Tíminn - 16.04.1991, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Þriðjudagur 16. april 1991
Timinii
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin I Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aðstoðamitstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Glslason
SkrtfstofurLyngháls 9,110 Reykjavlk. Sími: 686300.
Auglýsingaslml: 680001. Kvöldsíman Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1100,-, verð I lausasölu kr. 100,- og kr. 120,- um
helgar. Grunnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Frétt frá NATO
Á laugardaginn var birtust fréttir af því að æðstu
herforingjar Atlantshafsbandalagsins hefðu sam-
þykkt að leggja til við utanríkisráðherrafund
bandalagsins að stofna sérstakan her sem saman-
stæði af 70-100 þúsund manna liði sem væri hreyf-
anlegt og að því leyti óstaðbundið að beita mætti
því í hernaðarskyni nánast hvar sem er í heimin-
um, þótt aðalbækistöðvar yrðu í Þýskalandi.
Þessi sérstaki her yrði fjölþjóðlegur, enda Atlants-
hafsbandalagið fjölþjóðabandalag, en hlutverk hans
yrði með öllu óskylt Atlantshafssáttmálanum og
ekki í neinu samræmi við ætlunarverk Atlantshafs-
bandalagsins eins og til þess var stofnað fyrir 42 ár-
um. Bandalagið er svæðisbundið varnarbandalag
eins og nafnið bendir til og saga þess vottar. Það er
að allri uppistöðu bandalag vestrænna lýðræðis-
ríkja um hervarnir og hernaðarlegt öryggi og ekki
óeðlilegt að kenna það við Norður- Atlantshafið,
þar sem aðildarríkin liggja yfirleitt beggja vegna
hafsins með þeirri undantekningu sem varðar aust-
ur- og suðurjaðra varnarsvæðisins.
Þótt vissulega hafi staðið styrr um Atlantshafs-
bandalagið framan af starfsemi þess, fóru deilur um
tilveru þess og tilgang þverrandi með árunum.
Mannkynssagan er Atlantshafsbandalaginu í raun-
inni hliðholl, því rökin fyrir stofnun þess hafa stað-
ist dóm sögunnar, þótt vígbúnaðarframkvæmdir
þess hafí í ýmsum atriðum verið umdeilanlegar. En
skoðað í heild hefur Atlantshafsbandalagið átt eðli-
lega tilveru í heimi nútímans og komist vel frá sínu
verki sem varnar- og öryggisbandalag vestrænna
lýðræðisríkja.
Á undanförnum árum hafa orðið gífurlegar breyt-
ingar á stjórnmála- og hernaðarskipan heimsins og
umfram allt þeim heimshluta sem Atlantshafs-
bandalagið hefur haft auga með. Flestir gera sér
ljóst að breyting þessi hlýtur að hafa í för með sér
margs konar endurskipulagningu varnar- og ör-
yggismála í þessum heimshlutum og gerir kröfu til
Atlantshafsbandalagsins um endurskoðun hlut-
verks síns og framkvæmda. Þetta var rækilega und-
irstrikað á leiðtogafundi NATO í London 5.-6. júlí í
fyrra, þótt lítið hafi frést af því hvað leiðtogarnir
hygðust fyrir.
Fréttin um tiliögu herforingjanna um að stofna
sérstakan her innan NATO til nota hvar sem er í
heiminum, jafnvel í árásarskyni, kemur mjög á
óvart og getur ekki verið neitt fagnaðarefni þeim
sem haft hafa fastmótaðar skoðanir á markmiði og
hlutverki varnarbandalags vestrænna lýðræðisríkja
í meira en 40 ár. Tillaga herforingjanna um öflug-
an, hreyfanlegan árásarher á vegum Atlantshafs-
bandalagsins er íslenskum almenningi með öllu
framandi, enda ekki ræddar í umræðum um utan-
ríkismál. Hér verður dregið í efa að stofnsáttmáli
Norður- Atlantshafsbandalagsins heimili herfor-
ingjum og ráðherrum NATO að koma upp slíkum
víkingasveitum í nafni samtakanna.
