Morgunblaðið - 12.04.2007, Blaðsíða 42

42 FIMMTUDAGUR 12. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Lárus Hjálm-arsson fæddist
á Seyðisfirði 15.
nóvember 1946.
Hann lést á Land-
spítalanum við
Hringbraut föstu-
daginn 30. mars
síðastliðinn. Lárus
var yngsta barn
hjónanna Sigrúnar
Helgadóttur hús-
freyju, f. í Múlakoti
á Síðu 1902 og
Hjálmars Vilhjálms-
sonar bæjarfógeta
á Seyðisfirði og sýslumanns í
Norður-Múlasýslu, sem síðar
varð ráðuneytistjóri í félags-
málaráðuneytinu, f. á Hánefs-
stöðum við Seyðisfjörð 1904.
Systkini Lárusar eru: 1) Björg
húsfreyja, f. 1933,
maki Reimar Char-
lesson fram-
kvæmdastjóri. Börn
Bjargar frá fyrra
hjónabandi eru Sig-
rún, Óskar og Lára
Gyða. 2) Helgi arki-
tekt, f. 1936, maki
María Andrea
Hreinsdóttir fram-
haldsskólakennari.
Börn þeirra eru
Lena og Helgi Páll.
3) Vilhjálmur arki-
tekt, f. 1938, maki
Borghildur Óskarsdóttir mynd-
listarmaður. Dætur þeirra eru
Ósk og Björg.
Útför Lárusar verður gerð frá
Áskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 15.
Minnisstætt er að við bræður vor-
um á nýlagðri Garðarstjörninni, þeg-
ar Björg systir okkar kom og sagði
okkur að við hefðum eignast lítinn
bróðir.
Fyrstu ár Lárusar voru mjög erf-
ið, hann var máttfarinn og átti erfitt
með andardrátt og var oft á tíðum
vart hugað líf. Þessi tími lagðist
þungt á foreldra okkar, sem með ein-
stakri umhyggju og elju tókst að
halda lífi í þessum litla snáða, sem
smátt og smátt náði betri heilsu, en
þó aldrei alveg fullri.
Lárus ólst upp við mikið og gott at-
læti foreldra sinna og stórs frænd-
garðs föðursystkina. Sérstaklega
voru náin kynni Lárusar og Bjargar
ömmu, þar sem þau sátu löngum
saman og fór amma með bænir og
þulur, sem hann var furðu fljótur að
tileinka sér og læra og fór oft með al-
veg fram á síðustu ár.
Árið 1953 fluttu foreldrar okkar til
Reykjavíkur þar sem faðir okkar tók
við nýju starfi. Það kom snemma í
ljós að litli bróðir var ekki alveg eins
og allir aðrir eða vangefinn eins og þá
var kallað, en nú er kallað fötlun.
Þótt Lalli litli byggi við þessa fötlun
sína var hann óvenju næmur á marga
hluti og umhverfi sitt og hafði ótrú-
legt minni, þannig að þegar einhver
þurfti að fá vitneskju um vini og
vandamenn, hverjir væru foreldrar
eða ættmenni var óbrigðult að leita
til Lalla, sem kunni góð skil á því öllu.
Foreldrar okkar, ásamt öðru góðu
fólki, stofnuðu Styrktarfélag vangef-
inna 1958 og var faðir okkar formað-
ur þess til 1975. Þessi félagsskapur
breytti fljótlega viðhorfi manna til
þessarar fötlunar og hefur mjög
margt gott áunnist í málefnum þessa
fólks, þannig að núna er ólíku saman
að jafna frá fyrri tíma.
Þroskandi kafli í fari Lárusar var
þegar hann dvaldi á Sólheimum í
Grímsnesi í skjóli þeirrar merku
konu Sesselíu Sigmundsdóttur. Þar
eignaðist Lárus marga góða vini og
átti þaðan góðar minningar. Lárus
fermdist í Mosfellskirkju í Grímsnesi
og var fermingarveislan haldin á Sól-
heimum. Margar skemmtilegar
heimsóknir til Lalla eru minnisstæð-
ar og nokkrum sinnum fórum við
bræður til silungsveiða í Brúará og
öfluðum vel. Eftir að Lárus flutti í
bæinn, fyrst í sambýlið í Sigluvogi og
svo síðar í fjölskylduheimilið í Lág-
landi hélt hann góðum tengslum við
Sólheima og fólkið sitt þar, en Tómas
Árnason frændi átti þar stóran þátt í.
