Morgunblaðið - 29.09.2002, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 SUNNUDAGUR 29. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 22/9 – 28/9
ERLENT
INNLENT

VAKTMAÐUR í Bún-
aðarbankanum var hand-
tekinn á fimmtudag,
grunaður um að hafa af-
ritað skjöl í bankanum
sem komust í hendur for-
stjóra Norðurljósa í sum-
ar.

FÆREYINGAR og Ís-
lendingar hafa náð sam-
komulagi um mörk efna-
hagslögsögu landanna.
Þar með lýkur afmörkun
efnahagslögsögu Íslands,
27 árum eftir að land-
helgin var færð í 200 míl-
ur.

BÆJARYFIRVÖLD í
Mosfellsbæ hafa ákveðið
að grípa til víðtækra að-
gerða vegna slæmrar
fjárhagsstöðu bæjarsjóðs.
Mosfellsbær skuldar rúma
þrjá milljarða króna.

FINNUR Ingólfsson
seðlabankastjóri hefur
verið ráðinn forstjóri VÍS
frá og með 1. nóvember, í
stað Axels Gíslasonar.

NORÐURLJÓS, sem
reka m.a. Stöð 2 og Bylgj-
una, hafa sent kvörtun til
Eftirlitsstofnunar EFTA
og farið fram á að athug-
að verði hvort afnotagjöld
Ríkisútvarpsins og sam-
keppni RÚV á auglýs-
ingamarkaði samræmist
reglum EES um rík-
isstyrki.

7,3% NEMA í fram-
haldsskólum sögðust hafa
gert tilraun til sjálfsvígs í
könnun sem gerð var fyr-
ir landlæknisembættið ár-
ið 2000.

SKÁLINN, ný þjón-
ustubygging við Alþing-
ishúsið, var tekinn í notk-
un á föstudag.
ÍE segir
200 manns upp
ÍSLENSK erfðagreining sagði 200 af
650 starfsmönnum fyrirtækisins upp
störfum á föstudag. Tóku uppsagnirn-
ar gildi þegar í stað. Þetta er stærsta
fjöldauppsögn Íslandssögunnar að
sögn ASÍ. Kári Stefánsson, forstjóri
ÍE, segist reikna með því að fyrirtækið
spari í kringum 2,5 milljarða króna á
ársgrundvelli með uppsögnunum. Um
hryggilega, en bráðnauðsynlega að-
gerð sé að ræða. Páll Magnússon, upp-
lýsingafulltrúi ÍE, segist telja að um
15% þeirra sem var sagt upp hafi verið
erlendir starfsmenn og þeir hafi komið
úr öllum deildum fyrirtækisins.
Sama dag kynnti deCODE, móður-
félag ÍE, þriggja ára samstarfssamn-
ing sem gerður hefur verið við lyfja-
fyrirtækið Merck & Co. Inc. um
rannsókn á erfðafræði offitu með það
að markmiði að flýta uppgötvun nýrra
lyfja gegn offitu. Munu greiðslur til fé-
lagsins geta numið allt að 90 milljón-
um dala, eða um 7,8 milljörðum króna.
Maður á sjötugsaldri
stunginn til bana
35 ÁRA karlmaður, sem er grunaður
um að hafa stungið 65 ára karlmann til
bana með hnífi í risíbúð á Klapparstíg
11 á fimmtudagskvöld, hefur verið úr-
skurðaður í gæsluvarðhald til 8. nóv-
ember. Mun hann einnig gangast und-
ir geðrannsókn. Hinn myrti var með
meðvitund þegar lögregla og sjúkra-
flutningamenn komu á svæðið og gat
nafngreint árásarmanninn. Hann var
úrskurðaður látinn við komuna á
slysadeild. Hefur leit að morðvopninu
ekki borið árangur, en hinn grunaði
var á reynslulausn og hefði átt að vera
undir eftirliti lækna að mati forstjóra
fangelsismálastofnunar. Hann á all-
nokkurn brotaferil að baki, sem og
hinn myrti sem var dæmdur í átta ára
fangelsi árið 1988 fyrir að verða eig-
inkonu sinni að bana í sömu íbúð.
Andstaða við nýja
Íraksályktun
TILRAUNIR Bandaríkjanna og Breta
til að fá önnur ríki, sem eiga fastafull-
trúa í öryggisráði Sameinuðu þjóð-
anna, til að fallast á nýja ályktun um
Írak hafa ekki gengið vel. Jacques
Chirac, forseti Frakklands, ræddi við
George W. Bush, forseta Bandaríkj-
anna, í síma á föstudag og ítrekaði and-
stöðu sína við nýja ályktun. Segjast
Frakkar vera andvígir sjálfvirkri vald-
beitingu og vilja, að fyrst verði ályktað
sérstaklega um vopnaeftirlit í Írak en
síðan um viðbrögð ef Saddam Hussein
Íraksforseti reynir að leggja stein í
götu vopnaeftirlitsmanna. Hafa Kín-
verjar tekið undir þetta með Frökkum
og Zhu Rongji, forsætisráðherra Kína,
varar við ófyrirsjáanlegum afleiðingum
þess að ráðast inn í Írak án samþykkis
Sameinuðu þjóðanna. Vladímír Pútín,
forseti Rússlands, sagði í fyrradag, að
leysa ætti málið á grundvelli fyrirliggj-
andi ályktana Sameinuðu þjóðanna og í
samræmi við alþjóðalög.
Tillaga um 21.000
manna NATO-hraðlið
DONALD Rumsfeld, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, hvatti til þess á
fundi varnarmálaráðherra NATO í
Varsjá í vikunni, að stofnað yrði 21.000
manna hraðlið á vegum bandalagsins,
sem unnt yrði að senda hvert á land
sem er með aðeins viku fyrirvara.
Sagði hann, að brygðist NATO ekki
réttilega við hryðjuverkaógninni, væri
það að senda heimsbyggðinni „neikvæð
skilaboð“. Tóku ráðherrarnir mjög vel í
tillöguna en Bandaríkjamenn telja
stofnun slíkrar hraðsveitar vera
þungamiðjuna í tilraun til að breyta
NATO úr varnarbandalagi, sem mið-
aðist við kalda stríðið, í bandalag, sem
brugðist getur á skömmum tíma við
þeim ógnum, sem það kann að standa
frammi fyrir á 21. öldinni.

