elsu hefur alltaf þótt gott að kúra
hjá afa og ömmu en gallinn við að
hafa hana uppi í rúmi er sá að henni
lætur illa að liggja kyrr og ég man að
þú hafðir einu sinni á orði: „Eins og
það er nú gott að sofa hjá einni Elsu
þá er það hræðilegt að sofa hjá
tveimur Elsum.“ Þegar Hilmir litli
kom í heimsókn til ömmu og afa vildi
hann alltaf horfa á Tomma og Jenna
og þá helst með afa og þú horfðir aft-
ur og aftur á sömu spóluna með hon-
um og hlóst alltaf jafn mikið.
Alltaf varst þú reiðubúinn að rétta
okkur hjálparhönd þegar illa áraði
og gjafmildur hefur þú alltaf verið
við allt og alla. Þú varst okkur alltaf
stoð og stytta, elsku pabbi minn, og
ég veit að ég mun búa að því alla æv-
ina að hafa átt þig að og notið leið-
sagnar þinnar, því sanngjarnari,
traustari og gjafmildari mann er erf-
itt að finna.
Laugardaginn 25. maí fékk ég þau
skilaboð að hringja í bróður minn,
eitthvað hafði komið fyrir hann
pabba minn. Ég fékk strax sting fyr-
ir brjóstið og hugsaði allt það versta,
en ég verð að viðurkenna það að ég
var engan veginn tilbúin fyrir þessar
hræðilegu fréttir. „Pebba mín, pabbi
þinn er dáinn.“ Þvílíkt sjokk, þvílík
líðan sem helltist yfir mig. Mér
fannst allt hrynja. En ég veit að lífið
heldur áfram og ég verð að sætta
mig við þennan mikla missi og vera
sterk því ég veit að þú verður áfram
hjá mér og mínum þótt ég sjái þig
ekki meir.
Hafðu þökk fyrir allt, elsku pabbi
minn.
Þín dóttir
Valgerður Petra
Hreiðarsdóttir (Pebba).
Elsku afi minn, ég vil helst segja
þér að mér gekk vel á prófum nú. Ég
veit að það var það sem þú vildir, að
mér gengi vel í skólanum. Það sem
ég minnist mest er þegar þú sagðir
mér alltaf söguna um Búkollu, alltaf
sömu söguna, mér þótti hún alltaf
jafn skemmtileg. Og ég man þegar
ég og bræður mínir horfðum á
Tomma og Jenna og þú hlóst alltaf
jafn mikið. Og þegar þú sagðir: Það
er nú gott að sofa hjá einni Elsu en
tveimur er hryllilegt. Ég man þegar
þú og hún amma mín fóruð í Hag-
kaup að kaupa föt á mig. Þú varst al-
veg að leka niður af pirringi. En ég
vil helst þakka þér allar ánægjulegu
stundirnar sem við áttum saman.
Þín ástkæra dótturdóttir
Elsa Harðardóttir.
Ástkæri afi minn. Mig, barna-
barnið þitt, langar að tjá mig með
nokkrum orðum og þakka góða sam-
fylgd og segja það sem þig langaði
mest af öllu að heyra í sambandi við
mig. Þig langaði mest að fá þær
fréttir að mér gengi vel í skóla. Og ég
tala þá ekki um í menntaskóla.
Markmið mitt var að ná skólapróf-
unum því ég vissi að það myndi
gleðja þig einna mest í lífinu. Og þar
sem ég hringdi í þig þann 23. maí
fréttirðu það að ég hefði loksins náð
öllum prófunum mínum. Þannig að
ég veit og vona að við skiljumst að í
miklum friði.
Þinn ástkæri dóttursonur
Hafþór Harðarson.
Ég hef verið stóran hluta ævi
minnar kringum ömmur mínar og
afa. Hingað til hefur mér fundist að
þau yrðu alltaf til staðar, eina breyt-
ingin á stórfjölskyldunni væri sú að
ný börn bættust í hópinn. En eitt
sinn verða allir menn að deyja og nú
var röðin komin að honum Hreiðari
afa mínum.
Fyrstu minningar mínar um afa
Hreiðar eru frá Norðursíld á Seyð-
isfirði og Bjarmastíg á Akureyri.
Það var gaman á báðum stöðum þótt
tómstundirnar væru mismunandi. Í
Bjarmastíg fékk grúskarinn í mér
nóg að gera, því þar var fjöldinn all-
ur af bókum og blöðum sem ég gat
sökkt mér í. Á Seyðisfirði var hins-
vegar það mikið að gera við leiki og
störf að lítill tími var til lestrar. Í
fyrstu var ég þar með foreldrum
mínum, en frá um tíu ára aldri sáu
amma Elsa og afi Hreiðar ein um
mig á sumrin. Við vorum nokkrir
jafnaldrar á verbúðunum í algjörri
strákaparadís. Þarna voru mörg hús
með alls kyns leyniklefum þar sem
við gátum pukrað, nóg var af fiski að
veiða við bryggjuna, fullt af
skemmtilegu fólki að vinna hjá afa
og stutt í náttúruna. Við félagarnir
vorum uppátækjasamir og fórum
stundum yfir strikið. Þá skammaði
afi okkur, en aldrei að ósekju.
