Morgunblaðið - 30.03.2005, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. MARS 2005 11
FRÉTTIR
ALEX Beam, dálkahöfundur við
bandaríska dagblaðið The Boston
Globe, fer ófögrum orðum um
skákmeistarann Bobby Fischer og
þá ákvörðun íslenskra stjórnvalda
að veita honum ríkisborgararétt.
Í grein sem birtist í The Boston
Globe í gær og Beam skrifar frá
Reykjavík segir að Bobby Fischer
njóti svipaðrar stöðu í huga Íslend-
inga og Leifur Eiríksson, sem
raunar hafi verið Norðmaður en sé
iðulega kallaður „sonur Íslands“
þegar þjóðremban krefjist þess.
Koma Fischers til Íslands sé trú-
lega stærsti atburðurinn í síðari
tíma sögu Íslendinga.
Beam segir að sjónvarpsmenn á
Íslandi hafi fylgst með hverju fót-
máli skákmeistarans frá því að
honum var sleppt í Tókýó eftir að
Alþingi hafði samþykkt að veita
honum ríkisborgararétt. „Fischer
kemur heim“ hafi verið yfirskrift
umfjöllunar sjónvarpsmanna á Ís-
landi.
Beam segir að söguþráðurinn
liggi fyrir og sé kunnuglegur. Því
sé haldið fram að smámenni í
stjórnkerfi Bandaríkjanna ofsæki
Fischer vegna þess að hann tefldi
við Borís Spasskíj í Júgóslavíu árið
1992. Japanir hafi verið komnir á
fremsta hlunn með að framselja
hann til Bandaríkjanna. En þá hafi
litla Ísland gripið inn í og bjargað
Fischer frá hinum hötuðu stríðs-
æsingamönnum í ríkisstjórn
George W. Bush forseta. Þessa lýs-
ingu á rás atburða segir Beam vera
þvætting.
Nánast allt það sem sagt sé um
flótta Fischers til Íslands sé rangt.
Beam segir Fischer hafa brotið af
fúsum og frjálsum vilja gegn þeirri
samþykkt Sameinuðu þjóðanna
sem
kvað á um refsiaðgerðir gegn
stjórn Slobodans Milosevic, forseta
Júgóslavíu, sem gerst hafði sek um
þjóðarmorð. Hann hafi þegið 3,65
milljónir dala í verðlaunafé af ein-
um af undirsátum Milosevic. Á
blaðamannafundi eftir einvígið hafi
Fischer lýst yfir því að hann myndi
aldrei greiða skatt af þessu fé og
raunar hafi hann gortað sig af því
að hafa ekki greitt skatta frá árinu
1976.
„Svona er hann Bobby“
Beam segir enn meiri áhyggjum
valda hvernig fjölmiðlar hafi jafnan
tekið á Fischer. Þeir lýsi honum
sem erfiðum sérvitringi sem eigi
það til að láta fordæmingar í garð
gyðinga frá sér fara. „Svona er
hann Bobby,“ sé algengasta við-
kvæðið sem berist frá stuðnings-
mönnum Fischers á Íslandi og í
Japan. Þetta séu svörin sem berist
þegar Fischer ráðist að „glæpa-
mannaríkinu Ísrael“ og fari niðr-
andi orðum um „rauða manninn“
eins og hann kalli indíána í Banda-
ríkjunum.
Beam rekur síðan nokkur um-
mæli sem höfð hafa verið eftir
Fischer um gyðinga og segir einnig
að hann hafi í útvarpsviðtali á Fil-
ippseyjum fagnað árás hryðju-
verkamanna á Bandaríkin 11. sept-
ember 2001. Segir höfundurinn að
stuðningsmenn Fischers geri sér
sýnilega ekki ljóst að í mörgum
ríkjum yrði hann dæmdur til fang-
elsisvistar fyrir ummæli sín.
Bandaríkin séu á hinn bóginn ekki
í þeim hópi.
