Fréttablaðið - 20.04.2009, Síða 12

12 20. apríl 2009 MÁNUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRI: Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Emilía Örlygsdóttir emilia@frettabladid.is
og Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf.
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal jk@frettabladid.is og Þorsteinn Pálsson thorsteinn@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI:
Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á
höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur
sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
Kosningarnar
Stilling hf. • Sími 520 8000 • www.stilling.is • stilling@stilling.is
Hemlar
UMRÆÐAN
Guðrún Valdimarsdóttir um niðurfell-
ingu skulda
Tæpur helmingur íslenskra heimila er tæknilega gjaldþrota. Eign þeirra
er minni en skuldirnar. Almenningur er
fastur í snöru sem hann losnar ekki úr
án opinberrar aðstoðar, þ.e. leiðréttingar.
Aðgerðir ríkisstjórnar til lausnar fjár-
hagsvanda íslenskra heimila og fyrir-
tækja hefur aðeins lengt í snörunni.
Meginþorri heimila skuldar verðtryggð lán eða
lán í erlendri mynt. Við hrun bankanna í haust
varð forsendubrestur. Enginn bjóst við 20% verð-
bólgu og að krónan myndi veikjast um helming.
Helsti kosturinn við leið Framsóknarflokksins
um 20% niðurfellingu lána er að hún er einföld í
framkvæmd og tryggir jafnræði skuldara.
Við fall bankanna voru þessi útlán afskrif-
uð að stórum hluta þegar þau voru færð
til nýju ríkisbankanna. Réttlátt er að
afslátturinn renni að hluta til beint til
skuldaranna. Afföllin hjá ríkisbönkun-
um munu einnig minnka mikið þegar
þúsundum heimila er forðað frá gjald-
þroti. Margir sem eru á mörkunum munu
leggja sig fram um að halda eignum
sínum.
Greiðsluaðlögun kemur sér vel fyrir
þann hóp sem 20% niðurfellingin hjálpar
ekki. Hún gerir hins vegar ekki mikið
gagn ein og sér heldur hefur innbyggða hvata til
þess að standa ekki í skilum. Flestir vilja geta
séð fjölskyldum sínum farborða. Þetta stolt má
ekki taka frá fyrirvinnum heimilanna. Tækni-
legt gjaldþrot er ekki bara slæmt fjárhagslega
– það er líka slæmt fyrir andlega heilsu.
Höfundur er hagfræðingur og skipar 3. sæti á lista
Framsóknarflokksins í Reykjavík suður.
Tæknilega gjaldþrota
GUÐRÚN
VALDIMARSDÓTTIR
A
ð lokinni þessari vinnuviku verður gengið til alþingis-
kosninga. Mögulega eru þetta einhverjar mikilvæg-
ustu kosningar í manna minnum, enda skipta ákvarð-
anir nýrrar ríkisstjórnar öllu máli um hvernig til tekst
að vinna úr þeirri erfiðu stöðu sem þjóðin er í.
Ekki er að ástæðulausu sem umræða um Evrópusambandið
(ESB) og framtíðarskipan peningamála hefur nú í aðdraganda
kosninga fengið byr undir báða vængi. Síðasta fimmtudag vakti
verðskuldaða athygli grein Benedikts Jóhannessonar, fram-
kvæmdastjóra útgáfufélagsins Heims, þar sem hann gagnrýnir
að stjórnvöld skuli ekki hafa markað sér stefnu til framtíðar og
bendir á að eina raunhæfa lausnin sem landið standi frammi fyrir
sé að sækja um aðild að ESB. Að öðrum kosti gæti landið staðið
frammi fyrir öðru efnahagshruni. Verði ekki sótt um, stöndum
við frammi fyrir því að stórfyrirtæki flytji höfuðstöðvar sínar úr
landi, útlendingar þori ekki að fjárfesta hér á landi, fáir vilji lána
Íslendingum peninga nema þá gegn okurvöxtum, atvinnuleysi,
vaxtaokur og gjaldþrot verði viðvarandi og þjóðin missi næsta
áratuginn af möguleikanum á að gerast aðili að ESB.
Einhverra hluta vegna virðist Evrópumálið stjórnmálaflokkum
landsins, utan einum, afskaplega snúið. Þannig skilaði á föstudag
þverpólitísk nefnd um þróun Evrópumála fimm sérálitum. Sjálf-
stæðisflokkur, VG og Framsóknarflokkur, auk BSRB, skiluðu
sínu álitinu hver. Athygli vekur hins vegar sameiginlegt álit Sam-
fylkingar, Alþýðusambands, Samtaka iðnaðarins, Viðskiptaráðs
Íslands, Samtaka verslunar og þjónustu og Samtaka ferðaþjónust-
unnar um að forgangsverkefni nýrrar ríkisstjórnar eigi að vera
að skilgreina samningsmarkmið og sækja um aðild að ESB.
Þá benti Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra, á ársfundi
Seðlabankans fyrir helgi, á að vissulega væri aðild að ESB á engan
hátt lausn allra okkar vandamála þótt hún væri mikilvægt skref.