Síðar minnkaði tíminn sem fór í
leiki og meiri tími fór í vinnu. Þá fór
ég að taka eftir stjórnunaraðferðum
afa. Þótt mikið af vinnu hans færi
fram á skrifstofunni var hann oft á
ferð niðri í frystihúsi. Hann var
óhræddur við að óhreinka hendurn-
ar, þótt ég muni í raun aldrei eftir
öðru en hann hafi verið snyrtilega
klæddur, yfirleitt í jakkafötum. Afi
var sá maður sem ég tel að komist
næst því að vera sannur séntilmaður.
Hann var duglegur, heiðarlegur,
ósérhlífinn, föðurlegur og ætíð sam-
kvæmur sjálfum sér. Þegar ég var
yngri fannst mér hann þó stundum
svolítið íhaldssamur. Síðar gerði ég
mér grein fyrir að þetta er ekki löst-
ur, heldur hluti af því að vera sjálfum
sér samkvæmur. Afi var þó nýjunga-
gjarn að mörgu leyti, hann fékk sér
t.d. farsíma löngu áður en þeir urðu
almennir. Þó hló hann að þeirri hug-
mynd minni að hann fengi sér tölvu,
taldi þær ekki áreiðanleg tól. Mér
fannst hann þó ekki taka fortölum
mínum fjarri undir það síðasta en
ekki vannst mér tími til að sannfæra
hann endanlega. Ætli ég snúi mér
ekki að því núna að sannfæra ömmu
um að fá sér eina slíka.
Segja má að Seyðisfjarðarárin
hafi verið gullaldarárin mín með afa
og ömmu. En alltaf voru tengslin
sterk. Ég bjó í kjallaranum hjá þeim
í nokkur ár eftir að ég stofnaði fjöl-
skyldu. Þá fæddist fyrsta barnið
mitt, Halldís, og var hún jafnframt
fyrsta barnabarnabarn ömmu og
afa. Þá var gott að eiga þau að á hæð-
inni fyrir ofan til að líta eftir barninu.
Virðulegi forstjórinn virtist alltaf
hafa gaman af að hjálpa ömmu við
barnagæsluna. Ég minnist einnig
með söknuði sjómannadaganna í
Bjarmastíg, því þá bauð afi jöxlunum
á Þórði Jónassyni heim en margir
hverjir voru búnir að vera hjá honum
í áratugi.
Ég fékk snemma mjög jákvæða
mynd af sjávarútvegi vegna veru
minnar í kringum fyrirtækið hans
afa og á Seyðisfirði mátti oft finna
ýmsar forvitnilegar sjávarlífverur til
að skoða. Þetta lagði grunninn að
starfi mínu sem fiskifræðingur. Við
afi ræddum oft um sjávarútvegsmál
á seinni árum. Þótt hann væri gamall
í hettunni leitaði hann oft álits míns á
ýmsu varðandi lífríki sjávar sem
hann virtist telja mig hafa meira vit á
en hann. Ekki veit ég hvort svo var í
raun og veru en hann virti alltaf
skoðanir mínar, þótt við værum
kannski ekki alltaf sammála.
Einhvern tímann tekur allt enda,
afi minn, nú kveð ég þig með sökn-
uði. Minnumst þess þó að í raun felst
eilíft líf í börnum okkar. Engin vafi
er á því að minning þín lifir áfram því
þú hefur afrekað svo margt en hluti
af þér lifir einnig áfram í öllum af-
komendunum.
Hreiðar Þór Valtýsson.
Tilvera okkar er undarlegt ferðalag.
Við erum gestir og hótel okkar jörðin.
Svo orti skáldið Tómas Guð-
mundsson og eru orð að sönnu.
Á stundum eru örlögin svo grá-
lynd að manni verður orðs vant. Það
sem virtist svo augljóst og sjálfsagt
að varla tæki umræðu er snögglega
farið á annan og verri veg en nokkur
gat gert sér í hugarlund. Þannig
varð okkur við s.l. kosningadag er
við hjónin fréttum snöggt og ótíma-
bært lát Hreiðars Valtýssonar.
Hann spjallaði við okkur í síma
kvöldið áður, eins og reyndar svo oft.
