Tíminn - 08.04.1979, Síða 24

24
Sunnudagur 8. apríl 1979
Fjórðungssjúkrahúsið
Akureyri óskar að róða:
1. HJÚKRUNARDEILDARSTJÓRA að
Geðdeild (T-deild) sjúkrahússins.
2. HJÚKRUNARFRÆÐINGA til sumar-
afleysinga á ýmsar deildir sjúkrahússins.
3. Fóstru til starfa á barnaheimili sjúkra-
hússins.
Upplýsingar gefur hjúkrunarforstjóri i
sima 91-22100.
Framkvæmdastjóra- og
róðunautsstarf
hjá Ræktunarsambandi Flóa og Skeiða
Selfossi er laust til umsóknar.
Umsóknir ásamt upplýsingum um fyrri
störf sendist til Stefáns Guðmundssonar
Túni simi: 99-1111, Selfossi, er gefur
nánari upplýsingar.
Umsóknarfrestur er til 22. april.
Viðskiptafræðingur -
Hagfræðingur
Bandalag Háskólamanna óskar að ráða
viðskipta- eða hagfræðing sem fyrst.
Umsóknir með upplýsingum um menntun
og fyrri störf þurfa að berast skrifstofu
B.H.M. fyrir 25. april n.k.
Bandalag Háskólamanna.
Orkubú Vestfjarða
auglýsir lausa stöðu
deildarstjóra fjórmóladeildar
Skriflegar umsóknir ásamt upplýsingum
um aldur, menntun og fyrri störf sendist
Kristjáni Haraldssyni orkubústjóra
Hafnarstræti 7, Isafirði. Umsóknarfrestur
er til 25. april n.k. Upplýsingar gefur
orkubústjóri i sima 94-3099.
Orkubú Vestfjarða.
Viðskipta-
fræðingur /
Hagfræðingur
Fjármáladeild Sambandsins vill ráða við-
skipta - eða hagfræðing til starfa sem
fyrst.
Umsóknir er greini aldur, menntun og
fyrri störf sendist starfsmannastjóra, er
gefur nánari upplýsingar fyrir 20.
þ.mánaðar.
Farið verður með umsóknir sem
trúnaðarmál
^ SAMBAND ÍSLENZKRA SAMVINNUFÉLAGA
Gróöur og garöar Ingólfur Davíösson:
Sérkennilegar
safajurtir
Myndin með jurtunum þrem-
ur sýnir stöngulsafaplöntur.
Þeim er það sameiginlegt að
hafa gilda safamikla stöngla og
likjast að þvi leyti. En ekki eru
þær samt skyldar, heldur teljast
til þriggja ætta, þ.e. kaktus t.v.
til kaktusættar, miðjurtin til
svölurótarættar og sú lengst til
hægri til vörtumjólkurættar.
Margir mundu heíst telja þær
allar kaktusa, en svo er ekki,
endaerublóm þeirra næsta ólik.
Flestir kaktusar bera stór og
fögur blóm meö fjölmörgum
bikar- og krónublöðum og fræfl-
um. Þeir eru blaðlausir, en hafa
flestir þyrna. 1 jurtum af
svölurótarætt er oftast hvitur
mjólkursafi, blóm fimmdeild.
Nokkrirsafamiklir þykkblöðung
ar af þessari ætt eru ræktaðir
hér i stofum, t.d. vaxblóm
(Hoya) og sæstjörnublóm
(Stapelia). Jurtir af vörtu-
mólkurætt (Euphorbia) hafa
mjólkursafa eins og nafnið
bendir til. Rennur hvitur safinn
út ef sár koma. Oft allstór
gulgræn biómskipun. Mjólkur-
jurt o.fl. af ættinni eru ræktaðar
hér igörðum. Sumar tegundir af
þessari ætt eru safamiklar og
likjast svo mjög kaktusum að
erfitt er að greina þær frá nema
i blómi. Safi vörtumjólkurteg-
unda er varasamur, jafnvel
eitraður. Nokkrar tegundir
ættarinnar ræktaðar til skrauts
likt og kaktusar. Fleiri ættir
hafa „þykkblöðunga ” innan
vébandasinna,t.d. liijuættin.en
til ættkvisla hennar teljast m.a.
tengdamóðurtunga og zebra-
lilja, báðar ræktaðar hér i stof-
um. Tengdamóðurtunga, öðru
nafni Indiánafjöður, er alkunn.