Lionsklúbbur Tómasar var styrktar-
aðili Sólheimaheimilisins og efndu
þeir klúbbfélagar til hátíða á Sól-
heimum oft um jólaleytið. Lárus naut
þessara ferða og heimsókna með
frænda sínum í ríkum mæli. Það má
segja að Lárus hafi verið mikið sam-
kvæmisljón því á merkisafmælum
sínum hélt hann vegleg hóf og bauð
til þeirra vinum og vandamönnum.
Þar ávarpaði hann gesti sína, bauð þá
velkomna og bauð þeim að njóta
þess, sem þar var framreitt. Á sex-
tugsafmælinu sínu hinn 15. nóvem-
ber sl. hélt hann sína lokaveislu með
miklum rausnarskap.
Eftir að foreldrar Lárusar féllu frá
dvaldi Lárus hjá okkur systkinum
um hátíðir og áramót og eftir
ánægjulegar stundir yfir hátíðisdag-
ana fann maður að honum þótti gott
að fara heim til sín. Þar leið honum
best, hjá fólkinu sínu og við frábæra
umönnun starfsfólksins. Fólkið í
Sigluvogi og síðar í Lálandi var Lár-
usi mjög mikils virði og lét hann hag
þess og heilsu sig miklu varða og
undi því illa, ef einhver var ósáttur
eða átti um sárt að binda. Herbergi
Lárusar bar þess rík merki að þar
átti heima maður, sem kunni vel að
meta uppruna sinn og það sem hon-
um hafði verið gefið. Áberandi mynd-
ir á veggjum af foreldrum, Sesselíu á
Sólheimum og skyldfólki báru þess
glöggt vitni. Lárus var mjög trúaður
og góður maður og á afmælum for-
eldra okkar og á hátíðum fórum við
systkinin að gröf foreldra okkar í
Fossvogskirkjugarði. Þar fór Lárus
með stutta bæn og gerði krossmark
yfir gröfina, en Lárus á þar tilbúinn
legstað við hlið foreldra sinna.
Kveðja,
systkinin.
Heiðursmaðurinn Lárus Hjálm-
arsson er lagður til hinstu hvílu í dag.
Lárus var af þeirri gerð manna
sem einkennast í framgöngu af auð-
mýkt og prúðmennsku. En þrátt fyr-
ir háttvísina var stutt í grallaraspó-
ann sem dró ekki af sér í stríðninni ef
sá gállinn var á honum. En alltaf var
það græskulaust.
Lárus var einstakur heimildar-
brunnur um ættir fjölskyldunnar.
Þar var aldrei komið að tómum kof-
unum þegar aðrir stóðu á gati. Lalli
vissi hvað hann söng.
Örlæti var dyggð sem Lárus
Hjálmarsson bjó yfir. Það fengu allir
ættingjar hans og vinir að reyna.
Ekki síst á stórafmælum þegar
haldnar voru dýrðlegar veislur þar
sem gestgjafinn sjálfur var hrókur
alls fagnaðar. Og í jólaboðum stór-
fjölskyldunnar gladdi hann börnin
með því að bregða sér í gervi jóla-
sveinsins.
Litlum frænkum í heimsókn laun-
aði Lalli brandara með gömlum þul-
um sem hann hafði numið í æsku. Og
ekki spillti fyrir ánægjunni að færa
afabróður smákökur og fá í staðinn
lánaða heim spólu með skemmtilegri
bíómynd. Gott var að sjá hversu vel
fór um Lalla meðal vina sinna í Lá-
landinu.
Mörg árin kvöddum við með Lalla.
Þrekið fór minnkandi þótt hann tæki
því af aðdáunarverðu æðruleysi. Nú
er hann sjálfur genginn en ókomin
gamlárskvöld verður minningu Lár-
usar Hjálmarssonar haldið hátt á
lofti hjá okkur. Við höldum áfram að
skjóta upp fyrir Lalla.
Takk fyrir samfylgdina Lalli minn.
Blessuð sé minning þín.
Þín frænka
Lena, Garðar, María
Silvía og Helga Lena.
Heimsóknir til Hjálmars, afabróð-
ur míns, og Sigrúnar, konu hans, í
Drápuhlíðina eru æskuminningar
sem aldrei gleymast. Það var meðal
annars vegna þess að þar bjó Björg,
langamma mín, sem tilheyrði í raun
löngu horfnum tíma – og svo hitti ég
fyrir Lárus eða Lalla frænda, en
hann var ólíkur öllum sem ég hafði
áður kynnst. Þótt hann væri fjórum
árum eldri, sem var nokkur aldurs-
munur á þeim árum, urðum við strax
mestu mátar. Það eina sem ég kunni
ekki að meta var að hann vildi sífellt
vera að slást, þannig að við kútvelt-
umst í slagsmálum um gólfið í svo að
segja hverri heimsókn, föður hans til
óblandinnar skemmtunar. Eftir því
sem árin liðu hættum við Lalli svo að
slást og við tók einlæg vinátta.