Var glaður og gamansamur og sagði
m.a. að á morgun, kosningadaginn,
ætluðu þau hjónin að kjósa en halda
síðan rakleiðis austur í sumarbústað
þeirra í Aðaldal og vera þar fram yfir
helgina. Hann var frískur og glaður
eins og ávallt og hlakkaði til.
Þessi ferð var farin en hún endaði
annan veg en til var stofnað. Það er
alltaf jafn sárt að sjá á bak vinum
sínum, ekki hvað síst þegar þeir eru
heilir heilsu og í fullu fjöri.
Hreiðar Valtýsson var einn þeirra
sem ávallt var gleðigjafi, hress og
léttur í lund með gamanyrði á
vörum. Hann fæddist á Akureyri 14.
mars 1925, sonur Valtýs Þorsteins-
sonar útgerðarmanns og Dýrleifar
Ólafsdóttur. Dýrleif og Valtýr eign-
uðust síðar stúlku, Valgerði Þóru. Á
þessum árum var líf fátæks ungs
fólks erfitt í höfuðstað Norðurlands
og Valtýr og Dýrleif brugðu á það
ráð vorið 1928 að flytja út með Eyja-
firði að Rauðuvík þar sem bæði var
haft til sjós og lands eins og sagt var.
Þarna bjó svo fjölskyldan næstu árin
og með ótrúlegum dugnaði og hag-
sýni jukust efnin. Hreiðar var ungur
að árum þegar hann tók að leggja
föður sínum lið við báta- og skipa-
smíðar. Ekki efar sá sem þetta ritar
að sú vinna hafi orðið honum góður
skóli því Hreiðar var afbragðs smið-
ur, laginn og útsjónarsamur.
Eftir próf frá Verslunarskóla Ís-
lands hélt Hreiðar aftur á heima-
slóðir og nú hafði fjölskyldan flutt til
Akureyrar. Umsvif Valtýs Þor-
steinssonar höfðu aukist verulega og
það var sjálfgefið að Hreiðar tæki
þátt í þeirri starfsemi. Það gerði
hann svo sannarlega, bæði á sjó og
landi. Fyrirtækin, Útgerð Valtýs
Þorsteinssonar og síðar Norðursíld,
voru með stöðvar á Hjalteyri, Rauf-
arhöfn og Seyðisfirði auk Akureyrar
sem var miðstöð starfseminnar. Þeir
feðgar Valtýr og Hreiðar voru um-
svifamiklir í útgerð og vinnslu,
síldarsöltun og einnig frystingu, eftir
að fyrirtækið reisti frystihús á
Seyðisfirði. Þar dvaldi Hreiðar
Valtýsson með fjölskyldu sína mik-
inn hluta ársins um langt árabil.
Stjórnaði uppbyggingu, veiðum og
vinnslu.
Síldin kom og síldin fór. Eftir
mikla síldargengd við Austurland
flutti síldin sig um set og var um
tíma aðeins veiðanleg norður í Íshafi.
Mikla athygli vakti framtak þeirra
feðga er þeir tóku flutningskip á
leigu, breytti því í fljótandi síldar-
stöð og söltuðu nýveidda síld á mið-
unun. Eftir fráfall Valtýs Þorsteins-
sonar tók Hreiðar við rekstri
fyrirtækisins. Hann var farsæll
stjórnandi og sagði sjálfur að vel-
gengni ætti hann góðu starfsfólki að
þakka. Hann minntist oft á Hörð
Björnsson skipstjóra í því sambandi.
Hörður var í mörg ár skipstjóri á
Þórði Jónassyni. Hann var áður
skipstjóri á öðru skipi útgerðarinn-
ar, Ólafi Magnússyni.
Hreiðar var gæfumaður í einkalífi.
Hann kvæntist unnustu sinni, Elsu
Jónsdóttur, á jóladag 1948. Þau voru
grannar á Árskógsströnd og þekkt-
ust frá æskudögum. Þau voru ein-
staklega samhent og samtaka og
gagnkvæm ást þeirra og virðing var
auðsæ.
Þetta var tvöfalt brúðkaup. Hin
brúðhjónin voru Kristín Jóhanns-
dóttir og Jón M. Jónsson en hann var
bróðir Elsu.
Hreiðar og Elsa eignuðust tvö
börn, Valtý Þór og Valgerði Petru,
sem bæði eru gift og eiga börn.
Það var einmitt gegnum fjöl-
skyldubönd sem ég kynntist þessu
góða fólki en María kona mín og Elsa
eru systur. Er ekki að orðlengja að
mikill vinskapur var og er með þess-
um tveim fjölskyldum alla tíð. Fyrir
einstaka heppni eignuðumst við
hjónin fyrir nokkrum árum land
austur á Fljótsdalshéraði og höfum
verið þaulsætin á Austurlandi síðan.