„Evrópusambandsaðild myndi gefa stjórnvöldum aukið efnahags-
legt aðhald og setja skýr markmið með Maastricht-skilmálunum.
Þessi áhrif komu bersýnilega í ljós á sænskum fjármálamarkaði
eftir að Svíar ákváðu að ganga í Evrópusambandið,“ benti hún á.
Undir þetta má taka, þótt jafn rétt sé hjá Svein Harald Øygard
seðlabankastjóra að til skemmri tíma litið séu aðgerðir sem hér
þarf að grípa til þær sömu, hvort heldur sem við ætlum að halda
krónunni eða henda henni.
Fyrir kosningar þurfa stjórnmálaflokkarnir hins vegar að
svara því hvernig eigi að haga peningamálum landsins. Sé skoð-
un einhverra að hér verði áfram byggt á krónunni þarf að fylgja
sögunni hvernig eigi, án viðvarandi gjaldeyrishafta, að tryggja að
hún verði ekki eftir sem áður uppspretta óstöðugleika og hamfara
í hagstjórn landsins. Áframhaldandi útúrsnúningum um einhliða
upptöku annarrar myntar þarf þá að sama skapi að fylgja útlist-
un á því hvernig sú leið sé fær án gjaldeyrishafta og stuðningur
tryggður við fjármálakerfi landsins.
Flokkarnir þurfa að rökstyðja afstöðu sína til
krónunnar. Framtíðarheill þjóðarinnar er að veði.
Skýr svör liggi
fyrir í vikulokin
ÓLI KRISTJÁN ÁRMANNSSON SKRIFAR
A-ha!
„AHA-Hópurinn er hópur fólks sem
hefur það að stefnu sinni að halda
orðum og gjörðum stjórnmálamanna
í sviðsljósinu.“ Svo segir á heimasíðu
samnefnds hóps. Reyndar er þar
eingöngu að finna tilvitnanir í orð
stjórnmálamanna Vinstri grænna.
Á síðunni má reyndar líka sjá hvað
flokksformenn voru að gera árið sem
þú fæddist. Í tilfelli undirritaðs má sjá
að Jóhanna vann á skrifstofu Kassa-
gerðarinnar, Bjarni var
2 ára, Steingrímur var í
MA, Sigmundur Davíð
ófæddur og Guðjón
Arnar var skipstjóri.
Aha! Þetta gerir
ákvörðunina í kjörklef-
anum mun auðveldari.
Þetta er núna
Flokkarnir fara nú mikinn í auglýsing-
um, enda innan við vika til kosninga.
Í blöðum um helgina mátti sjá heil-
síðuauglýsingu frá Sjálfstæðisflokkn-
um. Þar lýsir formaður flokksins,
Bjarni Benediktsson, því yfir að
efnahag landsins væri best
borgið með því að semja
við Alþjóðagjaldeyrissjóðinn
um upptöku evru sem gjald-
miðils í sátt og samvinnu við
Evrópusambandið. Án
aðildar þó. Það
sé trúverðug
leið að
upptöku
evrunnar.
Það var þá
Það leiðir hugann að orðum Bjarna
í viðtali við Fréttablaðið viku fyrir
landsfund Sjálfstæðisflokksins.
„... ég tel að í gjaldmiðilsmálum
sé enginn valkostur við krónuna jafn
sterkur og evran með ESB-aðild. Ég
vil að við göngum hreint til verks í
þessum málum og gerum upp á
milli valkosta á næstu árum, en
séum ekki að leika marga biðleiki.“
Ekki tók það formanninn langan
tíma að skipta um skoðun og
auglýsa einn biðleikinn
sem hann varaði svo
grimmt við skömmu
áður. Göngum hreint
til verks.
kolbeinn@frettabladid.is
Einn lærdómurinn af hruninu er að við eigum alltaf að vera
virk – við eigum alltaf að vera að
„leysa lífsgátuna“ eins og Hannes
H. Gissurarson orðaði það háðs-
lega í lýsingu sinni á vinstri
mönnum þegar hann kvað sjálf-
stæðismenn vera fólk sem vildi
græða á daginn og grilla á kvöld-
in – og láta Davíð stjórna.
Við eigum að vera starfsöm í
eigin lífi: megum ekki eftirláta
öðrum að búa til umgjörðina um
líf okkar – við eigum að taka það
í eigin hendur. Því bankajöfrarn-
ir voru ekki fagmenn eins og við
héldum heldur bara menn sem
vildu græða á daginn og grilla
okkur á kvöldin.
Við eigum að vera virk. Við
eigum að skapa. Við eigum að
leysa lífsgátuna með því að vera
skapandi afl í eigin lífi.
Við gerum það með ýmsu móti.