GARRI

Opnunarhátíð Evrópubankans
stendur núyfiríLondon, cn viðstatt
er margt stórtnennl, bæfti forsætís-
ráftherrar og forystumenn Evrópu-
bandalagsins. Þessí banki er stofn-
aður m.a. til að aðstoða við breyt-
ingar á eignarhaldi stórfyrirtækja í
Austur-Evrópu, og auðvelda ríkjum
þar sölu á þeirn í hendur cinkaaðila.
Evrópubankinn byrjar með tólf
milfjarða dollara, sem iagðir verða
fram af sjöríl^um, Bandaríkjutium,
Japan, Bretlartdl, Frakklandi,
Þýskaíandi, Kanada og ftalíu. Þjóö-
vetja>' og Japanir halda fíví fram, að
þar sem sjóðir þeirra séu «kki
ótæmandí þurfl Bandaríkin að
teggja fram hiutfallslega meira fc bl
bankans, en gert var ráö fyrir. FVrr-
verandi ráðgjafi Mitterands verður
bankastjóri nýja bankans. Hann
beitir Jacques Attali, og það var
hann sem fékk hugmyndina að
þessum banka við hrun kommún-
ismans 1989, og hefur unnið að
stofnun hans síðan. Helsta við-
hagslíf Austór-Evrópuríkja.
Þyrftu sér-
fræðínga héðan
að vinna að því að koma á markaðs-
búskap í fyrrum konimúolstaríkj-
um. Þrátt fyrir gieðibrag opnunar-
hátíðar virðist eins og þátttökuþjóð-
ir telji sumar hvetjar að framlag til
banktns sé tapað fé. Þjóðveijar
segja Ld. að þeir séu búnir að leggjá
fram mikla fjármuni nú þegarvcgna
Austur- Þýskalands og vegna Persa-
fióastríðsins. Táka verði tiilit ti!
þeirra fjárútláta, þegar þeir eru
krafðir um greiðsiur til nýja bank-
ans, Japanir bera við að yenið standi
illa um þessar mundir og aðrir verði
vantar í framlögum frá þcim vegna
rýmandi gengis. Þannig kvarta og
kveina bjargvættimar strax við opn-
öllu þessu sést að þrátt fyrir að nú
eigi allt að iúta iögmáium maikaðs-
búskapar veröa ríkin sjö að koma
sér upp eins konar ríldsbanka til að
mæta þehn vandamálum, sem við
blasa í Austur- Eviópu. Hér á fs-
að ríkisbankamlr tveir, Landsbank-
inn og Búnaðarbankinn, verói seW-
ir til að hægt sé að mæta vandamái-
um íslands- Þeir hjá Eviópubank-
anum ættu að fá lánaðan eins og
einn Jón Sigurðsson og nokkum
hlnta Sjálfstæðisflokksins tíl að
firra Evrópubúa vandræðum af rík-
isbankarekstri.
Þarf að losna
við ríkisbanka?
Hér hehsa er talað um miðstýr-
ingu annars vegar og markaðsbú-
hafi fengið einhvem snert af austur-
evrópskum kommúnisma. Rekstur
ríkisbanka á íslandi hefur veríð
nauðsynlegur og sjálfsagður, vegna
þess að í óróasömu efnahagalífl hef-
ur fólk á fátt að treysta nema ríkis-
banka. Þótt ísiendingar, sem em ör-
fátekir miðað váð fólk af peninga-
þjóðum, ieiki sér rní í markaðsbú-
skap með hlutabréf og verðbréf eins
og stórþjóö, verður ekki þar með
sagt að öU okkar vandamái séu
leyst Peningaþjóðiniar sjö, þar sem
h'flð gengur fyrir hlutabréfabraski
og verðbréfasölu, hafa enga mögu-
lelka á að koma Austur-Evrópu til
hjálpar nema með stofnun rflds-
banka sjö ríkja, sem nýtur að auki
um Austur- Evrópu. Við erum hins
vegar þessa dagana að fást víð
nokkra markaðsbúskapsmenn og
sem halda að
iosna við rðdsbanka.
