Morgunblaðið - 30.03.2005, Qupperneq 28

28 MIÐVIKUDAGUR 30. MARS 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Í MEIRA en áratug hefur
Reykjavíkurborg lagt metnað
sinn í að bjóða fjölskyldufólki í
borginni góða þjónustu á viðráð-
anlegu verði. Þar
hefur skólastarf ver-
ið í forgrunni, hvort-
tveggja hið lög-
bundna skyldunám
sem og leik-
skólaganga
barnanna í borginni.
Sú umbylting hug-
arfarsins náði loks
til Reykjavík-
urborgar þegar
borgarbúar fólu
Reykjavíkurlist-
anum stjórn sinna
mála, að farið var að
líta á leikskólann
sem sjálfsagða þjónustu sem
standa ætti öllum til boða. Fram
til þess var eingöngu litið svo á
að börn einstæðra foreldra og
námsmanna ættu almennt að
njóta niðurgreiddrar leik-
skólagöngu. Rýmin voru of fá,
dvalartíminn of stuttur, gjaldið of
hátt og innra starfið mátti efla.
Jafnréttismál
Skorturinn á leikskólarýmum
gerði foreldrum og þá í lang-
flestum tilvikum mæðrum erfitt
fyrir að sækja fram á vinnumark-
aði. Þess vegna er öflug leik-
skólaþjónusta jafnréttismál. Efl-
ing innra starfsins með
að fullu komin til framkvæmd
Fyrsta skrefið hefur þegar ve
stigið, með því að fimm ára bö
um hafa staðið til boða þrjár
gjaldfrjálsar stundir á dag frá
síðastliðið haust. Næstu skref
fela í sér að öllum leikskólabö
um munu standa tvær gjald-
frjálsar stundir frá haustinu 2
og svo tvær til viðbótar haust
2008. Nú þegar hefur verið ge
ráð fyrir fé til þessa í þriggja
áætlun um rekstur borgarinn
Þannig hyggst Reykjavíkurbo
áfram vera í farabroddi hvað
varðar góða þjónustu við barn
fjölskyldur, en það var einmit
slíkra verka sem borgarbúar
völdu Reykjavíkurlistann til a
fara með stjórn borgarinnar o
ábyrg fjármálastjórn gerir
Reykjavíkurborg kleift að ráð
námskrám og aukin þátttaka fag-
fólks í leikskólastarfinu var jafn-
framt nauðsynleg. Leikskólarnir
eru ekki geymslustaðir heldur á
að mæta hverju barni á þess eig-
in forsendum og eiga foreldrar
víða mikinn þátt í því. En sam-
tímis er nauðsyn-
legt að taka mark á
ábendingum eins og
þeim sem umboðs-
maður barna setti
fram í fyrrahaust
þegar hún vakti at-
hygli á því að um-
talsverður fjöldi
leikskólabarna
dvelur í meira en
átta stundir og
jafnvel meira en níu
stundir á leikskól-
anum á dag.
Ábyrgð foreldra
Leikskólarnir eiga ekki og
munu ekki taka við ábyrgð for-
eldra á uppeldi barna, en sam-
félagið á og getur létt undir með
þeim. Foreldrar eiga að geta var-
ið lengri tíma með börnum sínum
og Reykjavíkurborg hyggst nú
leggja sitt lóð á vogarskálarnar í
því augnamiði að foreldrar sjái
sér fært að vinna skemmri vinnu-
dag. Gjaldfrjáls leikskólaganga í
sjö stundir á dag á þar að geta
vegið þungt. Það munar um 20
þúsund krónur á mánuði í heim-
ilisrekstrinum en það er sú upp-
hæð sem foreldrum í sambúð
sparast í hverjum mánuði þegar
áform Reykjavíkurborgar verða
Fjölskyldustefna í verki
Eftir Steinunni Valdísi
Óskarsdóttur ’Það munar um 20þúsund krónur á má
uði í heimilisrekstr-
inum en það er sú
upphæð sem for-
eldrum í sambúð spa
ast í hverjum mánuð
þegar áform Reykja
víkurborgar verða a
fullu komin til fram-
kvæmda.‘
Steinunn Valdís
Óskarsdóttir
GRUNNNET, BYGGÐASTEFNA
OG KÍNAMÚRAR
Að undanförnu hafa farið fram tals-verðar umræður um það hvortselja beri grunnnet Landssíma Ís-
lands hf. með fyrirtækinu er það verður
einkavætt eða hvort grunnnetið verði
skilið frá Símanum og verði áfram í eigu
ríkisins. Einkum hafa tvenn rök verið
færð fyrir því að skilja beri grunnnetið frá
Símanum og reka það áfram á vegum rík-
isins.