Það treysti vináttuna enn frekar
þegar ég kynntist verðandi eigin-
konu minni, Þórhildi, og í ljós kom að
bróðir hennar – og síðar mágur minn
– Jón Úlfar var besti vinur Lalla.
Þeir vinirnir dvöldu um þetta leyti
saman á Sólheimum í Grímsnesi og
það var ætíð mikill fagnaðarfundur
þegar við hjónin og síðar synir okkar
brugðum okkur í heimsókn þangað.
Síðar fluttu þeir Lalli og Nonni til
Reykjavíkur, fyrst í Sigluvoginn og
síðar í Lálandið. Við það urðu sam-
skiptin tíðari og böndin styrktust.
Samband þeirra vinanna var ein-
staklega náið. Þannig báru þeir bæði
mikla umhyggju og djúpa virðingu
hvor fyrir öðrum, eins og glöggt kom
til dæmis fram í afmæli mágs míns á
síðasta ári. Þeir vissu svo sannarlega
sínu viti og ráku saman um árabil
„lögmannsstofu“, þar sem unnið var
af mikilli samviskusemi við margs
konar skjalagerð.
Alltaf var stutt í kankvíslegt brosið
hjá frænda þrátt fyrir að líkamlegri
heilsu hans hafi hrakað síðustu árin.
Þótt maður vissi að hverju drægi var
andlát hans samt sem áður áfall fyrir
okkur öll, ekki síst Nonna mág sem
nú hefur séð á bak sínum besta vini.
Minningin um einstakan mann lifir
samt áfram með okkur sem vorum
svo lánsöm að kynnast honum.
Eiríkur Tómasson.
Lárus móðurbróðir minn er látinn.
Hann var yngstur barna Sigrúnar
Helgadóttur húsmóður og Hjálmars
Vilhjálmssonar, sýslumanns og ráðu-
neytisstjóra. Hann hét eftir fóstur-
föður Sigrúnar, Lárusi Helgasyni,
bónda og alþingismanni á Kirkjubæj-
arklaustri.
Lárus fæddist með „down synd-
rome“ og hjónin tóku því að eignast
fatlað barn eins og öðrum verkefnum
sem fyrir þau lögðust á lífsleiðinni,
með æðruleysi, skynsemi og dugn-
aði. Á þeim tíma sem Lárus var að
vaxa úr grasi var umræða og umönn-
un fatlaðra barna afar frumstæð.
Sigrún og Hjálmar tóku þátt í frum-
kvöðlabaráttu fyrir vangefin börn
ásamt öðrum frumherjum og lögðu
grunninn að stofnun Styrktarfélags
vangefinna. Hjálmar gegndi for-
mennsku í félaginu í 18 ár frá stofnun
þess. Lárus var frá fyrstu tíð hvattur
og styrktur í öllu því sem gat örvað
hann og glatt. Eldri systkini ásamt
foreldrunum sýndu honum einstaka
ástúð og umhyggju sem skilaði sér í
einstaklingi með óvenjulega per-
sónutöfra og góða grundvallar-
menntun út í lífið. Þrátt fyrir fötlun
var Lárus bæði læs og skrifandi, spil-
aði á hljóðfæri og var mikill grúskari.
Lárus sýndi frændfólki sínu og vin-
um alla tíð mikla ræktarsemi. Það
var sérstaklega ánægjulegt að hann
skyldi ná því að halda upp á sextugs-
afmælið sitt í nóvember sl. Þar söng
hann, dansaði, fór með þulur og hélt
ræður eins og honum var einum lag-
ið.
Lárus flutti á unglingsárum að
Sólheimum í Grímsnesi, til Sesselju
Sigmundsdóttur sem hann kallaði
Lárus Hjálmarsson
Margar minningar koma upp
í hugann eftir löng kynni við
þig, Lárus. Efst í huga er
þegar ég kom á Sólheima og
sá leiksýningu þar sem þú
lékst álfakonung með mikilli
reisn og innlifun. Nokkrum
árum síðar, þegar ég hóf
störf í Sigluvogi, hittumst við
og ég sá að þar var álfakon-
ungurinn kominn. Við höfum
síðan átt margar góðar
stundir saman og margar
rökræður áttu sér stað í bíln-
um mínum á leið um bæinn.
Minning þín verður mér
ætíð kær.
Inga S. Þorsteinsdóttir.