Velferð og markaöur
Vegna hruns kommúnismans hef-
ur komíst I tísku að tala um mið-
stýringu sem Íeiðina tíl ófamaðar.
Auðvitað er ekki sama hver þessi
míðstyring er. Miðstýriog hérá fs-
iandi er hvorki meiri né nrfnni núna
en hún hefur verið allt frá 1904. $á
vottur af miðstýríngn, sem hér
vera, er á ábyrgð aflra
flokka, sem veriö hafa við stíórtt í
iandinu frá því fyrstí ráðherrann tók
við vöidum. í stjómmálum hðfum
við farið að dæmi Norðurianda og
..
svo ...............
sem tóku giidi 1934, voru fyrsta
stóra skrefið, Nú er svo komið að
kennsiumál og heiibrigðismái
ásamt tryggingunum gleypa mestoii
fjárlög landsins. Við höfum kallaö
þetta velferð. Við vfljum vera veh
ferðarrfld eins og grannlönd okkar,
hin NorðuriÖndin, Heitiö miðstýr-
ing yflr velferð er fundið upp af
bréfabröskurum f
flokknum, sem
sér að snúa máiinu við með matk-
aðsbúskap. Það þyðir að leggja á vel-
ferðina að mestu niður. Stofnun
evrópsks rfldsbanka f London handa
íhaidinu tíl að þjösnast i Austur-
Eviópu með markaösbúskap sinn
er ekki sá millivegur velferðar, sem
siðaðir menn hefðu æskt í stað
kommúnismans á penlngavaldið að
ná yfirhöndinni í löndum, sem þeg-
ar hafa þolað nóg.
VÍTT OG BREITT
ím^ííi0;:;:Kíss:sKiiaí«i«Bsaigi
Ferð án fyrirheits
Síðasta Reykjavíkurbréf Morgun-
blaðsins fyrir kosningar er fullt upp
með vonbrigði. Kosningabaráttan
hefur valdið Mogga vonbrigðum og
finnst bréfritara hún svo sem ekki
vera neitt neitt. Orðrétt stendur
skrifað: „Fyrir nokkrum mánuðum
var stundum haft á orði, að þetta
yrðu einhverjar mikilvægustu þing-
kosningar í sögu lýðveldisins.
Ástæðan var sögð sú, að svo mörg
veigamikil málefni biðu úrlausnar á
næstu árum, að þessar kosningar
myndu marka stefhuna í þjóðmál-
um fram til aldamóta. Þær ákvarð-
anir, sem teknar yrðu á grundvelli
þessara kosninga, gætu haft áhrif á
líf fólksins í landinu langt fram á
næstu öld.
Því miöur stendur kosningabarátt-
an ekki undir þessum væntingum
manna.“
Svo tíundar bréfritari þær vænting-
ar sínar að í kosningabaráttunni
ættu að fara fram umræður um
þátttöku íslendinga í samstarfi Evr-
ópuríkja, um fiskveiðistefnu og um
framhald þjóðarsáttar og jalhvel
hafði hann gert sér vonir um að
flokkarnir létu eitthvað frá sér fara
um hvernig bregðast ætti við síauk-
inni útþenslu ríkisútgjalda.
Stefnuleysi
Á eftir fylgir langloka um öll þau
veigamiklu mál sem ekki er deilt um
í kosningabaráttunni og um algjört
afstöðuleysi gagnvart þeim og telur
Moggi réttilega, að þetta sé „... öfug-
snúin staða."
Auðvitað er staðan bæði öfug og
snúin frá sjónarhóli höfuðmálgagns
Sjálfstæðisflokksins og liggur í aug-
um uppi yfir hverju er verið að fár-
ast.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur enga
stefnu í veigamestu málum þjóðar-
innar. Landsfundurinn í vetur gerði
ekki annað en skipta um formann og
vekja upp gamlan varaformann og
lýsa yfir að flokkurinn ætti að fara
með sjávarútvegsmál.
