Andvari - 01.01.1985, Blaðsíða 90

88
GILS GUÐMUNDSSON
ANDVAKI
stofnana, með hliðsjón af tuttugu ára starfi þeirra. En jafnframt fjallaði
hann um framtíðarverkefni. í síðari greininni, „Um framkvæmdir og störf
Menntamálaráðs", víkur hann nokkuð að bókaútgáfunni, sem hafi verið
komin í þrot. Segir hann að þar sé nú endurreisnarstarf unnið og verið að
undirbúa útgáfu á ævisögum merkra íslendinga eftir 1874. Einnig sé
ákveðið að hefja útgáfu á úrvali íslenskra ljóða frá síðari tímum. Yrði lík-
lega byrjað á Bjarna Thorarensen, en síðar kæmi hvert mikils háttar ljóð-
skáld sér í lítilli en snoturri bók. Fleiri útgáfuhugmyndir kvað hann vera á
döfinni. Þá hafði Steingrímur Guðmundsson prentsmiðjustjóri í Guten-
berg verið ráðinn framkvæmdastjóri útgáfu Menningarsjóðs „og er það
sama sem öryggi um að með ráðdeild verði að farið.“ Lögð verði áhersla á
að hafa fast skipulag á útgáfunni og gefa fyrst og fremst út bækur sem hafa
þýðingu fyrir þjóðlega og almenna menningu í landinu.
1 grein þessari varpar Jónas Jónsson fram þeirri hugmynd, að Mennta-
málaráð og bókaútgáfa þess leiti eftir samvinnu við Bókmenntafélagið og
Þjóðvinafélagið. Um það fer hann svofelldum orðum:
Útgáfa Menningarsjóðs getur ef til vill starfað í sambandi við hin
tvö þjóðlegu bókmenntafélög landsins, Bókmenntafélagið og Þjóð-
vinafélagið, þannig að félagsmenn þeirra fái sumar af bókum Menn-
ingarsjóðs með mjög niðursettu verði. Væri sérstök ástæða til að
styðja bæði þessi þjóðlegu félög, og það því fremur sem reynt er með
fjárstuðningi frá öðrum löndum að gefa út áróðursrit eingöngu í því
skyni að vinna íslenska æsku til fylgis við skoðanir sem erlendir harð-
stjórar vilja láta íslendinga trúa. Ef Bókmenntafélagið og Þjóðvinafé-
lagið færast í aukana um að sinna hinum þjóðlegu og félagslegu verk-
efnum sínum, munu hinir óhollu erlendu straumar þorna af sjálfu
sér og engu tjóni valda þjóðinni.
Grein sinni lýkur Jónas á þeim orðum, að hún haft verið til þess skrifuð
„að þjóðin viti, að þó að kreppa og erlendur áróður sæki að, þá er frá hálfu
íslendinga ekki sofið á verðinunT.
Hugmynd Jónasar Jónssonar um samvinnu Bókaútgáfu Menningarsjóðs
við Bókmenntafélag og Þjóðvinafélag var rædd á nokkrum fundum
Menntamálaráðs og hlaut jDar góðar undirtektir, einkum að því er Þjóð-
vinafélagið varðaði. Af einhverjum ástæðum virðist ráðið hafa hætt við að
leggja málið fyrir stjórn Bókmenntafélagsins, en það var sent Þjóðvinafé-
laginu til athugunar. í aprílmánuði 1939 barst Menntamálaráði jákvætt
svar frá stjórn Þjóðvinafélagsins, og fylgdi því svohljóðandi tilboð um sam-
vinnu:
Með því að Bókadeild Menningarsjóðs og Hið íslenska þjóðvinafé-
laga hafa það sameiginlegt markmið að gefa út rit við alþýðuhæfi og