Tíminn - 18.07.1974, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 18. júlí 1974.
TÍMINN
7
Útgefaudi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas
Karlsson, Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Rit-
stjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar
18300-18306. Skrifstofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — af-
greiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523.
Blaðaprent h.f.
Furðuleg
vinnubrögð Geirs
Hallgrímssonar
Þess munu engin dæmi, að maður, sem forsetinn
hefur falið að hafa forustu um myndun meirihluta-
stjórnar, hafi farið likt að og Geir Hallgrimsson.
Fjórtán dagar eru nú liðnir siðan forsetinn fól Geir
að gera stjórnmyndunartilraunina, en þó hefur
Geir ekki enn snúið sér til neins flokks varðandi
það, hvort hann vilji taka þátt i myndun stjórnar
undir forustu hans. Ekkert bólar heldur á þvi, að
Geir ætli sér að gera það á næstunni. I stað þess
hefur hann boðið fulltrúum frá öllum þingflokk-
unum upp á eins konar hringborðsumræður til að
ræða niðurstöður bráðabirgðaskýrslu um efna-
hagsástandið, sem hagrannsóknadeild Fram-
kvæmdastofnunarinnar og Seðlabankinn hafa
tekið saman. Hvergi kemur fram i þvi bréfi, sem
Geir hefur ritað þingflokkunum um þetta, að
þessar viðræður eigi að vera tengdar stjórnar-
myndun.
Þótt hér sé um óvenjuleg og furðuleg vinnubrögð
að ræða, hefðu þau þó litið öðru visi og betur út, ef
Geir hefði jafnhliða borið fram ákveðnar tillögur
um lausn efnahagsvandans, og þvi verið strax
hægt að taka afstöðu til þeirra. En þvi er siður en
svo að heilsa, að Geir beri fram nokkrar slikar til-
lögur. Þvert á móti tekur hann fram, að hann telji
,,ekki rétt að svo stöddu að bera fram sérstakar
tillögur i þeim efnum”. Það geti spillt fyrir sam-
komulagi! En hver á þá að bera tillögurnar fram?
Ekki verður annað séð en að Geir ætli það öðrum
en Sjálfstæðisflokknum. Sjálfstæðisflokkurinn
virðist enn jafn stefnulaus og flöktandi i þessum
málum og hann var fyrir kosningarnar.
Það er að visu ekki nema eðlilegt, að flokkarnir
ræðist við um efnahagsmálin, en slikar viðræður
munu engan árangur bera fyrr en komin er rikis-
stjórn, sem tekur að sér forustuna. Þess vegna er
það nú aðalmálið, til þess að hægt sé að fást við
efnahagsvandann, að unninn sé bráður bugur að
myndun nýrrar stjórnar. Nokkur biðtimi eða
athugunartimi gat verið eðlilegur i þeim efnum,
eða þangað til Alþingi kæmi saman. En eftir að
Alþingi er komið saman, verður að hefjast handa
af fullu kappi. Geir Hallgrimsson verður þvi strax
að snúa sér að þvi vafningalaust, hvort hann
veldur þvi verkefni, sem forsetinn hefur falið
honum, þ.e. að mynda meirihlutastjórn. Til þess á
hann ekki að þurfa langan tima úr þessu, eftir þau
óformlegu viðtöl, sem hafa farið fram milli flokk-
anna um þau efni. En i stað þess að snúa sér að
stjórnmyndunarmálinu, virðist hann ætla að hefja
almennar hringborðsumræður um efnahagsmálin,
án þess að leggja sjálfur fram nokkrar ákveðnar
tillögur. Þetta verður ekki skilið öðru visi en svo,
aðætlun hans sé að draga málin á langinn með
gagnslitlu pexi, og tefja þannig fyrir raunveru-
legum tilraunum til stjórnarmyndunar.
Þetta eru óhæf vinnubrögð. Geir Hallgrimssor
getur ekki lengur dregið að ganga hreint til verks
og fá sem fyrst úr þvi skorið, hvort hann veldur
verkefninu. Nauðsynlegt er að fá meirihlutastjórn.
sem fyrst, en það gerist ekki með slikum vinnu
brögðum.