Stuttu síðar keyptu Elsa og Hreiðar
land í næsta nágrenni og byggðu
hús. Síðan þá hefir verið tvöföld
ánægja að fara austur, til þess að
njóta fegurðar Héraðsins og sam-
vista við fólkið okkar.
Vægt er til orða tekið þegar sagt
er að við söknum Hreiðars Valtýs-
sonar.
Mestur er þó missir Elsu og
barnanna.
Þjóðskáldið okkar Jónas Hall-
grímsson segir í kvæðinu Ferðalok:
Háa skilur hnetti
himingeimur,
blað skilur bakka og egg;
en anda sem unnast,
fær aldregi
eilífð aðskilið.
Mikill öðlingur er nú horfinn yfir
móðuna miklu. Hreiðars Valtýsson-
ar verður minnst sem farsæls fram-
kvæmdamanns og þess manns sem
var bæði veitull og góðgjarn. Hann
var maður sem vildi allra vanda
leysa og kom hvarvetna fram til
góðs.
Við Mæzý biðjum góðan Guð að
vernda og styrkja Elsu og eftirlif-
andi ættingja.
Sveinn Sæmundsson.
Í dag er kvaddur kær vinur, mág-
ur og svili. Kallið kom óvænt og
snöggt. Þess vegna er áfallið þyngra.
Glaður og reifur fór hann að heiman
á fögrum sumardegi, búinn að kjósa,
sáttur við Guð og menn. Leiðin lá
austur í Aðaldal í sumarbústað
þeirra Diddu, þangað komst hann
ekki heldur fór í aðra og lengri ferð.
Ótal minningar koma upp í hug-
ann, svo samofinn lífi mínu og fjöl-
skyldunnar allrar var hann. Traust-
ur, öruggur og alltaf til staðar jafnt í
gleði sem sorg. Hann var minn fyrsti
vinnuveitandi þegar ég saltaði á
Kveldúlfsplaninu á Hjalteyri, næst
var ég barnapía þegar ég passaði
dóttur hans, prinsessuna hana
Pebbu, og var í vist hjá þeim Diddu.
Símtölin verða víst ekki fleiri, þar
sem umræðan var um allt milli him-
ins og jarðar og oftar en ekki bar
veðrið á góma. Yfirleitt hafði hann
vinninginn hvað hitastig og sólskins-
stundir varðaði. Að öðrum kosti batt
hann enda á umræðuna sem skjót-
ast, því veðrið var ávallt betra fyrir
norðan. Góðar og glaðar stundir á
sólarströnd, í borgarferð, í bústöðum
þeirra og síðast en ekki síst heima á
Akureyri þar sem heimili þeirra stóð
alla tíð opið og allir voru þangað vel-
komnir. Ánægðastur var hann í hlut-
verki veitanda, að gleðja aðra og
njóta með öðrum, ekki sitja einn að
sínu. Þeim fækkar óðum sem þessir
kostir prýða og orðið sem lýsir hon-
um best er öðlingur. Ætíð mun ég
minnast Hreiðars er ég heyri góðs
manns getið.
Missirinn er mikill, mestur þó hjá
systur minni sem sér á eftir sínum
besta vini eftir rúmlega fimmtíu ára
samleið, börnum, tengdabörnum og
fjölskyldunni allri. Guð veri með
þeim.
Helga og Ingi.
Hreiðar var alla sína starfsævi
tengdur útgerð og atvinnulífi, en fað-
ir hans, Valtýr Þorsteinsson, hóf bú-
skap á Rauðavík við Árskógsströnd
1928, annaðist bátasmíðar og hóf þar
eigin bátaútgerð og síðar síldarsölt-
un. Hreiðar tók snemma þátt í
rekstrinum sem fór ört vaxandi eins
og greint er frá í stuttri síldarfrétt í
Akureyrarblaðinu Degi hinn 4. júlí
1956: „Fyrsta síldin, sem berst á
land við Eyjafjörð, var söltuð á
Hjalteyri sl. föstudag. Akraborgin
lagði þar upp 800 mál og tunnur.
Feðgarnir Valtýr Þorsteinsson og
Hreiðar Valtýsson sonur hans, sem
nú eru mestu útgerðarmenn á Norð-
urlandi, hafa þarna söltunarstöð …“
Mikill uppgangur var í fyrirtæk-
inu á þessum árum, mörg skip í
rekstri og síldarsöltun sem fór vax-
andi. Með tilkomu síldveiðiskipanna
Ólafs Magnússonar EA 250 og Þórð-
ar Jónassonar EA 350 sem smíðuð
voru í Noregi og komu til landsins
1960 og 1964 varð mikil breyting á
rekstri fyrirtækisins samhliða upp-
byggingu síldarsöltunarstöðva
Norðursíldar á Raufarhöfn og Seyð-
isfirði, en auk þess fór um tíma fram
HREIÐAR
VALTÝSSON