Til dæmis með því að taka hús
af þeim sem fyrirgert hefur
rétti sínum til að eiga það hús
með smánarlegri vanrækslu og
vandalisma: sjúklegri upphafn-
ingu ömurleikans og löngun til
að saurga umhverfi meðborgar-
anna. Fólkið sem settist að í hús-
inu við Vatnsstíg er vonandi bara
rétt að byrja að bjarga Reykjavík
frá eyðingaröflunum. Búsáhalda-
byltingin verður ekki endurtek-
in en ýmislegt lítur út fyrir að
Bústaðabyltingin sé í vændum.
Ef við teljum...
Og við eigum að kjósa. Þannig
„leysum við lífsgátuna“ því lífið
samanstendur vissulega af dag-
legum kosningum um smátt og
stórt – á ég að fara út með ruslið
núna eða á eftir? Ætti ég að fá
mér hund eða kött? Ætti ég að
flytja til Hólmavíkur, fara á sjó-
inn, byrja í kór? Ætli Guð sé til...
Og núna um næstu helgi kjós-
um við yfir okkur landstjórn.
Og það skiptir máli hvernig við
högum atkvæði okkar. Það er
munur á hægri stjórn og vinstri
stjórn.
Ef við teljum að landinu hafi
verið vel stjórnað síðustu ára-
tugi og við höfum verið á réttri
leið þrátt fyrir tímabundinn
mótbyr – þá kjósum við Sjálf-
stæðisflokkinn. Og ef við telj-
um að auðlindir landsins eigi
að vera í einkaeigu, til dæmis
álfyrirtækja, og samþykkjum
að öll – öll! – vatnsföll lands-
ins verði virkjuð í þágu þeirra;
ef við erum andvíg þjóðarat-
kvæðagreiðslum og stjórnlaga-
þingi og öðrum aðferðum við
valddreifingu í samfélaginu;
ef við teljum að kvótakerfið og
framsal aflaheimilda hafi gef-
ist vel og tökum undir að þar
hafi losnað úr læðingi sofandi
fjármagn sem orðið hafi til
góðs; ef við viljum að spítalar
og skólar verði í eigu og rekstri
einkaaðila; ef við viljum mæta
fjárlagahalla með niðurskurði
á velferðarmálum fremur en
skattlagningu ofsatekna; ef við
viljum afskiptaleysi stjórnvalda
um viðskiptalífið; ef við viljum
friðhelgi fjárglæframanna; ef
við teljum að krónan sé þjóð-
argersemi; ef við erum andvíg
aðild að ESB en viljum að Ísland
verði „alþjóðleg fjármálamið-
stöð“, þ.e.a.s. skattaskjól – já, ef
við aðhyllumst það valdakerfi
sem ríkt hefur í landinu nánast
óslitið frá lýðveldisstofnun –
ætta- og skólabræðraklíkuveld-
ið – þá kjósum við Sjálfstæðis-
flokkinn.
Annars ekki. Nógir eru aðrir
kostir. Í Framsóknarflokknum
er ný kynslóð að ryðja sér til
rúms, að sumu leyti óskrifað
blað en að minnsta kosti virkar
það fólk laust við S-hópinn og
verktakastjórnmálin – sennilega
voru það mistök hjá nýjum for-
manni að gerast svo gagnrýninn
á vinsæla ríkisstjórn sem raun
bar vitni í stað þess að njóta
þess að vera nokkurs konar
skapari hennar og lífgjafi en
staðan var þröng. Borgarahreyf-
ingin virðist prýðilega mönnuð
og er einkum valkostur fyrir
kjósendur Samfylkingar sem
telja að hún hafi verið of eftirlát
auðmönnum en afstaðan til AGS
vefst samt fyrir manni.
VG er á mikilli siglingu – ráð-
herrarnir standa sig vel og fólk
vill almennt sjá þau áfram í
sínum stólum eftir kosningar,
stefnan klár og mannvæn. Lista-
maðurinn Ástþór hefur í frammi
gjörning sem vissulega reynir á
taugar flestra en er mjög senni-
lega hluti af djúpúðgu listaverki
um einsemd og vanmátt ein-
staklingsins á tímum hraða og
firringar í stórborgarsamfélagi
samtímans...
Og Samfylkingin. Sá flokkur
gæti orðið kjölfesta í íslenskum
stjórnmálum eftir kosningar –
ekki vantar mannvalið. Að vísu
á stóriðjustefnan alltof ríkan
hljómgrunn í flokknum og viss
öfl þar voru um hríð höll undir
frjálshyggju en engu að síður er
flokkurinn eðlilegur valkostur
fyrir félagshyggjufólk sem vill
sjá Ísland sem fullgildan þátt-
takanda í samfélagi þjóðanna
innan ESB fremur en spriklandi
í skammarkrók sjálfstæðisstefn-
unnar.
Það skiptir máli hvernig við
kjósum – það skiptir öllu máli.
Með því veljum við Ísland barn-
anna okkar, sjálfsmynd okkar,
lífskjör okkar í víðasta skiln-
ingi, stöðu okkar, umgjörðina
um líf okkar. Og leysum lífsgát-
una.
Leysum lífsgátuna
GUÐMUNDUR ANDRI THORSSON
Í DAG |