HINSTA KVEÐJA
✝ Svanhvít Egg-ertína Jóns-
dóttir fæddist í Lón-
koti í Sléttuhlíð í
Skagafirði 6. júní
1919. Hún lést á
Fjórðungssjúkra-
húsinu á Akureyri
29. mars síðastlið-
inn. Foreldrar henn-
ar voru Elín Egg-
ertsdóttir, f. 6.5.
1874, d. 1.1. 1931 og
Jón Jónsson, f.
11.10. 1884, d. 20.2.
1946. Svanhvít var
eina barn móður sinnar en ólst upp
hjá föðurbróður sínum Stefáni
Pétri Jónssyni og konu hans Stef-
aníu Elísabetu Sigurfinnsdóttur að
fermingu og vann síðan sem vinnu-
kona víða um sveitina. Hálfsystkini
Svanhvítar, samfeðra, eru Guðjón
Skagfjörð, f. 1913, d. 1990, Krist-
ján, f. 1915, d. 1976, Baldvin Sölvi,
f. 1917, d. 1942, Sylvía Hulda, f.
1919, Herbert Alfreð, f. 1922, d.
2000, Bryndís, f. 1924 og Sigurður
Björn, f. 1927.
barnabörn. 3) Guðrún Ágústa, f.
31.5. 1946, hún á þrjú börn og
fimm barnabörn. 4) Kristín Jónína,
f. 14.8. 1948, gift Friðriki Þórð-
arsyni, þau eiga fjögur börn og sex
barnabörn. 5) Þorgerður Stefanía,
f. 28.2. 1951, gift Sveinbirni Guð-
mundssyni, þau eiga þrjú börn og
fjögur barnabörn. 6) Óskírð Hall-
dórsdóttir, f. 20.6. 1952, d. 4.12.
1952. 7) Svanlaugur Halldór, f. 2.6.
1953, kvæntur Ásdísi Ein-
arsdóttur, þau eiga fjögur börn og
eitt barnabarn, Svanlaugur á úr
fyrra sambandi einn son og eitt
barnabarn. 8) Trausti Guðmundur,
f. 22.1. 1958, sambýliskona Aðal-
björg Hauksdóttir. Trausti á þrjú
börn frá fyrra hjónabandi. 9) Ósk-
ar Friðrik, f .1.6. 1959, kvæntur
Björgu Kristínu Einarsdóttur, þau
eiga þrjú börn og tvö barnabörn.
10) Sveinfríður Unnur, f. 20.5.
1963, gift Haraldi Kristinssyni, þau
eiga þrjú börn en Sveinfríður á tvö
börn úr fyrra sambandi og eitt
barnabarn.
Sambýlismaður Svanhvítar er
Lárus Kr. Pálsson, f. 18.12. 1919.
Útför Svanhvítar verður gerð
frá Akureyrarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30. Jarðsett
verður að Bakka í Öxnadal.
Svanhvít átti elsta
barn sitt, Sigfús Sig-
fússon, f. 30.6. 1939,
með Sigfúsi Sigfús-
syni, frá Steins-
stöðum í Öxnadal, f.
18.9. 1879, d. 27.12.
1942. Sigfús er
kvæntur Erlu Aðal-
björgu Gunnlaugs-
dóttur og eiga þau
fjögur börn og sjö
barnabörn.
Svanhvít kynntist
Halldóri Kristjáns-
syni frá Hlíðarhúsum
á Snæfjallaströnd, f. 22.6. 1913, d.
10.7. 1997, í Borgarfirði og giftu
þau sig 27.5. 1944. Hófu búskap að
Hamraendum í sömu sveit en flutt-
ust búferlum að Steinsstöðum í
Öxnadal árið 1946 og bjuggu þar
til 1988. Fluttu þá til Akureyrar, í
Hríseyjargötu 8. Börn þeirra eru:
1) Hjörleifur, f. 14.3. 1944, sam-
býliskona Sólveig Gestsdóttir, þau
eiga eitt barn. 2) Helga Elín, f. 2.4.
1945, gift Reyni Svanholt Sveins-
syni, þau eiga tvö börn og tvö
Elsku amma. Það er margs að
minnast þegar þú átt í hlut. Fyrst og
fremst kemur upp í huga mér hvað
það var alltaf gaman að vera í kring-
um þig. Steinsstaðir eru sveipaðir
gullnum ljóma í mínum huga og þær
fáu en góðu minningar sem ég á það-
an eru mér hjartfólgnar. Ég var svo
ungur þegar þið afi fluttuð til Akur-
eyrar í Hríseyjargötuna en ég man þó
eftir góðum stundum með Pílu og
Týra og skammtaða vatninu í baðkar-
ið. Önnu systur þótti líka gott að vera
hjá ykkur og hún hafði unun af að um-
gangast ykkur.
