Andvari - 01.01.1896, Síða 102

68
fúla mygluskán. Gangurinn milli rúmanna var álika
breiður og flór milli fjósbása. Allt var eptir þessu.
Konan átti uppkomin börn, sem voru hjá henni, og
þau sárlangaði til að rífa baðstofuna og reisa nýa.
Þau langaði til að fá svo mikið rúm inni, að hægt
væri að snúa sjer við. Þau langaði í hreinna lopt
en moldar- og myglufýluna. Þau langaði til að fá
ofurlítið af blessuðu sólskininu inn til sín. En móðir
þeirra treysti sjer ekki til að una lífinu nokkurs
staðar annars staðar en í þessari baðstofu, sem hún
hafði svo lengi dvalið í. Og börnin urðu að draga
að fá sjer nýa baðstofu þangað til móðir þeirra var
dáin — og hún varð allra kerlinga elzt. Það er
ekki mikið varið í slíka ást, þótt aldrei nema hún
sje við ættjörðina bundin.
Og menn geta verið daginn út og daginn ihn
að rýna í islenzkar bækur, og menn geta haft svo
næma tilfinning fyrir islenzkri tungu, að þeim liggi
við að fá krampa í hvert sinn, sem þeir heyra
dönskuslettu — eins og sagt er að sumum mönnum,
sem næmast söngeyra hafa, sje varið, þegar þeir
heyra falskar nótur — og samt er ekki sjálfsagt, að
1 raun og veru sje neitt gefandi fyrir ættjarðarást
þeirra.
Það er til einn tilfinningarþáttur, sem verður
að vefast inn i allt tilfinningakerfi mannsins, allt
sálarlif hans, allt framkvæmdalíf hans, allt líf hans,
ef það á að hafa verulegt gildi. Það er kærleikur-
inn til mannanna. Og að þvi er ættjarðarástina
sjerstaklega snertir, þá hlýtur hún ævinnlega að
verða að meira eða minna leyti eins og hljómandi
málmur og hvellandi bjalla, svo framarlega sem
ástina til þjóðarinnar vantar, þjóðræknina, eins og
hún venjulega er nefnd. Það er hún, sem ejns og