GERHARD Schröder,
kanslari Þýskalands og
leiðtogi Jafnaðarmanna-
flokksins (SPD), kvaðst á
mánudaginn fagna því
mjög að fá tækifæri til að
stýra landinu áfram en
ríkisstjórn SPD og græn-
ingja hélt naumlega velli í
þingkosningum sem
haldnar voru fyrir viku.

VOPNAÐIR menn réð-
ust inn í musteri hindúa í
borginni Gandhinagar í
Gujarat-ríki í vesturhluta
Indlands á þriðjudaginn
og hófu skothríð, að sögn
Lal Krishna Advani, að-
stoðarforsætisráðherra
Indlands. Vitað var með
vissu að minnst 30, þar af
sex konur og fjögur börn,
létu lífið í árásinni, að
sögn Advani. Hann sagði
árásina tengjast kosn-
ingum sem hófust á
þriðjudaginn í indverska
hluta Kasmír þar sem
meirihluti íbúa er ísl-
amstrúar.

ÞRÍR ræningjar hófu
skothríð í banka í Nebr-
askaríki í Bandaríkjunum
á fimmtudagsmorguninn,
myrtu fjóra starfsmenn
bankans og einn við-
skiptavin, að því er lög-
regluyfirvöld greindu frá.
Daginn eftir höfðu menn-
irnir þrír og fjórði sam-
verkamaður þeirra náðst
og eiga yfir höfði sér
dauðadóma fyrir morðin.