Annars vegar eru rök keppinauta Sím-
ans, sem telja að Síminn kunni að mis-
muna þeim þegar kemur að aðgangi að
grunnnetinu; annars vegar afgreiða
beiðnir þeirra um aðgang seint og illa,
hins vegar að upplýsingar um viðskipti
þeirra við grunnnetshluta fyrirtækisins
kunni að leka yfir í aðrar deildir þess,
þrátt fyrir ákvæði um trúnaðarskyldu
starfsmanna, svokallaða „Kínamúra.“
Hins vegar eru rök talsmanna lands-
byggðarinnar, sem hafa áhyggjur af því
að eftir einkavæðingu Símans verði gæði
fjarskiptaþjónustu á landsbyggðinni ekki
tryggð sem skyldi.
Nú liggur raunar fyrir ákvörðun af
hendi ríkisstjórnarinnar um að Síminn
skuli seldur í heilu lagi og fátt bendir til
að henni verði breytt. Ýmis rök eru enda
fyrir þeirri aðferð við söluna. Bent hefur
verið á að hin leiðin; að skilja fjarskipta-
netið frá við sölu, hafi ekki verið farin í
neinu landi, þar sem ríkissímafyrirtæki
hafa verið einkavædd. Halldór Ásgríms-
son forsætisráðherra sagði á viðskipta-
þingi Verzlunarráðs í síðasta mánuði að
slík uppskipting myndi skapa óvissu um
sölu fyrirtækisins og draga úr verðmæti
þess.
Í fréttaskýringu eftir Skapta Hall-
grímsson blaðamann í Morgunblaðinu á
páskadag kemur fram að nokkur önnur
fjarskiptafyrirtæki en Síminn reka eigið
grunnnet; þar á meðal eru Og Vodafone,
Orkuveita Reykjavíkur, Fjarski og eMax.
Spyrja má hvort eitthvert vit væri í því að
keppinautar Símans ættu grunnnet en
hann einn fjarskiptafyrirtækja mætti það
ekki.
Meginmunurinn á grunnneti Símans og
annarra fjarskiptafyrirtækja er auðvitað
hversu víðfeðmt kerfi Símans er, en það
nær um allt land. Til þess að hindra tví-
verknað, auðvelda aðgang nýrra fyrir-
tækja að fjarskiptamarkaðnum og bæta
nýtingu fjarskiptakerfa, sem byggð hafa
verið upp á vegum gömlu ríkisfyrirtækj-
anna, hafa ríki Evrópska efnahagssvæð-
isins sett reglur um að fyrirtæki með um-
talsverða markaðshlutdeild verði að veita
keppinautunum aðgang að fjarskiptakerfi
sínu, með ýmsum skilyrðum sem rakin
eru í Morgunblaðinu á páskadag. Þessar
reglur eiga við um Símann og munu áfram
eiga við eftir að fyrirtækið verður einka-
vætt. Eignarhaldið skiptir þar ekki máli.
Það skiptir ekki máli heldur hver á
grunnnetið ef horft er til byggðasjónar-
miðsins. Ríkisrekið grunnnetsfyrirtæki
mun áfram standa frammi fyrir sama
vanda og Síminn og önnur fjarskiptafyr-
irtæki gera nú; að á sumum landsvæðum
er einfaldlega óarðbært að byggja upp til-
tekna þjónustu vegna þess að tilkostnað-
urinn er mikill en líklegir viðskiptavinir
fáir. Þetta á t.d. við um bandbreiðar net-
tengingar, sem er mjög dýrt að koma upp
í dreifbýli, en blandast þó engum hugur
um að eru nauðsynlegar ef t.d. atvinnu-
rekstur í dreifbýli á að njóta sömu skil-
yrða og fyrirtæki í þéttbýli.