Kosningastefnuskrá Sjálfstæðis-
flokksins er ekki til og er það eins
gott því frambjóðendur tala út og
suður um öll alvörumál og fer al-
gjörlega eftir kjördæmum og geðs-
lagi einstakra frambjóðenda hver er
stefna Sjálfstæðisflokksins í þessu
málinu eða hinu og er hvergi sam-
ræmi í málflutningi.
Sjálfstæðisflokkurinn vill bæði
sækja um aðild að EB og vera utan
samtakanna, hann vill óbreyttan
kvóta í -sjávarútvegi, eða engan
kvóta, eða margvíslegan öðruvísi
kvóta. Hann vill búvörusamning og
ekki búvörusamning og kvóta og
kvótaleysi í landbúnaði og hann vill
bæði frjálsan innflutning á landbún-
aðarvörum og bann við innflutningi
á búvörum og ef upp kemur spum-
ingin um hvort setja eigi þjóðarsátt
á í vetur eftir kosningar verður Sjálf-
stæðisflokkurinn eins og ferlegur
þokumökkur ásýndum sem leysist
upp í spumingarmerkjum ef á hann
eryrt.
Það em ekki einu sinni sett fram
kosningaloforð sem hægt er að
stæla um.
Að vita ekkí
og vilja eldd
Svona er nú upplitið á stjórnarand-
stöðunni þegar dregur að kosning-
um og er ekkert eðlilegra en að
Morgunblaðið lýsi yfir vonbrigðum.
Hinn stjómarandstöðuflokkurinn,
Kvennaflokkurinn, er litlu betri, en
hefur þó fram yfir íhaldið, að vita
hvað hann vill ekki. Kvennaflokkur-
inn vill ekki atvinnuvegi sem standa
eiga undir velferð og ekki karla í
stjómmálum eða stjórnunarstörf-
um og er það allt sæmilega slétt og
fellt en tæpast umræðuhæft
Það sem veldur Morgunblaðinu
vonbrigðum er fyrst og fremst
stefnuleysi Sjálfstæðisflokksins í öll-
um þeim málum sem einhverju
varða. Það er tæpast hægt að deila
við aðila sem hefúr enga skoðun og
engin stefnumið.
Og málgagn Sjálfstæðisflokksins
getur hvorki varið né barist fyrir
stefriu sem ekki er til. Eða það sem
verra er, mörgum misvísandi mark-
miðum samtímis.
Það er ekki einu sinni svo vel að
hver höndin sé upp á móti annarri í
því hagsmunabandalagi sem Sjálf-
stæðisflokkurinn er, því það eru
hvergi hreinar línur í því fyrir hverju
er barist og að hverju stefnt
Framsóknarflokkurinn hefúr ágæt-
lega skilgreinda kosningastefnuskrá
og verður að láta sér nægja að kynna
hana sem best því svo lengi sem pól-
itískir andstæðingar hafa engin spil
að leggja á borðið er erfitt að halda
uppi baráttu gegn þeim.
í miklu viðtali sem Tíminn átti við
Steingrím Hermannsson, formann
Framsóknarflokksins, í laugardags-
blaðinu var hann spurður hvort
kosningabarátta á íslandi væri að
breytast. Hann svaraði, að skoðun
sín væri sú að þetta sé ekki sú kosn-
ingabarátta sem íslendingar vilja.
„íslendingar vilja að menn komi
hreinskiptir fram og séu ekki með
neitt í felum"
Það sem Morgunblaðið þarf að
gera, er að biðja Sjálfstæðisflokk
sinn um kosningastefnu í helstu
málum og þá hættir kosningabarátt-
an að vera öfugsnúin í málgagninu.
Að vita hvað maður vill er allt sem
þarf. OÓ