TIL mikilla átaka kom
á fimmtudaginn milli
rússneskra hermanna og
tsjetsjneskra skæruliða í
Íngúshetíu, nágrannaríki
Tsjetsjníu.
EINAR K. Guðfinnsson alþingis-
maður og formaður Íslandsdeildar
Alþjóða þing-
mannasambands-
ins (IPU) er ný-
kominn af
haustfundi sam-
bandsins, sem
haldinn var í
Genf en fundinn
sátu fulltrúar 130
þjóðríkja. Aðal-
viðfangsefni
fundarins var
umfjöllun um
skýrslu um fjármögnun þróunarað-
stoðar. Einar var einn þriggja þing-
manna sem unnu að gerð skýrsl-
unnar, ásamt þingmönnum frá
Tælandi og Suður-Afríku. Lögðu
þingmennirnir þrír einnig fram
drög að ályktun um fjármögnun
þróunaraðstoðar á grundvelli
skýrslunnar. Einar segir það hafa
verið mikla og lærdómsríka lífs-
reynslu að takast á við verkefni af
þessu tagi.
Láta rödd þjóð-
þinganna heyrast
,,Við vorum kosin á vorfundi Al-
þjóða þingmannasambandsins til
þess að vinna þetta skjal, sem var
annars vegar skýrsla um þessi mál
og hins vegar drög að tillögu þar
sem afstaða fulltrúa þessara þjóð-
þinga væri mótuð,“ segir Einar.
,,Tilefni þessa var Monterey-sam-
þykktin frá því í mars á þessu ári,
þar sem forystumenn þjóða heims
komu saman til þess að fjalla um
þetta mikilvæga mál. Viðfangsefnið
á fundi Alþjóða þingmannasam-
bandsins að þessu sinni var að láta
rödd fulltrúa þjóðþinganna heyrast
um þennan þátt málsins,“ segir
hann.
,,Það var heilmikil lífsreynsla að
takast á við verkefni af þessu tagi
og ná saman mjög ólíkum sjónar-
miðum. Þarna eru fulltrúar bæði
þróunarríkja og ríkja sem geta tal-
ist til velmegunarríkja í heiminum
og fulltrúar með mjög ólíkar póli-
tískar skoðanir,“ segir Einar. ,,Það
var á köflum tekist mjög hart á og
það brann ekki síst á okkur, sem
höfðum undirbúið skýrsluna og drög
að tillögunum en eftir strangan fund
varð niðurstaðan í samræmi við það
sem við höfðum lagt af stað með.
Niðurstaðan varð í meginatriðum
sú að við tókum undir það sem fram
hafði farið á Monterey-fundinum í
vor og lögðum áherslu á að ríki
heims stæðu við þær skuldbindingar
sem þar voru gefnar og fyrri skuld-
bindingar um aukin framlög til þró-
unarmála.
Einnig var mikil umræða um með
hvaða hætti binda megi um hnútana
varðandi fyrirkomulag heimsvið-
skiptanna, þannig að frjáls viðskipti
geti komið þróunarríkjunum að
gagni. Það er álit mjög margra og
þar á meðal mitt að öflugasta og
besta aðstoðin við þróunarríkin sé
að gefa þeim færi á að láta viðskipti
sín eflast og koma þannig afurðum
sínum á markað og búa til sínar eig-
in tekjur,“ segir Einar.
Hægt að láta rödd
Íslands heyrast vel
Einar segir mjög lærdómsríkt að
taka þátt í verkefni af þessu tagi á
alþjóðavettvangi.
,,Sá lærdómur sem ég dreg m.a.
af þessu er sá, að jafnvel í hópi
fulltrúar 130 þjóðríkja, sem koma
alls staðar að úr heiminum, er hægt
að láta rödd Íslands heyrast mjög
vel, með virkri þátttöku í starfi af
þessu tagi. Ég tel að við Íslendingar
eigum að láta til okkar taka í al-
þjóðlegu samstarfi og við höfum
verið að gera það þannig að eftir er
tekið og það held ég að skipti máli,
líka fyrir okkur.“
Einar K. Guðfinnsson alþingismaður vann að skýrslu um
