Andvari - 01.06.1959, Side 86

84
IIANNES PÉTURSSON
ANDVARI
breytni og formíegurð hinna beztu skálda.
Má hiklaust telja, að bókin hafi að
geyma nokkur af þeim kvæðum, sem
hæst rísa að skáldskapargildi og listrænni
fegurð á íslenzkri tungu. Eru það ekki
lítil meðmæli með Ijóðabók.
jóhann Hjálmarsson: Undarlegir fiskar
(Heimskringla).
Þetta er önnur bók hins unga skálds,
fyrir þá fyrri, Ongul í tímann, 1956,
hlaut Jóhann yfirleitt góða dóma. Var því
ástæða til að bíða hinnar nýju bókar
með nokkurri eftirvæntingu. Eftir því,
sem mér hefur skilizt á ritdómum og tali
manna, hefur hún þó valdið ljóðaunn-
endum nokkrum vonbrigðum, þykir hún
of lík fyrri bókinni. Hefur það við
nokkur rök að styðjast. Hins vegar ber
þess að geta, að hún flytur langbezta
kvæði Jóhanns frarn til þessa: Komdn
nú með sverðin, sem sýnir þann þroska,
sem Jóhann hefur nú þegar náð sem
skáld. Þetta kvæði um hús óttans og
hús gleðinnar, um hin eilífu skipti milli
hamingju og böls á jörðinni, er í senn
skýrt í hugsun og gætt myndrænu ljóð-
máli, og hrynjandin til muna betri en í
öðrum kvæðum bókarinnar. 1 kvæði
þessu er veigur, en of mörg kvæði bókar-
innar eru hins vegar fremur veigalítil,
sum mjög veigalítil.
Bók sinni skiptir Jóhann í fjóra kafla,
og er síðasti kaflinn aðeins eitt kvæði:
Komdu nú með sverðin (Tvö hús á
jörðu). Kvæðin eru mjög samkynja, og
kem ég ekki auga á sjónarmiðin, sem
ráða skiptingu þeirra í kafla.
1 ljóðum Jóhanns býr lítil athugun á
lífinu og umhverfinu, skírskotanir verða
því mjög fábreyttar. Hann sér hlutina
ekki í nýju ljósi, heldur í nýjum lit, ef
hægt verður að taka svo til orða, hitt og
þetta verður ýnrist grænt, rautt, gult eða
svart. Virðist mér Jóhann ekki hafa gert
sér fvllilega grein fyrir því, hvert gildi
litir hafa í kvæðum. í svefngönguþulunni
eftir Lorca t. d. gegnir græni liturinn
ákveðnu táknrænu hlutverki, auk þess
sem hann varpar annarlegum blæ á allt
kvæðið, allt, sem þar er sagt frá, gerist
í ákveðnu sviðsljósi. Jóhanni tekst ekki
að gera ljóð sín „magísk“ með því að
nota liti, heldur verða þau aðeins skræp-
ótt. Þetta ætti hann að geta lagfært.
Sem sýnishorn úr bók Jóhanns tek ég
stutt Ijóð, þar sem Komdu nú með
sverðin er því miður of langt til að hægt
sé að prenta það hér, en hluti úr því
gæfi óljósa rnynd af byggingu þess og
því verr farið en heima setið. Ljóðið hér
á eftir ber ekki yfirskrift:
Dagurinn líður
og kvöldið kemur
og ekkert gerist
nema börnin tína skeljar í fjörunni.
Svo halda þau glöð heim
og taka ekki eftir
að ein og ein skel
dettur úr vösum þeirra
og brotnar.
)ón frá Pálmholti: Ókomnir dagar
(Helgafell).
Þetta er fyrsta bók Jóns frá Pálmholti,
og verður ekki sagt, að hér sé miklu
bjargi velt, ljóðin skortir frumleik og
þunga, tungutak Jóns er sérkennalaust,
en hugsunin geðþekk. Höfundurinn
virðist í allnánum tengslum við gróand-
ann og sveitina og er með hugann við
betri tíma. llér skal látið fylgja Ljóð
óþekkta hermannsins úr bók Jóns frá
Pálmholti:
Hversvegna er mér fengin byssa
en ekki blýantur og blað?
Að ég skuli geta myrt en ekki skrifað