Auðþekktá hinum löngu, stinnu,
þverrákóttu blöðum. Hún þolir
flest nema kulda og ofvökvun.
Zebralilja, stundum nefnd
zebrakaktus (Ale variegata) er
fáséðari, en á. skilið útbreiðslu
vegna skemmtilegs sérkenni-
leika. Hún ber þykk og hörð
þristrend, oddmjó blöð, græn
með ljósum þverrákum (sjá
mynd). Kennd við zebradýr
vegna litarins. Aðallega ræktuð
vegna blaðanna, en getur borið
rörlaga rauð eða gul blóm á há-
um stöngli. Jurtinni er fjölgað
meðfræi eða hliðarsprotum. En
græðlingarnir látnir liggja 2-3
daga fyrst svo sárflöturinn
þorni, én siðan gróðursettir i
sand eða mjög sendna mold i
smáum jurtapottum. Þegar
siðar er skipt um potta er
grasrótarmold blönduð sandi
heppileg. Þarf góða birtu, en
þolir þó illa sterkt sólskin. Var-
ast skal að vatn lendi ofan i
Kaktus t.v., svölurótartegund f miðju og vörtumjólk t.h
Sæstj örnublóm
blaðsliðrin, þvi að það getur
valdið rotnun. Þarf ekki mikla
vökvun. Svöl, björt vetrar-
geymsla best, en jurtin getur þó
þraukað veturinn inni i stofu.
Heimkynnið er Suður-Afríka.
Ýmsar skyldar tegundir eru
einnig ræktaðar inni t.d. Aloe
aboresceus.
Sæstjörnublóm (Stapelia) frá
Suður-Afriku eru einnig safa-
jurtir og likjast oft mjög kaktus-
um. Stönglarnir eru ferstrendir,
oftast gróftenntir, uppréttir eða
uppsveigðir og sitja þétt. Blöð
engin eða litilf jörleg og falla þá
snemma. í sterku sólskini roífna
oft stönglarnir. Blóm stór og
stjörnulaga. Þaukoma oft neðst
við stönglana og hanga niður
með hliðum jurtapottsins. Og
hvilik blóm! Geta minnt á
krossfisk að lögun en eru lit-
skrúðug, gulleit eða fölgræn
með dökkbrúna dila. Hringur
sést i blóminu utan um fræfla og
1 frævu. Blómin verða 5-8 sm i
þvermál. Þau vefjast saman að
lokum, eins og sýnt er neðst til
vinstri á myndinni. Flestir
verða mjög undrandi er þeir lita
þessa jurt i blómi, hún er þá svo
sérkennileg, sumir segja
fáránleg! Skyld tegund Stepelia
grandifloraþrifst lika vel i stof-
um og ber miklu stærri blóm
dökkbrún með purpurarauðum
hárum. Auðvelt er að fjölga
sæstjörnublómum með græð-
lingum. Má setja nokkra
stöngla eða stöngulbúta saman i
jurtapott, og sett á ská þvi að
rætur myndast á hlið þeirra, en
ekki i sárinu. Sendin laufmold
heppileg. Hafið talsvert borð
á pottinum þvi að jurtin vex
upp á við og getur orðið örðugt
að vökva er þétt safn stöngla
þekur yfirborðið og vex upp úr.
Þarf góða birtu en getur sviðnað
i steku sólskini. Dregið úr vökv-
un á haustin. Svöl, björt vetrar-
geymsla best.
Allar þessar safajurtir
(þykkblöðungar og stöngulsafa-
jurtir) þola vel miðstöðvarhit-
un, og er það verulegur kostur.
Þær hafa þróast i' þúsundir eða
jafnvel milljónir ára til að þola
þurrk og hita og eru þess vegna
likar byggingarlagi stönguls og
blaða, þó að blóm séu ólik og
margar þeirra alls óskyldar
sem fyrr var frá sagt.
Indiánafjöður (tengdamóðurtunga)
Zebrakaktus (Aloe variegata)