Eftir að þið fluttuð á Hríseyjargöt-
una var alltaf fastur liður að koma til
ykkar afa, spila Marías og ég tala nú
ekki um að borða allt sætabrauðið
sem þú bakaðir af stakri snilld. Kand-
ísinn var alltaf á borðum og málefni
líðandi stundar rædd af kappi. Þú
hafðir sterkar skoðanir á hlutunum
og þú tuðaðir oft skemmtilega mikið.
Þú varst alltaf svo ótrúlega hreinskil-
in. Mér fannst alltaf svo gaman að
tuða við þig á móti, því þú spenntist
öll upp, hækkaðir róminn, blótaðir og
hneykslaðist á vitleysunni í mér.
Stundum var ég bara ósammála þér
til að koma þér í gírinn. Allt var þetta
í gamni gert og það var ekki langt í
húmorinn. Stundum tókumst við
meira að segja á í léttum handalög-
málum við eldhúsborðið og hlógum
okkur máttlaus að fíflaganginum.
Mamma hafði alltaf óskaplega gaman
af tuðinu og blótinu í þér en þið voruð
svo góðar vinkonur og mamma mikið
búin að vera þér innan handar. Pabbi
flutti ekki að heiman frá ykkur afa á
Steinsstöðum fyrr en um fertugt svo
það voru alltaf sterk tengsl ykkar á
milli. Eftir andlát afa, eða „pabba“
eins og þú kallaðir hann, varstu svo
heppinn að eignast vin nokkrum mán-
uðum síðar. Það var gaman að sjá
hvað þið Lalli náðuð vel saman og
þarna varstu kominn með spilafélaga
sem gat líka fíflast í þér og hrært að-
eins upp í hlutunum og mamma og
pabbi áttu margar góðar stundir með
ykkur. Fyrir nokkrum árum var ég
varaður við að þú værir orðinn svolít-
ið gleymin. Á aðfangadag árið 2005
sat ég hjá þér og klukkan var orðin
sex. Jólaklukkur dómkirkjunnar
glumdu í útvarpstækinu og við spjöll-
uðum um daginn og veginn. Eftir dá-
góða stund manaði ég mig upp í það
að spyrja þig hvort þú vissir ekki
örugglega hver ég væri, af ótta við að
þú myndir ekki eftir mér. Þú horfðir á
mig í smá stund og sagðir svo: „Er
þetta ekki Ómar Ragnarsson?“ Ég
sprakk úr hlátri og sá ég á þér að þú
varst að fíflast í mér. Mér er þó sér-
staklega minnisstætt þegar við sung-
um tvíraddað lagið „Húmar að
kveldi“ við eldhúsborðið. Þú varst
sérlega músíkölsk. Tónlist var eitt af
þínum aðaláhugamálum og því hafðir
þú mikinn skilning á mínu starfi. Það
var gaman að koma til þín í heimsókn
eftir að þú fluttist á Skjaldarvík og
syngja fyrir þig og vini þína og ég
gleymi því seint hvað þú varst mér
þakklát fyrir það.
Amma hefur lokið sínu dagsverki
með æðruleysi og dugnaði. Hvíl í friði,
elsku amma, og takk fyrir allt.
Saknaðarkveðjur,
Friðrik Ómar Hjörleifsson.
Kæra frænka og uppeldissystir.
Mig langar til að skrifa um þig fá-
ein orð að skilnaði. Það var margs að
minnast, bæði frá fyrri og seinni tíð.
Mér þótti vænt um að ég skyldi fara
að heimsækja þig nokkrum dögum
áður en þú kvaddir. Þegar móðir mín
kom með okkur systkinin norður að
Hamri, eftir að hún varð ekkja, þá
varst þú þar fyrir, aðeins þremur ár-
um eldri en ég, þannig að við þrjú
systkinin og þú vorum öll eins og einn
systkinahópur. Okkar samband hefur
ætíð síðan verið mjög náið. Alltaf var
gaman að heimsækja þig bæði að
Steinsstöðum og í litla húsið þitt á Ak-
ureyri. Við skemmtum okkur svo vel
saman. Töluðum saman, sungum
saman og jafnvel dönsuðum saman
eftir útvarpinu langt fram á nótt.
Þetta eru ljúfar minningar frænka
mín. Ég kveð þig með þakklæti og
virðingu fyrir alla gleðina sem við átt-
um saman. Börnum þínum og öðrum
aðstandendum votta ég mína dýpstu
samúð.
Þín frænka
Guðrún Erlendsdóttir.
Svanhvít Jónsdóttir