Andvari - 01.01.1896, Side 119

85
eins og kunnugt er, ætlaði stjórnin á þeim fundi
að fá íslendinga til að játast undir algerða innlim-
un íslands í Danmörku, og þegar sýnt var, að það
myndi ekki takast, hleypti konungsfulltrúi fundinum
upp að óloknum málum. Heityrði konungs var rof-
ið og íslendingum synjað allrar áheyrnar um stjórn-
arbót. Af þessu spannst svo yflr 20 ára stjórnar-
deila við Dani, er lauk þó svo, að íslendingar
fengu í orði kveðnu viðurkennd sérstök landsrétt-
indi og sérstakan fjárhag (stöðulögin) og litlu síðar
löggjafarvald í hinum sérstöku málum (stjórnarskrá-
in 5. janúar 1874). Bæði þessi lagaboð voru að
vísu valdboðin á Islendinga og allfjarri óskum þeirra
og kröfum í mörgum greinum, og þótt þau væri
allmikil bót á því stjórnaróstandi, sem hér hafði
verið um langan aldur, var engin von til þess, að'
þau gætu gjört nema stundarhlé á tilraunum Is-
lendinga að fá þær endurbætur á stjórnarhögum
sínum, er þeir frá upphafl sjálfstjórnarbaráttu sinn-
ar höfðu talið nauðsynlegar.
Það kom líka brátt á daginn, að stórnarskráin-
frá 5. jan. 1874 fullnægði ekki óskum og þörfum
Islendinga, allra sizt eins og henni var þegar beitt
í framkvæmdinni.1 Sfðan 1881 hefur endurskoðun
hennar jafnan verið á dagskrá þings og þjóðar, en>
ekki fengizt á enda kljáð sökum mótspyrnu stjórn-
arinnar og þeirra manna hjá oss, er þennan tima
l»afa haft mest að segja hjá stjórninni.
Sé að eins litið til undirtekta þeirra, sem sjálf-
stjórnarkröfur vorar hafa fyr og síðar fengið hjá
sfjórninni, þá mætti ætla, að óánægja íslendinga
1) Sbr. tuttugu ára minning stjórnarskrárinnar í And-
Vara i fyrra.