Beam segir að eftir stutt kynni
hafi hann hrifist af Íslandi. Íbúar
þess hafi sýnilega tekið nokkrar
lofsamlegar ákvarðanir um hvernig
þeir kjósi að haga lífi sínu. Sú
ákvörðun að upphefja Bobby Fisch-
er sé hins vegar ekki ein þeirra.
„Fischer er ekki hetja og hann
er ekki ofsóttur flóttamaður sem
sætt hefur mannréttindabrotum,“
segir Beam. Hann segir Fischer
vera „gráðugan og stjórnsaman
haturs-æsingamann“ sem reynast
muni „meinsemd“ í íslensku sam-
félagi um ókomin ár. „Mín spá er
sú að Íslendingar – „íslensku viðr-
inin“ eins og Fischer kallaði þá árið
1972 – muni fljótt þreytast á „heið-
ursgestinum“ og finna ástæðu til að
virða framsalssamninginn sem þeir
gerðu við Bandaríkin þannig að
Bobby geti snúið aftur til hins
raunverulega heimalands síns.“
Grein sinni í The Boston Globe í
gær lýkur Alex Beam með þessum
orðum:
„Hið dapurlega endatafl Bobbys
Fischers er hafið.“
„Afleikur hjá Íslendingum“
Dálkahöfundur The
Boston Globe fer hörð-
um orðum um Bobby
Fischer og spáir því að
Íslendingar muni fá nóg
af „heiðursgestinum“.
 SIGRÍÐUR Gunnarsdóttir varði
doktorsritgerð í hjúkrunarfræði við
University of Wisconsin í Madison í
Bandaríkjunum
hinn 20. sept-
ember sl. Ritgerð-
in, sem er á
ensku, nefnist
„Attitudinal Barr-
iers to Cancer
Pain Manage-
ment in Iceland“.
Leiðbeinendur
voru dr. Sandra
Ward, prófessor við hjúkrunardeild
University of Wisconsin-Madison, og
dr. Ronald C. Serlin, prófessor við
kennslusálfræðideild sama skóla.
Meginmarkmið rannsóknarinnar
var að meta viðhorf íslensks almenn-
ings til krabbameinsverkja og með-
ferðar þeirra, en viðhorf sjúklinga,
fjölskyldna þeirra og almennings
geta haft áhrif á árangur verkja-
meðferðar krabbameinssjúklinga.
Einnig var tíðni verkja af ýmsum or-
sökum könnuð meðal íslensks al-
mennings.
Rannsóknin er byggð á hugmynd-
aramma Ward og félaga, en í rann-
sóknum þeirra hafa hindrandi viðhorf
sjúklinga (s.s. ótti við lyfjafíkn) haml-
að meðferð verkja (stuðlað að rangri
eða of lítilli notkun verkjalyfja) og
haft í för með sér meiri verki og lak-
ari lífsgæði.
Slembiúrtak 1.286 fullorðinna Ís-
lendinga var valið úr þjóðskrá.
Viðhorf andstæð
meðferð voru algeng
Helstu niðurstöður rannsókn-
arinnar voru þær að viðhorf sem geta
hamlað meðferð krabbameinsverkja
reyndust algeng meðal íslensks al-
mennings og voru meiri en í sam-
bærilegum erlendum rannsóknum.
Þátttakendur höfðu minna hindrandi
viðhorf eftir því sem þeir höfðu lokið
lengri skólagöngu. Þátttakendur með
menntun á heilbrigðissviði höfðu
minna hindrandi viðhorf en þeir sem
ekki höfðu slíka menntun. Þeir sem
höfðu persónulega reynslu af krabba-
meini voru einnig með minna hindr-
andi viðhorf en þeir sem ekki höfðu
slíka reynslu. Ekki var samband á
milli hindrandi viðhorfa og aldurs,
kyns, hjúskaparstöðu, búsetu, heilsu-
fars þátttakenda eða þess hvort þátt-
takendur voru sjálfir með verki.