Stjórnmálamenn hafa gefið fyrirheit
um að hluta af söluandvirði Símans verði
varið til að efla fjarskiptakerfið úti um
land. Það liggur nokkurn veginn í augum
uppi að þeim peningum væri ekki bezt
varið með því að afhenda þá ríkisstofnun,
sem fengi það verkefni að breiðbands-
væða sveitirnar. Miklu nær væri að efna
til útboðs meðal fjarskiptafyrirtækja um
breiðbandsvæðingu á tilteknum svæðum
og virkja þannig útsjónarsemi einkaaðila
til að nýta fé almennings sem bezt. Til
slíks útboðs er nú þegar heimild í fjar-
skiptalögum.
Ríkisvaldið ætti raunar aðra leið, vildi
það stuðla að breiðbandsvæðingu í dreif-
býli, sem væri að útvíkka alþjónustukvöð
Símans þannig að hún tæki til breið-
bandstenginga en ekki aðeins ISDN-
tenginga eins og nú er, og leggja svo jöfn-
unargjald á öll fjarskiptafyrirtæki til að
standa undir kostnaðinum. Slíkt er líka
heimilt samkvæmt fjarskiptalögum, en
væri væntanlega bæði dýrara, flóknara
og óhagkvæmara fyrirkomulag en út-
boðsfyrirkomulagið, auk þess sem það
ynni gegn heilbrigðri samkeppni eins og
flest önnur millifærslu- og jöfnunarkerfi.
Það eru sömuleiðis rök gegn því að búa
til sérstakt fyrirtæki um grunnnetsþjón-
ustu, að stjórnendur slíks fyrirtækis yrðu
ekki í sömu tengslum við markaðinn og
þeir, sem eru í því hlutverki að veita neyt-
endum þjónustu. Ekki er víst að þeir
kæmu eins fljótt auga á þau tækifæri, sem
markaðurinn býður. Fyrir nokkrum árum
hefði þótt fráleitt að árið 2005 myndi
borga sig að byggja upp ADSL-þjónustu í
litlum plássum á borð við Djúpavog eða
Búðardal. Nú er það hins vegar raunin, af
því að menn hafa komið auga á þá mögu-
leika, sem liggja í dreifingu sjónvarpsefn-
is um ADSL-kerfið.
Marktækustu rökin gegn því að selja
Símann í einu lagi eru þau, að „Kínamúr-
ar“ innan fyrirtækisins haldi ekki og upp-
lýsingar um viðskipti keppinautanna við
heildsöluhlutann leki yfir til smásöluhlut-
ans. Alvarlegar ásakanir um slíkt koma
fram í ummælum Björns Davíðssonar hjá
Snerpu á Ísafirði í Morgunblaðinu á
páskadag. Í blaðinu í dag kemur hins veg-
ar fram hjá upplýsingafulltrúa Símans að
upplýsingar um viðskipti Snerpu við
heildsöluhlutann hafi borizt til smásölu-
hlutans í gegnum þriðja aðila, en ekki inn-
an fyrirtækisins. Engu að síður er mögu-
leikinn auðvitað fyrir hendi, sé ekki farið
eftir þeim kvöðum um trúnaðarskyldu,
sem Síminn starfar eftir.
„Kínamúrarnir“ innan Símans eru
raunar ekki einsdæmi. Sams konar múrar
verða t.d. reistir í rekstri Og Vodafone á
afmörkuðu sviði, þ.e. varðandi dreifingu
sjónvarpsefnis um fjarskiptakerfi, sam-
kvæmt ákvörðun Samkeppnisráðs frá því
fyrir páska. Í ýmsum öðrum fyrirtækja-
rekstri eiga slíkir Kínamúrar að hindra að
upplýsingar berist á milli sviða fyrir-
tækja, t.d. á milli viðskiptabanka- og fjár-
festingarbankahluta fjármálastofnana. Í
okkar litla samfélagi er ekki óeðlilegt að
menn hafi áhyggjur af að sá trúnaður,
sem á að ríkja um viðskipti einstaklinga
og fyrirtækja hjá viðkomandi aðilum,
haldi ekki gagnvart mönnum innan sama
fyrirtækis. Mönnum hættir til að halda
með sínu liði, eins og Eiríkur Jóhannsson,
forstjóri Og Vodafone, sagði á málþingi
um grunnnetið og landsbyggðina.