Eric Bourne. The Christian Science AAonitor:
Búlgarir semja við
vestræn fyrirtæki
Tengslin við Sovétríkin haldast þó óbreytt
\
Zivkov forseti
Búlgaria er þaö riki Aust-
ur-Evrópu, sem nánast er
tengtSovétrikjunum. Nýlega
höföu blöö þaö eftir mesta
valdamanni iandsins, Zhiv-
kov, aö hann gæti vel hugsaö
sér, aö Búlgaria yröi eitt af
lýöveldunum I Sovétrikjun-
um. Þetta mun þó ekki hafa
veriö sagt I alvöru, heldur til
aö lýsa trú á Sovétrikjunum.
Þrátt fyrir þetta sækist
stjórn Búlgariu nú mjög eftir
samvinnu viö ýmis vestræn
stórfyrirtæki, eins og nánar
er lýst I eftirfarandi grein.
Vestræn stórfyrirtæki virö-
ast nú líka sækjast verulega
eftir þvi aö fjárfesta I Aust-
ur-Evrópu, m.a. vegna lægra
og stöðugra kaupgjalds og
litillar eöa engrar verkfalls-
hættu. Hefst svo greinin eftir
Eric Bourne, en hann heim-
sótti Búlgariu nýlega á veg-
um The Christian Science
Monitor:
OPINBER stefna kommún-
istaflokks Búlgariu er „alls-
herjar samvinna við Sovétrfk-
in”.
Þetta er engum efa blandið.
Hugsjónaleg samstaða með
Rússum hefur óskoraðan for-
gang i öllum lifsháttum Búl-
gara. Þetta liggur jafnan ljóst
fyrir, ef búlgörsku blaði er
flett, hvaða dag sem er.
En þrátt fyrir hin hugsjóna-
legu bönd og þá staðreynd að
auki, að fjórir fimmtu hlutar
af efnahagslifi Búlgara velta á
viðskiptum við austurveldin,
hugsar þessi fámenna þjóð
hátt i sambandi við aukin
tengsl við vesturveldin, og að
ýmsu leyti með öðrum hætti
en til greina gat komið fyrir
fáeinum árum.
FERÐAMANNAÞJÓNUST-
AN hefur verið iðkuð lengi og
með góðum ábata. Nú eru Búl-
garir að liðka til á ýmsum
öðrum sviðum i von um aukin
samskipti, ekki einungis við
Vestur-Evrópu, heldur einnig
við Bandarikin.
Meðal erlendra manna á
ferð i Búigariu undangengna-
mánuði má meðal annarra
nefna Frederick B. Dent,
verzlunarmálaráðherra
Bandarikjanna, utanrikisráð-
herra Vestur-Þýzkalands og
Italiu, nokkra brezka ráð-
herra og hátt setta embættis-
menn aðra. Þá má heita, að
legið hafi þangað látlaus
straumur bandariskra þing-
manna, bankastjóra, fulltrúa
verzlunarráðsins bandariska
og nokkurra stærstu hluta-
félaga i Bandarikjunum.
Ekki hefur verið unnt að
komast hjá að veita þvi at-
hygli, hve þessum gestum
hefur verið vel tekið. Hitt er þó
enn athyglisverðara, að gest-
irnir hafa horfið heim hrifnir
af búlgörskum áhuga og
möguleikum á blómstrandi
viðskiptum og hvers konar
rekstri þar i landi.
DENT, verzlunarmálaráð
herra Bandarikjanna, lét þess
getiö, er hann hafði átt tal vii
Todor Zhivkov, forseta rikis
ráðsins, og ráðherra hans
viðskipta- og efnahagsmálum
að miklir möguleikar virtust é
samvinnu i oliuefnaiðnaði
vélsmiði, skipasmiði og raf
eindaiðnaði. Fyrsta skrefiö ei
stofnun búlgarsk-bandarisks
efnahagsráðs.