Verkir af ýmsum toga voru einnig
metnir í þessari rannsókn og voru al-
gengir meðal þátttakenda, en 40,3%
höfðu haft verki á undanfarinni viku
og af þeim höfðu 79,7% haft verki í
meira en 3 mánuði. Því má segja að
30,9% íslensks almennings hafi haft
verki í meira en 3 mánuði. Verkir
höfðu neikvæð áhrif á lífsgæði og lund-
arfar þátttakenda. Flestir töldu verk-
ina orsakast af vinnu eða slysum.
Flestir höfðu meðhöndlað verkina með
lyfjum, þó að ýmsar aðrar aðferðir
væru einnig algengar svo sem hreyf-
ing, líkamsrækt og sjúkraþjálfun.
Aðgerða þörf
Þörf er á aðgerðum til að minnka
hindrandi viðhorf svo bæta megi
meðferð krabbameinsverkja. Einnig
er þörf á aðgerðum til að bæta grein-
ingu og meðhöndlun verkja meðal al-
mennings.
Rannsóknir og nám Sigríðar var
styrkt af The Oncology Nursing Soc-
iety, Sigma Theta Tau – Inter-
national Honor Society of Nursing,
Krabbameinsfélagi Íslands, Minning-
arsjóði Hans Adolfs Hjartarsonar,
Landsbanka Íslands og The Americ-
an Scandinavian Foundation.
Sigríður lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum við Hamrahlíð
1990, BS-prófi í hjúkrunarfræði frá
Háskóla Íslands 1997 og MS-prófi í
hjúkrunarfræði frá Unviersity of
Wisconsin-Madison árið 2000.
Foreldrar Sigríðar eru Gunnar
Þór Jónsson og Ingunn Sveinsdóttir,
Stóra-Núpi í Gnúpverjahreppi. Sig-
ríður er gift Magnúsi Haraldssyni
lækni og eiga þau dótturina Valdísi
Ingu.
Doktor í
hjúkrunar-
fræði
STUÐNINGSMENN skákmeistarans Roberts
Fischers í Namibíu urðu himinlifandi þegar
fréttin um komu meistarans til Íslands var kunn-
gjörð. Namibíska ÓL-liðið í skák dvelur nú í
þjálfunarbúðum undir handleiðslu Henriks Dani-
elsens, skólastjóra Hróksins, en hann hefur
ásamt Kristian Guttesen kennt skák í skólum
höfuðborgarinnar Windhoek undanfarnar þrjár
vikur. Mikil skákvakning hefur orðið í Namibíu
og enginn vafi liggur á því að uppáhalds afreks-
maður heimamanna í skáklistinni er heimsmeist-
arinn fyrrverandi sem nú hefur öðlast íslenskan
ríkisborgararétt. Á myndinni sjást Henrik og
Kristian ásamt tíu efnilegustu skákiðkendum
Namibíu. Ljósmynd/Andreas Gaul
Fögnuðu
lausn
Fischers
EVA Magnúsdóttir, upplýsinga-
fulltrúi Símans, segir það ekki rétt
að gagnasvið Símans hafi fengið
upplýsingar frá heildsölusviði Sím-
ans um leigulínur sem Snerpa á
Ísafirði hafði pantað hjá heildsölu-
sviðinu. Þróunarstjóri Snerpu hélt
þessu fram í viðtali í Morgun-
blaðinu sl. sunnudag. Hann sagði
að gagnasviðið hefði lýst Símann
tilbúinn að koma upp ADSL-teng-
ingu á Bakkafirði skömmu eftir að
Snerpa pantaði leigulínur hjá
heildsölusviði Símans.
Eva sagði að heimamenn á
Bakkafirði hefðu haft samband við
Símann til að þrýst á um ADSL-
samband við sveitarfélagið. Síman-
um hefði borist bréf þessa efnis
snemma árs 2003 og í október á
síðasta ári hefði verið rætt við sig
munnlega vegna málsins og þeirri
beiðni hefði verið komið til gagna-
sviðs Símans.
