Íslendingaþættir Tímans - 01.02.1975, Blaðsíða 7

að hjálpa foreldrum slnum viö hey-
skapinn, en bórður faðir þeirra átti
snemma við heilsuleysi að striða.
Vorið 1932 verða þáttaskil I lifi Mar-
grétar. Þær systur eru staddar heima
hjá Ólöfu Hafliðadóttur, brauðsölu-
konu á Bergstaðastig 3. Lóa (eins og
hún var venjulega kölluð) var mikil
vinkona fólksins á Heiðarbæ og þekkti
þar allar aðstæöur. Sveinbjörn
Einarsson, bóndi á Heiðarbæ, hafði
misst konu slna Sigrúnu Jóhannesdótt-
ur árið 1927 og tvær elstu dæturnar
voru farnar að heiman. Þaö vantaði
þvi vinnukraft á Heiðarbæ og hafði
Sveinbjörn beöið Lóu að útvega
kaupakonu. — Niöurstaðan af viðræð-
um Lóu við þær systur varð sú, að
Margrét segist vera til I að fara að
Heiðarbæ. Það mun hafa ráðið nokkru
um afstöðu hennar, að hún hafði ekki
að fullu náð sér eftir veikindi veturinn
áður, og treysti sér þvi illa I fiskvinn-
una. — Þannig atvikaðist það að Mar-
grét fer að Heiöarbæ, þar sem hún
kynnist eftirlifandi eiginmanni sinum,
Jóhannesi Sveinbjörnssyni, sem ætið
hefur verið traustur förunautur henn-
ar i bliöu og striðu.
Margrét og Jóhannes gengu i hjóna-
band 3. júni 1933 og hófu þá strax bú-
skap. Þau eignuöust 4 börn, sem öll
eru uppkomin: Þórdisi, sem gift er
Magnúsi Jónassyni bónda I Stardal,
Sigrúnu, gift Gunnari Guttormssyni,
búsett I Reykjavlk, Sveinbjörn, bóndi
á Heiðarbæ, kvæntur Steinunni E.
Guðmundsdóttur, og Jóhönnu, gift
Gesti Ólafi Karlssyni, búsett I Reykja-
vik. Einnig ólst upp á Heiðarbæ Sigrið-
ur Kjartansdóttir, sem búsett er I
Reykjavik og gift Þorsteini Guð-
björnssyni. Dóttir Sigriðar, Sveinbjörg
Sigrún Guðmundsdóttir, var tiðum á
Heiöarbæ bæöi sem barn og unglingur.
— Barnabörn á lifi eru 10 talsins.
Á Heiðarbæ hefur lengi verið tvibýli,
og jafnan góð samvinna milli bæjanna.
Slikt er ekki litils virði, ef haft er I
huga hvað bæirnir geta orðið einangr-
aðir á snjóþungum vetrum. — Árið
1939 hóf Einar, bróðir Jóhannesar,
búskap á hinum hluta jarðarinnar með
konu sinni, Unni Frlmannsdóttur. Ein-
ar varð bráðkvaddur I nóvember s.l.
Fráfall hans og Margrétar, með svo
stuttu millibili, er ekki aðeins þung-
bært áfall fyrir ástvini beggja nær og
fjær, heldur einnig fyrir fámennt
sveitarfélag.
Áratugurinn milli 1940 og ’50 var á
margan hátt erfiöur fyrir islenskan
landbúnað, ekki sist þá bændur sem að
mestum hluta byggöu afkomu sina á
sauöfjárrækt. Viða um land herjuðu
pestir á sauðfé og þegar þar við bætt-
ust óþurrkar var ekki að undra þótt
Guðmundur
Hermannsson
frá Hjarðardal
í fyrsta tölúblaði íslendingaþátta birt-
ist grein um Guðmund Hermannsson
frá Hjarðardal. Með greininni átti að
fylgja mynd, en hún varð viðskila við
greinina. Birtist hún hérmeð, og biðj-
um við velvirðingar á þessum mistök-
um.
margur yrði uggandi um sinn hag.
Aföll af þessu tagi komu lika við hjónin
á Heiðarbæ og einmitt á þessum árum
fékk Jóhannes lömunarveikina og hef-
ur ekki haft fulla starfsorku siðan.
Margrét var jafnan fáorð um þessa
erfiðleika en geta má nærri hvort þeir
hafa ekki valdið henni miklum áhyggj-
um.
Nú, þegar Margrét er kvödd, veit ég
að Jóhannes og börnin minnast hennar
sem ástrikrar eiginkonu og góðrar
móður, og þakka allt sem hún var
þeim. Astvinir allir, svo og vinir og
kunningjar, munu minnast hennar
með hlýhug og þakklæti, og barna-
börnin munu ætiö hugsa hlýtt til
„ömmu á Heiðarbæ”. Sjálfur þakka ég
henni samfylgdina sem góðri tengda-
móður og mun jafnan minnast hennar
sem sérstæðs persónuleika. Hún var I
senn greind og vitur kona. Menntun
sina bæöi bóklega og verklega hafði
hún hlotið I „alþýðuskólanum” stóra,
þar sem prófin eru fólgin I viöfangs-
efnum hversdagsins og prófdómarinn
er lifið sjálft. A æskuheimili sinu, Ei-
lifsdal, las hún hverja þá bók sem hún
náði i. Hún hafði slikt stálminni, að
hún gat þulið heilu bækurnar utanbók-
ar, jafnt sögur sem kvæði. Hún haföi
yndi af söng og kunni öll ósköpin af
sönglögum. Af öllu þessu miðlaði hún
börnum sinum, og siöar barnabörnum,
rlkulega.
Það þóttu vist ekki tlöindi á æskuár-
um Margrétar aö konur gengu að
slætti með orfi og ljá. Við sláttinn i Ei-
lifsdal styttu þær Margrét og Guðrún
sér stundir með þvi að kveðast á. Sagði
Guðrún mér, að systir hennar hefði
gjarnan kastað fram eigin visum, þeg-
ar aðrar voru á þrotum. En sköpunar-
gleði Margrétar kom sjálfsagt skýrast
fram I handarverkunum, ekki sist öll-
um lopapeysunum sem hún prjónaöi. t
sjúkdómslegunni'stytti hún sér stundir
við þessa iöju þegar heilsan leyfði.
A Landspitalanum og Vifilsstöðum,
þar sem Margrét lá siöustu mánuðina,
naut hún fádæma góðrar umönnunar
af hálfu starfsfólksins, og þetta vilja
allir aðstandendur þakka. Tiðar heim-
sóknir nánasta skyldfólksins og fjöl-
margra úr hópi vina og kunningja
gerðu henni sjúkrahúsvistina léttbær-
ari.
Jólin eru timi óska og vona. Margrét
fékk sina heitustu ósk uppfyllta á þess-
um jólum, þau urðu I senn hennar sig-
urhátið, og kveðjustund: A Þorláks-
messu heldur hún austur yfir Mosfells-
heiði með syni sinum, og sveitin heils-
ar henni fögur sem forðum. Hún held-
ur jólin á Heiðarbæ, kemur við i Star-
dal I bakaleiö og er komin aftur suður
á 3ja i jólum. langþráð stund haföi orö-
ið að veruleika og hún gat sátt heilsað
nýju ári handan landamæranna þar
sem leiðir okkar allra skilja. — Það er
heiörikja yfir minningu Margrétar á
Heiðarbæ.
Ég votta Jóhannesi, börnunum og
ástvinum hennar öllum einlæga sam-
úð.
Gunnar Guttormsson.
íslendingaþættir
7