Búlgaría var frumstætl
landbúnaðarland fyrir einum
til tveimur áratugum, en er nú
ört vaxandi iðnaðarriki. Frek
ari framfarir krefjast betr:
tækni og búnaöar, og viður
kennt er opinskátt, að aðstoð
ar i þeim efnum sé ekki af
vænta annars staðar en á
Vesturlöndum, og þó sér i lagi
i Bandarikjunum. Bætt sam-
búð austurveldanna og vestur-
veldanna er hinn ákjósanleg-
asti grundvöllur, og einkum þf
viðleitni Sovétmanna til auk-
innar samvinnu við Banda-
rikjamenn.
ÞA er uppi mjög ákveðin^
viðleitni til bættra lifskjara
almennings, en fyrsti árangur
i þvi efni er hækkun raun-
launa, en hún nemur fast aí
einum fimmta á liðnu ári.
Eins má nefna bættar
almannatryggingar og aukið
úrval og gæði neyzluvara.
Búlgarir hafa fyrir skömmu
hafið viðræður viö ýmis vest-
ræn stórfyrirtæki um sameig-
inlegan rekstur. Má i þvi sam-
bandi nefna bandariska fyrir-
tækið Kaiser Steel Corpora-
tion (með málmiðnað fyrir
augum) og Exxon (borun eftir
oliu úti fyrir ströndum Svarta-
hafsins).
Fulltrúar Kaisers hafa einn-
ig athugað gaumgæfilega
búlgarskar áætlanir um nýja
höfn við Svartahafið, ásamt
skipasmiðastöð, og endurbæt-
ur og tæknivæðingu
Kremikovtsi-stálversins, sem
reist var með rússneskum
búnaði upp úr 1960.
FOOD Machinery Corpora-
tion i Chicago er þegar aðili að
umfangsmikilli samvinnu á
sviði landbúnaðar i Ungverja-
landi og Júgóslaviu. Fyrirtæk-
ið er nú að hefjast handa um
ræktun á 25 þúsund ekrum
lands við Plovdiv i Búlgariu,
en þar á að rækta grænmeti og
fullvinna með sjálfvirkum
vélum að mestu. Þessar fyrir-
ætlanir um ræktun og vinnslu
frá „fræi til niðursuðudósar”
eru táknrænar um áhuga
Búlgara á bandariskri land-
búnaðartækni til aðstoðar við
innlenda hæfni. Og þeir eru
fúsir að leggja fram fé til þess
að koma þessu i kring.
En hvernig ætla Búlgarir að
afla fjár til framkvæmdanna?
Viðskiptajöfnuður við öll vest-
ræn riki önnur en ítaliu er
óhagstæöur. Erlend fjárfest-
ing er bannorð, og valdamenn
landsins hafna umsvifalaust
öllum tillögum um breytingar
á lagaákvæðum á þann veg að
heimila hana.
BÚLGARIR óska eftir
einföldum viðskiptum með
ábyrgð þjóðbankans á
erlendum lánum og eftirlits-
og tillögurétti vestrænna aðila
i sameiginlegum fyrirtækjum.
Bandariskir bankastjórar á
ferð i Búlgariu lýstu þvi fyrir
skömmu, að þeir teldu Búl-
gara fyllilega verða láns-
traust.
„Við munum gera allt, sem i
okkar valdi stendur, til þess aö
greiða fyrir samvinnu, —
nen.a heimila framlag
erlends höfuðstóls,” sögðu
starfsmenn viðskiptaráðu-
neytisins. „Ef samningar tak-
ast um beztu kjör, gætu við-
skiptin við Bandaríkin numiö
100 milljónum dollara eftir
nokkur ár”. Nú nema þessi
viðskipti ekki nema 13 mill-
jónum dollara.
Þetta er óneitanlega mikil
bjartsýni, en Búlgörum viröist
takast að sannfæra viðskipta-
gesti sina frá Bandarikjunum
um, að þeir hafi upp á ýmis
tækifæri að bjóða. Og engum
efa er blandið, hvert við-
skiptavonir landsmanna
stefna einkum.
Þ.Þ