„Nokkrum dögum síðar fékk
gagnasviðið undirskriftarlista frá
íbúum í Skeggjastaðahreppi þar
sem verið var að biðja um upp-
setningu á ADSL-tengingu í
hreppnum. Þegar þessi undir-
skriftalisti hafði borist fengu íbúar
jákvætt svar frá okkur þar að lút-
andi, en gagnasviði Símans var á
þeim tíma ekki kunnugt um við-
skipti Snerpu og hreppsins. Upp-
lýsingar sem gagnasvið Símans
fékk varðandi viðskipti hreppsins
við Snerpu komu ekki frá heildsölu
Símans heldur beint frá hreppnum
seinna meiri. Þær komu fram í
bréfi sem oddviti Skeggjastaða-
hrepps, Áki Guðmundsson, sendi
Símanum, þar sem hann fer fram
að Síminn felli niður gjöld vegna
línu sem Snerpa hafði pantað til
Bakkafjarðar.“
Hreppurinn hugðist
ekki nota línurnar
„Samkvæmt því sem fram kem-
ur í bréfi oddvitans virðist Snerpa
óttast að bera kostnað af línum
þar sem þær hafi verið pantaðar
hjá Símanum, en samkvæmt upp-
lýsingum frá hreppnum stóð ekki
til að nota þær, þar sem hrepp-
urinn hafði þegar gengið til samn-
inga við Símann um uppsetningu á
ADSL. Síminn ákvað í framhald-
inu að fella niður kostnað af lín-
unum þar sem þær höfðu ekki ver-
ið notaðar.“
Eva sagði að það væri passað
vel upp á að upplýsingar bærust
ekki milli heildsölusviðs Símans og
gagnasviðs.
Upplýsingafulltrúi Símans
Upplýsingar leka
ekki milli sviða KARLMAÐUR var handtekinná mánudag grunaður um að hafa
brotist inn í bíla við reiðhöll
Sörla í Hafnarfirði á meðan eig-
endur bílanna brugðu sér í út-
reiðartúr. Lögreglan í Hafnar-
firði segir að maðurinn hafi gist
fangageymslur í fyrrinótt og
átti síðan að yfirheyra hann.
Annar karlmaður var hand-
tekinn eftir að hafa brotist inn í
bíl í miðbæ Hafnarfjarðar og
stolið þaðan verðmætum. Á
föstudag var tilkynnt um inn-
brot í tvær bifreiðar í Hafn-
arfirði og á sunnudag var til-
kynnt um innbrot í herbergi á
gistiheimili í Hafnarfirði. Á
mánudag var tilkynnt um inn-
brot í tvö íbúðarhús í Garðabæ
og leikskóla í Hafnarfirði. Þessi
mál eru í rannsókn.
Braust inn í bíla í
eigu hestamanna
LÖGREGLAN á Selfossi sá í til
manns í annarlegu ástandi að morgni
sl. mánudags þar sem hann var
staddur á Eyravegi. Þegar rætt var
við manninn var greinilegt að hann
var með eitthvað upp í sér sem hann
var að reyna að kyngja en gat ekki. Í
ljós kom að maðurinn var með am-
fetamín vafið inn í plast í munninum.
Maðurinn afhenti lögreglunni efnið
og í framhaldi var hann færður í
fangageymslu enda var hann í vímu,
að sögn lögreglu. Hann var yfir-
heyrður og síðan látinn laus.
Með amfetamín vafið
í plast í munninum
MIKIÐ tjón af völdum reyks varð í
sameign í Rofabæ 27 í fyrrakvöld
þegar eldur kom þar upp í þvotta-
húsinu. Slökkvilið höfuðborgarsvæð-
isins var kallað út og sendi reykkaf-
ara inn í þvottahúsið til að ráða
niðurlögum eldsins. Gekk slökkvi-
starf vel en mikið tjón varð vegna
reyks eins og áður gat. Lögreglan í
Reykjavík rannsakar málið.
Reyktjón í þvottahúsi