Leiðin til að eyða tortryggni í þessum
efnum er að efla eftirlitsstofnanir, sem
eiga að fylgjast með því að trúnaður haldi.
Það er Fjármálaeftirlitið í tilfelli bank-
anna, Póst- og fjarskiptastofnun í tilfelli
símafyrirtækjanna. Viðurlög við slíkum
trúnaðarbrotum eiga sömuleiðis að vera
svo ströng, að mönnum detti ekki í hug að
taka áhættuna. Í fjarskiptalögum eru nú
heimildir fyrir Póst- og fjarskiptastofnun
að beita dagsektum og jafnvel rekstrar-
stöðvun ef lögin eru brotin. Stofnunin
ætti ekki að hika við að beita þeim ákvæð-
um ef hún fær sannanir fyrir trúnaðar-
brotum.
VINAFJÖLD og samstarfsmenn heiðruðu
Arngrím Jóhannsson, flugstjóra og stofnanda
Atlanta, í gær í fögnuði sem efnt var til þegar
hann hafði flogið síðustu ferð sína sem flug-
stjóri. Af því tilefni afhentu þeir Magnús Þor-
steinsson, stjórnarformaður Avion Group, og
Hafþór Hafsteinsson, framkvæmdastjóri henn-
ar, Arngrími að gjöf hlut í DC-3-flugvél sem
þeir keyptu frá Suður-Afríku. Vélinni verður
gefið nafn Arngríms þegar hún verður skráð á
Íslandi sem ráðgert er að verði með vorinu þeg-
ar hún er væntanleg til landsins.
Í bæklingi sem dreift var meðal farþega í síð-
ustu ferð Arngríms, sem var frá Kúbu, kemur
fram að Arngrímur hafi verið í framvarðasveit í
íslenskum flugmálum í meira en þrjá áratugi.
Forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson,
sagði í ávarpi í athöfninni að flugið hefði verið
Arngrími borið í merg og bein og hann hefði
sýnt þjóðinni fram á það fyrir löngu að útrás
flugrekstrar frá Íslandi væri möguleg. Meðal
annarra sem tóku til máls í athöfninni voru
Magnús Þorsteinsson, Sturla Böðvarsson sam-
gönguráðherra, Þorgeir Pálsson flugmálastjóri
og Pétur Einarsson, fyrrverandi flugmálastjóri.
Arngrímur sagði í samtali við Morgunblaðið
að samstarfsmenn sínir hefðu komið sér al-
gjörlega á óvart með þessari uppákomu allri og
isdeg
lensk
yrði f
Er hu
Akur
Ein
hann
síðan
þegar
Sviffl
Eyjaf
Fjölb
Fr
starfs
málas
félag
leiðum
Ar
stofn
aði sí
Þá se
haft m
ismál
sinni,
hann
lands
endurtók ummæli sín í viðtali við blaðið í gær að
hann væri sáttur við að hætta á þessum tíma-
mótum, nú tækju við tómstundir í fluginu.
Þristurinn áðurnefndi er 63 ára gömul vél
með leðursætum fyrir 21 farþega og í góðu
standi að sögn Hafþórs Hafsteinssonar. Vélin
verður komin til Írlands 7. apríl, á 65 ára afmæl-
Arngrímur Jóhannsson heiðraður í lok flugstjóraferil
Eftir lendingu á Keflavíkurflugvelli í gær tóku slökkviliðsmenn á móti Arngrími Jóhannssyni með áhöf
Verka-
launin
63 ára
Þristur
Arngrímur Jóhannsson er hér í hópi vina og samstarfs
Honum á á hægri hönd er Magnús Þorsteinsson, stjórn
Þristurinn frá Suður-Afríku fær nafn Arn-
gríms B. Jóhannssonar og verður Arngrími
falið að fljúga síðasta spölinn til Íslands í vor.