fjármögnun þróunaraðstoðar á vettvangi IPU
Mikil lífsreynsla að takast
á við verkefni af þessu tagi
Einar K.
Guðfinnsson
ÞÁTTAGERÐAMENN á vegum
sjónvarpsstöðvarinnar Discovery
Channel í Kanada eru staddir hér
á landi til að gera klukkutíma
langan þátt um nýtingu jarðhita á
Íslandi og vetnisrannsóknir. Þátt-
urinn verður væntanlega sýndur
næsta vor í þættinum Frontiers of
Construction sem er næstvinsæl-
asti þátturinn á sjónvarpsstöðinni,
að sögn Elliot Shiff, sem fram-
leiðir þáttinn, skrifar handritið og
leikstýrir. Hann á von á því að
þátturinn verði síðan seldur til
sýninga á Discovery sjónvarps-
stöðvum um allan heim.
„Þátturinn er í raun um hvern-
ig Íslendingar hafa byggt upp
heilt kerfi og beislað orku úr jarð-
hitanum til að þjóna landinu,“
segir Shiff. Á föstudag skoðuðu
hann og myndatökumaðurinn
Michael Nolan tilraunaboranir
Orkuveitu Reykjavíkur (OR) á
Hellisheiðinni. Í næstu viku ætla
þeir að skoða Nesjavelli, Bláa lón-
ið, Svartsengi og ýmis hitaveitu-
mannvirki í Reykjavík. Þá munu
þeir fjalla lítillega um vetnisrann-
sóknir Íslendinga í þættinum.
Shiff segist telja það hrífandi
hvernig Íslendingar hafi beislað
jarðhita. „Það er einstakt og sýnir
að hér býr klárt fólk, hitaveitu-
kerfið er mjög vel skipulagt og
tilkomumikið. Þetta verður góður
þáttur sem fólk mun njóta að
horfa á. Við förum með áhorf-
endur í ferðalag hingað á þennan
áhugaverða stað og sýnum þeim
nokkuð sem þeir hafa örugglega
aldrei heyrt um,“ segir Shiff.
Þátturinn verður
sýndur á besta tíma
Gerir hann ráð fyrir því að
þátturinn verði sýndur næsta vor
og segir að hann verði sýndur á
besta tíma þar sem Frontiers of
Construction sé næstvinsælasti
þátturinn á sjónvarpsstöðinni. Að-
spurður segir Shiff að einnig
verði fjallað um jarðhitaverkefni í
Kanada í þættinum, en jarðhiti á
Íslandi sé meginefni þáttarins.
Shiff er sjálfstæður þáttagerða-
maður, en þetta er fjórði þátt-
urinn í þessari þáttaröð sem hann
gerir fyrir Discovery Channel. Sá
fyrsti fjallaði um hvernig eigi að
byggja örugga skýjakljúfa, annar
um stærstu gröfu í heimi og sá
þriðji um hvernig eigi að rífa nið-
ur hús á öruggan hátt.
Ásgeir Margeirsson, aðstoð-
arforstjóri OR, sýndi þeim fé-
lögum tilraunaboranir fyrirtæk-
isins á föstudag. Hann segir að
hitaveita OR sé stærsta jarð-
hitaveita í heimi sem eingöngu
nýti jarðhita og því stórmerkileg.
„Hér á Íslandi notum við jarðhit-
ann til raforkuvinnslu, húshit-
unar, baða, sundlauga, snjó-
bræðslu, iðnaðar og fiskeldis og
allt yfir í Bláa lónið. Þannig að
við nýtum þessa auðlind á mun
skynsamlegri og fjölþættari hátt
en flestar aðrar þjóðir sem nýta
jarðhita,“ segir Ásgeir.
Discovery gerir þátt
um nýtingu jarðhita
og vetnis á Íslandi
Morgunblaðið/Kristinn.
Elliot Shiff og Michael Nolan eru heillaðir af því hvernig Íslendingar nota
jarðhitann. Þeir skoðuðu tilraunaboranir Orkuveitu Reykjavíkur fyrir
helgina og munu á næstu dögum m.a. heimsækja Nesjavelli, Svartsengi
og Bláa lónið. Shiff á von á því að þátturinn verði sýndur í Kanada í vor og
síðan seldur til Discovery-sjónvarpsstöðva um allan heim.